Παρασκευή 21 Απριλίου 2017

ΔΕΠ - Υπερκινητικότητα


ΔΕΠ - Υπερκινητικότητα


Ο Μιχάλης ήταν πάντα ένα «δύσκολο» μωρό. Ως βρέφος έκλαιγε πολύ, έδειχνε μονίμως ανικανοποίητο και οι στιγμές που έμενε ήρεμο ήταν σπάνιες. Μεγαλώνοντας, έγινε ένα υπερβολικά δραστήριο παιδί. Έτρεχε συνέχεια, δεν έπαιζε με το ίδιο παιχνίδι για περισσότερα από πέντε λεπτά και κουνούσε διαρκώς τα πόδια και τα χέρια του. Οι γονείς του τον θεωρούσαν απλώς ζωηρό. Όταν όμως η δασκάλα του νηπιαγωγείου τους μίλησε για τη δυσκολία του Μιχάλη να συγκεντρωθεί στην τάξη, να συνεργαστεί με τα άλλα παιδιά και να παρακολουθήσει το μάθημα, τότε αναζήτησαν τη βοήθεια ειδικού. Η διάγνωση ήταν «Διαταραχής ελλειματικής προσοχής/υπερκινητικότητας». Χαρακτηριστικά της είναι η απροσεξία και η υπερκινητικότητα. Όμως αυτά τα χαρακτηριστικά υπάρχουν σε πάρα πολλά παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή. Για να το πούμε αυτό, θα πρέπει κάποια από αυτά τα συμπτώματα να έχουν παρουσιαστεί πριν την ηλικία των 7 ετών, να εμφανίζονται τακτικά (και όχι, για παράδειγμα, μια μέρα που ενδεχομένως το παιδί ήταν εκνευρισμένο) και να έχουν παρατηρηθεί δυσκολίες και προβλήματα σχετικά με αυτά τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς του τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο.
Τα συμπτώματα αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία και μάλιστα γίνονται πιο έντονα όταν το παιδί πρέπει να λειτουργήσει μέσα στα πλαίσια μιας ομάδας. Έτσι, ένα παιδί 4-6 ετών με διαταραχή ελλειματικής προσοχής/υπερκινητικότητα τρέχει πολύ από την μια μεριά του δωματίου στην άλλη, δεν προσέχει τα παιχνίδια του και συχνά τα καταστρέφει, δεν κοιτάζει δεξιά και αριστερά σ’ ένα δρόμο πριν τον διασχίσει, σκαρφαλώνει πάνω στα έπιπλα, δεν μπορεί να καθίσει σε ένα μέρος, κουνά συχνά τα πόδια του και θέλει συνέχεια να ασχολείται με κάτι καινούριο (π.χ. δεν μπορεί να παίξεί για πολύ ώρα με ένα παιχνίδι). Όταν φτάσουν σε ηλικία που θα ενταχθούν στο σχολικό περιβάλλον τα παιδιά αυτά μπορεί να μοιάζουν αφηρημένα, να σηκώνονται από τη θέση τους, να μην προσέχουν τι λέει ο δάσκαλος, να διασπάται εύκολα η προσοχή τους, να ξεχνούν, να μην περιμένουν τη σειρά τους, να μην ακολουθούν τους κανόνες των παιχνιδιών, να δυσκολεύονται να μπουν με τη σειρά τους στην τάξη. Η συγκεκριμένη διαταραχή παρουσιάζεται σε ποσοστό 5% έως 20% των παιδιών, με τα αγόρια να έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να την εμφανίσουν. Η διάγνωσή της δεν είναι ιδιαίτερα απλή υπόθεση. Τα καλά νέα είναι ότι όσο το παιδί μεγαλώνει μαθαίνει να ελέγχει όπου χρειάζεται την παρόρμησή του και να ζει μ’ αυτή. Έτσι, καθώς ωριμάζει, τα συμπτώματα γίνονται λιγότερο εμφανή, ώστε στην εφηβεία η όλη απροσεξία /υπερκινητικότητα/ παρορμητισμός να παρουσιάζεται συνήθως σαν ανησυχία απέναντι σε εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα. Μετά την ενηλικίωση, τα συμπτώματα είναι εμφανή μόνο στο 8% των περιστατικών. Συνήθως βελτίωση επέρχεται μετά την ηλικία των δεκαέξι ετών, εκτός κι αν συνυπάρχει ταυτόχρονα και άλλη διαταραχή, οπότε οι πιθανότητες βελτίωσης της κατάστασης είναι περιορισμένες.

Πού οφείλεται
Πολλοί ερευνητές πιστεύουν πως τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας και της μειωμένης προσοχής είναι χαρακτηριστικά της λειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Πολλές καταστάσεις που πιστεύεται πως προκαλούν νευρολογικά προβλήματα όπως είναι η δηλητηρίαση από μόλυβδο, το Εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο, Νευροεκφυλιστικές καταστάσεις, αλλά και η κακοποίηση του παιδιού, το άγχος των γονέων και η αδυναμία τους να οριοθετήσουν τη συμπεριφορά του. Γενετικοί παράγοντες έχουν επίσης συσχετισθεί με την ΔΕΠ, αν και δεν είναι σαφές εάν γενετικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες ή ο συνδυασμός τους ευθύνεται για τη διαταραχή αυτή. Συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού ατόμων που πάσχουν από ΔΕΠ έχουν πιο πολλές πιθανότητες να έχουν την ίδια διαταραχή σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε
Ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου στην αντιμετώπιση της διαταραχής είναι πολύ σημαντικός, αφού τα συμπτώματά της μπορεί να είναι από είναι ελάχιστα έως απόντα σε συγκεκριμένες συνθήκες, όπως όταν:
*το άτομο βρίσκεται κάτω από αυστηρό έλεγχο,
*αντιμετωπίζει κάποια καινούρια κατάσταση,
*ασχολείται με κάτι που του φαίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον,
*αλληλεπιδρά με ένα μόνο άτομο ή επιβραβεύεται συστηματικά για την καλή του συμπεριφορά.
Ωστόσο, η σωστή αντιμετώπισή της προϋποθέτει θεραπεία συμπεριφοράς σε συνεργασία με ειδικό ψυχολόγο ή ψυχίατρο που θα λάβει υπόψη του το χαρακτήρα, την ηλικία του παιδιού, τις ατομικές του ανάγκες, το οικογενειακό του περιβάλλον και πολλούς άλλους παράγοντες. Σε ακραίες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή που διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά η θεραπεία αυτή είναι καλύτερο να χρησιμοποιείται μόνο ως ύστατη λύση, με μεγάλη προσοχή και πάντα με ιατρική παρακολούθηση.

Τα είδη της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ), πρωταρχικά υπερκινητικού-παρορμητικού τύπου:
Χαρακτηρίζεται κυρίως από αυξημένη κινητική δραστηριότητα, δυσκολία προσοχής στις καθημερινές δραστηριότητες, συχνή διάσπαση προσοχής, παρορμητικότητα και δυσκολία του παιδιού να ελέγξει τον εαυτό του.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ), πρωταρχικά τύπου μειωμένης προσοχής:
Χαρακτηρίζεται από διάσπαση και δυσκολία του παιδιού να διατηρήσει τη προσοχή του σε κάτι, δυσκολία συγκράτησης λεπτομερειών, και δυσκολία στην ολοκλήρωση αυτού που κάνει. Σε αντίθεση με το προηγούμενο είδος, συνήθως το παιδί είναι ντροπαλό, αφηρημένο και αγχώδες.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) μικτού τύπου:
Είναι η πιο συχνή μορφή ΔΕΠ. Σε αυτή την κατηγορία συνυπάρχουν τα χαρακτηριστικά των δύο προηγούμενων.

Η σημασία της σωστής διάγνωσης
Ένας παράγοντας που μπερδεύει στην Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής είναι πως πολλές φορές τα βασικά της χαρακτηριστικά παρουσιάζουν μια ασυνέπεια ή μπορεί κάποια από αυτά να απουσιάσουν τελείως. Για παράδειγμα η μειωμένη προσοχή και η αυξημένη κινητική δραστηριότητα δεν παρουσιάζονται σε όλες τις περιστάσεις.
Για να δοθεί η διάγνωση της ΔΕΠ ένα παιδί θα πρέπει να παρουσιάζει τα σχετικά χαρακτηριστικά σε τουλάχιστον δύο περιστάσεις (π.χ. και στο σπίτι και στο σχολείο).

Τα βασικά συμπτώματα της ΔΕΠ
Δυσκολεύεται να εστιάσει την προσοχή σε λεπτομέρειες και λάθη από απροσεξία
Δυσκολεύεται στην οργάνωση δραστηριοτήτων
Δυσκολεύεται στην ολοκλήρωση εργασιών
Δυσκολεύεται σε εργασίες που απαιτούν αρκετή ώρα σκέψης και συγκέντρωσης, π.χ. σχολικές εργασίες για το σπίτι
Η προσοχή του διασπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα
Συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες
Κινά νευρικά μέρη του σώματος ή και όλο το σώμα
Δυσκολεύεται να παραμείνει σε ένα σημείο
Δυσκολεύεται να παίξει ήσυχα
Βιάζεται να δώσει απαντήσεις χωρίς να προσέξει την ερώτηση
Δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του
Συχνά διακόπτει τους άλλους
Έχει εκρήξεις θυμού, εναλλαγές στο συναίσθημα, ανυπομονησία, χαμηλή αυτοεκτίμηση, χαμηλή επίδοση στο σχολείο μπορεί να παρουσιάζονται.
Για να υπάρχει η διαταραχή δεν είναι απαραίτητο το παιδί να έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, αλλά πρέπει τα συμπτώματα να παρουσιάζονται κάτω από δυο τουλάχιστον διαφορετικές συνθήκες (π.χ. σπίτι και σχολείο).

Μερικές Αρχές Χειρισμού των Προβλημάτων για τους δασκάλους
Δημιουργήστε ευκαιρίες για θετική προσοχή (αξιοποιείστε τα ενδιαφέροντα του παιδιού)
Εντοπίστε τις περιπτώσεις στις οποίες το παιδί αποδίδει καλύτερα
Να είστε σαφείς-συγκεκριμένοι σ’ αυτό που ζητάτε. Το βοηθάτε έτσι να εστιάσει την προσοχή του
Οργανώστε και δομήστε τις δραστηριότητες, τους κανόνες, τη ρουτίνα της τάξης
Ελαττώστε τις διασπάσεις αυξάνοντας τα επιθυμητά ερεθίσματα, ελαττώνοντας τα ανεπιθύμητα, λάβετε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει το συγκεκριμένο παιδί
Προστατέψτε και ενισχύστε την αυτοεκτίμηση του παιδιού δημιουργώντας ευκαιρίες για επιτυχία, επικοινωνώντας με ζεστασιά και αποδοχή. Χρησιμοποιείστε επιβραβεύσεις
Σπάστε τις δραστηριότητες σε στάδια (σύντομες δραστηριότητες): Τα παιδιά με ΔΕΠΥ χρειάζονται πιο συχνή και πιο άμεση επανατροφοδότηση
Μικρές και άμεσες επιβραβεύσεις είναι πιο αποτελεσματικές
Ήπιες τιμωρίες μπορεί να είναι αποτελεσματικές όταν χρησιμοποιούνται αραιά και όταν είναι πολύ συγκεκριμένες
Ενημέρωση και ανασκόπηση των δραστηριοτήτων βοηθά το παιδί να κατανοήσει τι αναμένεται από το ίδιο και να καταλάβει τι κάνει
Μην επαναλαμβάνετε με απόγνωση, ξανά και ξανά το ίδιο πράγμα στο παιδί
Τα παιδιά αποδίδουν καλύτερα σε ομάδες των δύο, παρά μεγαλύτερες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Νονοι και δωρα (ιδεες)

  Ένα από τα πιο σημαντικά  δώρα  που πρέπει να κάνετε στα βαφτιστήρια σας είναι η πασχαλινή λαμπάδα. Συμβολίζει την Ανάσταση του Κυρίου, τη...