Όταν η Αξιοπρέπεια νίκησε το Δίκιο

Γράφει η Αθηνά Ταρλά στις 29.12.2014, 19:17

Όταν οι Αθηναίοι ηττήθηκαν στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι νικητές Σπαρτιάτες επέβαλαν το καθεστώς των τριάκοντα τυράννων. Είναι δύσκολο να αντιληφθούμε σήμερα το πόσο εξευτελιστική και οδυνηρή υπήρξε αυτή η εμπειρία για τους ιδρυτές της Δημοκρατίας.

Ευτυχώς, η κυριαρχία των τριάκοντα υπήρξε σύντομη, ήταν όμως καταστροφική. Εκτός από τις ταραχές, τις δολοφονίες και την αυθαιρεσία που επέδειξαν σε όλους τους τομείς, οι τύραννοι είχαν επιφέρει και ένα γερό πλήγμα στην αθηναϊκή οικονομία, που ήταν ήδη καταρρακωμένη από τον πόλεμο. Επιπλέον, έλαβαν ένα μεγάλο δάνειο από τους Σπαρτιάτες, το οποίο βέβαια δεν χρησιμοποίησαν για την ανάπτυξη του τόπου, αλλά για την προσωπική τους ευημερία και την ενίσχυση της πολιτικής τους δύναμης.

Όταν, λοιπόν, ήρθε η ώρα να πάνε στο καλό, οι Αθηναίοι είχαν και ένα δάνειο να ξεπληρώσουν. Δάνειο στο οποίο δεν είχαν συναινέσει και από το οποίο δεν ωφελήθηκαν. Ένα επαχθές δάνειο. Το τι θα έκαναν με αυτό, ήταν δουλειά της Εκκλησίας του Δήμου να αποφασίσει, δηλαδή όλων των πολιτών. Φανταστείτε τον εαυτό σας στη συνέλευση αυτή.

Τι θα ψηφίζατε;

Ενώ η συμφωνία προέβλεπε να επωμιστούν αυτή την υποχρέωση οι δύο παρατάξεις (οι του άστεως και οι εκ του Πειραιώς), οι Αθηναίοι πολίτες αποφάσισαν να αποπληρώσουνόλοι μαζί το δάνειο στο ακέραιο! Σε μία πόλη με τα ταμεία άδεια, με το ηθικό καταρρακωμένο, με τη θλίψη να βασιλεύει, καθώς τα θύματα του πολέμου και της τυραννίας ήταν ακόμα νωπά στη μνήμη αυτών των ανθρώπων, εκείνοι αποφάσισαν να συμμετέχουν με εισφορές στην αποπληρωμή του δανείου. Ανέλαβαν συλλογικά την ευθύνη ακόμα και για την ενέργεια της μισητής ολιγαρχικής εξουσίας και δεν άφησαν τα κόμματα να τους σώσουν, αν και θα ήταν απολύτως νόμιμο να το κάνουν.

Γιατί επωμίστηκαν ένα τέτοιο δυσβάσταχτο και άδικο βάρος; Διότι έτσι τους πρόσταζε η αιδώς.

Εκείνοι οι αρχαίοι δημοκράτες, νοιάζονταν πολύ για την καλή τους φήμη και δεν ανέχονταν την σκέψη πως οι κομματάρχες θα νομιμοποιούνταν κάποτε να τους πουν "εμείς σας ξεχρεώσαμε". Πολύ περισσότερο δεν θα ανέχονταν τους Σπαρτιάτες να καυχώνται πως τους έσωσαν κάποτε από οικονομική κατάρρευση με δανεικά κι αγύριστα. Οι Αθηναίοι πάνω απ' όλα ήταν αξιοπρεπείς και καθόλου δεν θα μπορούσαν να κατανοήσουν τη σύγχρονη προτροπή "μην σε νοιάζει τι λένε οι άλλοι".

Η αιδώς απευθύνεται σε εξωστρεφείς ανθρώπους, που συνεργάζονται για την κοινή προκοπή.

Σήμερα, που τίποτα δεν μας απασχολεί εκτός από την προσωπική μας ευημερία, η αιδώς δεν λειτουργεί, με αποτέλεσμα να καμαρώνουμε που έχουμε την τόλμη να γράφουμε τους πάντες στα παλιά μας τα παπούτσια και να είμαστε ο εαυτός μας, Αφού, λοιπόν, δεν αναγνωρίζουμε πλέον τη φωνή της αιδούς πριν προβούμε σε κάποια απερισκεψία, κάνουμε ό, τι μας συμφέρει κι ό, τι μας αρέσει και υποφέρουμε από ενοχές κατόπιν εορτής, όταν η ζημιά έχει γίνει. Οι ενοχές, στη συνέχεια, μας βυθίζουν σε μεγαλύτερη μοναξιά. Όταν υπάρχουν κι αυτές. Και παριστάνουμε τους ελεύθερους, μοναχικούς καβαλάρηδες, που μόλις έρθουν τα δύσκολα, ικετεύουν τούς συμπολίτες τους (και όχι μόνο) για λίγη βοήθεια και μιά σταλιά συμπόνια.

Ήταν άραγε λιγότερο ελεύθεροι από εμάς εκείνοι οι αρχαίοι δημοκράτες; Ήταν η αιδώς χαρακτηριστικό δειλών ή δουλικών ανθρώπων; Δεν ήταν. Η αιδώς ήταν και είναι η έκφραση του σεβασμού προς την κοινότητα και συνοδεύει εκείνους που κατανοούν τον εαυτό τους ως αναπόσπαστο κομμάτι της. Ο πολίτης, ως λειτουργικό μέλος του οργανισμού της χώρας, οφείλει να είναι συντονισμένος με τα υπόλοιπα μέλη. Στην αρχαία Αθήνα ο πολίτης προστάτευε την καλή του φήμη, τον ενδιέφερε η γνώμη των συμπολιτών του γι αυτόν και όλοι μαζί ενδιαφέρονταν και εργάζονταν για την καλή φήμη της πόλης τους. Η συλλογική ευθύνη ήταν ένα πολύτιμο εργαλείο που τους κρατούσε ενωμένους και επικεντρωμένους στον στόχο τους και καθόλου δεν εμπόδιζε την προσωπική εξέλιξη κι επιτυχία.

Ο στόχος που εξυπηρετούσε η απόφαση για αποπληρωμή του δανείου από κοινού, ήτανη επίτευξη της ενότητας. Η πράξη αυτή εκτιμήθηκε και σχολιάστηκε θετικά από τους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής, που ήταν άνθρωποι της πόλης και δημοκράτες. Ο Δημοσθένης, ενθυμούμενος το περιστατικό, χρησιμοποιεί την έκφραση «όταν η πόλη ενώθηκε». Ο Αριστοτέλης εντυπωσιάστηκε από αυτή την απόφαση και χαρακτήρισε τη συμπεριφορά των Αθηναίων αξιέπαινη και πολιτική, δηλαδή τέτοια που ταιριάζει σε πολίτες. Ο Ισοκράτης χρησιμοποιεί αυτή την ενέργεια ως απόδειξη της ανωτερότητας της δημοκρατίας έναντι της ολιγαρχίας.

Η ενότητα αυτή επιτυγχάνεται μόνο όταν οι πολίτες μοιράζονται τις ευθύνες, όπως ακριβώς μοιράζονται τα οφέλη του πολιτεύματος. Στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, οι υπήκοοι αναγκάζονται να λειτουργούν ως μονάδες κάτω από μία επίπλαστη ομοιομορφία. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία συλλογική ανάληψη ευθύνης, διότι υπό καθεστώς εξαναγκασμού καμία ηθική αξιολόγηση δεν έχει νόημα. Στη δημοκρατία όμως, η συλλογική ευθύνη προστατεύει από τον διχασμό και ενισχύει τον ρόλο του πολίτη στην επίτευξη των στόχων της πολιτείας του, που δεν μπορεί να διαφέρουν από τους προσωπικούς του στόχους.

Είμαστε άραγε πιο ελεύθεροι εμείς από εκείνους ή είμαστε ένας εν δυνάμει όχλος βαρβάρων  που διψά για εκδίκηση; Είμαστε εμείς πιο αξιοπρεπείς από εκείνους ή μήπως είμαστε απλώς νωθροί παρατηρητές της ιστορίας μας, εθισμένοι στην επαιτεία με πρόφαση την αξιοπρέπεια εκείνων; 

Εκείνοι αρνήθηκαν να γίνουν αντικείμενο χλευασμού και πλήρωσαν μέχρι την τελευταία πεντάρα ένα δάνειο από το οποίο δεν είχαν ωφεληθεί τίποτα! Και άφησαν σε εμάς τη σπουδαία κληρονομιά - ηθική, πνευματική και υλική - που ακόμα ξεκοκαλίζουμε.

Εμείς, τι θα κληροδοτήσουμε στους απογόνους μας; Ποια θα είναι η φήμη μας όταν πια θα έχουμε φύγει και τι θα γράφουν για εμάς οι επόμενοι;

Θα είμαστε εκείνοι που προστάτεψαν το καλό όνομα που παρέλαβαν και άφησαν πίσω τους ένα ακόμα καλύτερο ή εκείνοι που για ένα κατοστάρικο σύνταξης παραπάνω πούλησαν την καλή φήμη των προγόνων τους και περιφρόνησαν τη ζωή των απογόνων τους;

Το προσωπικό μου blog

Krishnamurti: "Δεν αγαπιόμαστε γιατί δεν γνωρίζουμε πως..."

Τι είναι η αγάπη; Η λέξη είναι τόσο πολύφορτωμένη και διεφθαρμένη που αποφεύγω να την χρησιμοποιώ. Όλοι μιλάνε για αγάπη - καθε περιοδικό και εφημερίδα και κάθε ιεραπόστολος μιλούν συνεχώς για αγάπη. Αγαπώ την πατρίδα μου, αγαπώ τον βασιλιά, αγαπώ κάποιο βιβλίο, αγαπώ το βουνό, αγαπώ την απόλαυση, αγαπώ την γυναικα μου, αγαπώ τον θεό.

Είναι η αγάπη μια ιδέα; Αν όντως είναι, τότε μπορεί να καλλιεργηθεί, θραφει, να περιβληθεί με στοργή, να επιβληθεί, να αλλάξει κατά το δοκούν."

"Επειδή δεν μπορούμε να λύσουμε αυτό το ανθρωπινό ζήτημα καταφεύγουμε σε αφαιρέσεις. Η αγάπη μπορεί να είναι η υστάτη λύση σε όλες τις δυσκολίες του ανθρώπου, τα προβλήματα και τις επώδυνες προσπάθειες, οπότε πως θα βρούμε τι είναι η αγάπη;Απλώς ορίζοντας την; Η εκκλησιά την όρισε με τον ένα τρόπο, η κοινωνία με άλλο τρόπο και υπάρχουν ένα σορό αποκλίσεις και διαστρεβλώσεις. Λατρεύουμε κάποιον, κοιμόμαστε με κάποιον, η ανταλλαγή συναισθημάτων, η συντροφικότητα - είναι αυτό που λέμε αγάπη;"

" Μπορεί η αγάπη να χωρισθεί στην ιερή και την ανίερη, την ανθρωπινή και την θεϊκή , η απλά υπάρχει μόνο μια αγάπη; Είναι η αγάπη ένα πράγμα και όχι πολλά πράγματα; Αν πούμε "σε αγαπώ" αυτό αποκλείει την αγάπη για κάποιον άλλον; Είναι η αγάπη προσωπική η μη προσωπική; Ηθική η ανήθικη; Οικογενειακή η μη οικογενιακη; Αν αγαπάς την ανθρωπότητα αγαπάς και τον καθένα ξεχωριστά; Είναι η αγάπη συναίσθημα; Είναι η αγάπη αίσθημα; Είναι η αγάπη απόλαυση και επιθυμία; Όλες αυτές οι ερωτήσεις δείχνουν, έτσι δεν είναι, ότι έχουμε ιδέες για την αγάπη, ιδέες για το τι πρέπει να είναι και τι δεν πρέπει να είναι η αγάπη, έναν κανόνα η κώδικα που έχει δημιουργήσει η κοινωνία στην οποία ζούμε."

"Τώρα πως θα βρω τι είναι αυτή η φλόγα που λέμε αγάπη; Όχι πως να βρούμε έναν τρόπο να την εκφράσουμε διαφορετικά αλλά να βρούμε την σημασία της. Πρώτα θα απορρίψω ο,τι έχουν πει η εκκλησία, η κοινωνία, οι φίλοι και οι γονείς μου, κάθε βιβλίο και άνθρωπος διότι θέλω να βρω μόνος μου τι είναι η αγάπη. Εδώ είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που εμπεριέχει όλη την ανθρωπότητα, υπάρχουν χιλιάδες τρόποι να την ορίσεις και εγώ έχω φυλακιστεί σε κάποιον τρόπο να την ορίζω. Για αυτό τον λόγο δεν πρέπει να διώξω όλες τις τάσεις και τις προκαταλήψεις μου; Είμαι μπερδεμένος, διαλυμένος από τις δικές μου επιθυμίες οπότε λέω στον εαυτό μου "πρώτα καθάρισε το δικό σου μπέρδεμα. Ίσως να μπορέσουμε να δούμε τι είναι αγάπη καταλαβαινοντας τι δεν είναι."

"Το να ανήκεις σε κάποιον, το να σε φροντίζει κάποιος και να εξαρτάσαι από αυτόν - σε όλο αυτό πρέπει να υπάρχει πάντα άγχος, φόβος, ζηλεια, ενοχή, και όσο υπάρχει φόβος δεν μπορεί να υπάρξει αγάπη. Ένα μυαλό γεμάτο πίκρες δεν μπορεί να καταλάβει τι είναι αγάπη, αισθηματικότητα και συναισθηματικότητα δεν έχουν καμιά σχέση με την αγάπη. Έτσι, η αγάπη δεν έχει σχέση με την επιθυμία και την απόλαυση."

"Η αγάπη δεν είναι προϊόν της σκέψης, η οποία με την σειράς της είναι προιον του παρελθόντος. Η σκέψη δεν μπορεί να καλλιεργήσει την αγάπη. Η αγάπη δεν περιορίζεται και δεσμεύεται από την ζηλεια, γιατί η ζηλεια είναι το παρελθόν. Η αγάπη είναι το τώρα, το παρόν. Δεν είναι το "θα αγαπήσω" ούτε το "αγάπησα". Όταν αγαπάς δεν πρόκειται να ακολουθήσεις κανέναν. Η αγάπη δεν υπακούει. Όταν αγαπάς δεν υπάρχει ούτε σεβασμός ούτε ασέβεια. Δεν γνωρίζετε τι θα πει να αγαπάς αληθινά κάποιον; Να αγαπάς χωρίς μίσος, χωρίς ζηλεια, χωρίς θυμό, χωρίς να θέλετε να επηρεάσετε το τι σκέφτεται ή τι κάνει ο άλλος, χωρίς να καταδικάζετε, χωρίς να συγκρίνετε; Όταν υπάρχει αγάπη υπάρχει σύγκριση; Όταν αγαπάτε κάποιον με όλη σας την καρδιά, με όλο σας τον νου, με όλο σας το σώμα, με όλη σας την ύπαρξη, υπάρχει σύγκριση; Όταν αφήνεσαι ολοκληρωτικά στην αγάπη δεν υπάρχει ο άλλος.

"Αλλά αν θέλετε ακόμα να βρείτε (τι είναι η αγάπη), θα δείτε ότι δεν είναι φόβος, εξάρτηση, ζηλεια, η κτητικοτητα, η υπευθυνότητα και το χρέος, η αυτολυπηση, η αγωνία του να μην αγαπηθείς. Λοιπόν, αφού τα διώξετε όλα αυτά, όχι με την βια, αλλά ξεπλενοντας τα όπως η βροχή ξεπλένει την σκόνη πολλών ημερών από ένα φύλλο, τότε ίσως βρείτε αυτό το περίεργο λουλούδι που ο άνθρωπος αναζητά τόσο πολύ. Θα σας υπαγορεύσει κάποια εξουσία, κάποια μέθοδος, κάποιο σύστημα πως να αγαπάτε; Αν κάποιος σας πει πως να αγαπάτε τότε αυτό δεν είναι αγάπη. Γίνεται να πείτε "θα εξασκήσω την αγάπη. Θα κάτσω κάτω και θα το σκεφτώ μέρα με την ημέρα. Θα εξασκήσω τον εαυτό μου να είναι καλός και ευγενικός και θα τον πιέσω να δίνει προσοχή στους άλλους;"

"Η αγάπη είναι κάτι νέο, φρέσκο, ζωντανό. Δεν έχει χτες ούτε και αύριο. Είναι πέρα από το μαρτύριο της σκέψης. Μόνο το αθώο μυαλό μπορεί να καταλάβει τι είναι η αγάπη, και το αθώο μυαλό μπορεί να ζήσει σε έναν κόσμο που δεν είναι αθώος. Το να βρεις αυτό το καταπληκτικό πράγμα που ο άνθρωπος αναζητά αιώνια μέσα από την θυσία, μέσω της λατρείας, μέσω των σχέσεων, μέσω του σεξ, μέσω κάθε μορφής απόλαυσης και πόνου, είναι δυνατό μόνο όταν η σκέψη κατανοήσει τον εαυτό της και να φτάσει στο τέλος της. Τότε η αγάπη δεν έχει αντίθετο, τότε η αγάπη δεν έχει σύγκρουση."

"Τι πράγμα είναι οι σχέσεις και πόσο εύκολα πέφτουμε στη συνήθεια κάποιας συγκεκριμένης σχέσης, θεωρούμε τα πράγματα δεδομένα, αποδεχόμαστε τις καταστάσεις και δεν είναι ανεκτή καμιά αλλαγή δε δεχόμαστε καμία κίνηση προς την αβεβαιότητα, ούτε για ένα λεπτό. Όλα είναι τόσο καλά ρυθμισμένα, τόσο στέρεα φτιαγμένα, τόσο δεσμευμένα, που δεν υπάρχει καμία ελπίδα για λίγη φρεσκάδα, για μια καθαρή αναζωογονητική ανοιξιάτικη ανάσα. Αυτά κι άλλα πολλά τα ονομάζουμε σχέσεις.

Αν παρατηρήσουμε από κοντά, οι σχέσεις είναι κάτι πολύ πιο λεπτό, κάτι πιο γοργό κι από την αστραπή, πιο αχανές κι από τη γη, γιατί οι σχέσεις είναι η ζωή. Η ζωή μας είναι σύγκρουση. Θέλουμε να κάνουμε τις σχέσεις χοντροκομμένες, ωμές, εύκολες. Έτσι χάνουν την ευωδιά τους, την ομορφιά τους. Όλα τούτα συμβαίνουν γιατί δεν αγαπάμε, κι η αγάπη, φυσικά, είναι το σπουδαιότερο απ' όλα, γιατί μέσα σ' αυτή πρέπει να εγκαταλείψει κανείς ολοκληρωτικά τον εαυτό του. (το εγώ του)

Αυτή ακριβώς η ιδιότητα της φρεσκάδας, του καινούριου, είναι ουσιαστική, αλλιώς η ζωή γίνεται ρουτίνα, συνήθεια και η αγάπη δεν είναι συνήθεια, δεν είναι κάτι βαρετό. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν χάσει το αίσθημα της έκπληξης. Θεωρούν τα πάντα δεδομένα κι αυτή η αίσθηση της ασφάλειας καταστρέφει την ελευθερία και τις εκπλήξεις της αβεβαιότητας.

Πηγή: zochios.net

Τι κρύβουν οι πολλές selfies;

Υπάρχουν ανάμεσά μας και ανάμεσα στους «φίλους» μας στο facebook και τα άλλα social media. Είναι αυτοί που κάθε τρεις και λίγο «ανεβάζουν» φωτογραφίες με τον εαυτό τους και κατακλύζουν τα προφίλ τους και τους τοίχους μας με κάθε στιγμή της ζωής τους από την πιο ασήμαντη μέχρι την πιο σημαντική.

Ωστόσο, σύμφωνα με επιστήμονες, οι πολλές selfies στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να κρύβουν κάτι ύποπτο για τους πρωταγωνιστές τους.

Μελέτη αποκαλύπτει ότι οι άνδρες, που δημοσιεύουν περισσότερο φωτογραφίες του εαυτού τους από ότι φωτογραφίες άλλων, είχαν υψηλότερη βαθμολογία σε τεστ, που εξέταζαν τα επίπεδα ναρκισσισμού και ψυχοπάθειας.

Επιπλέον, οι άνδρες που ήταν πιο πιθανό να επεξεργαστούν τις selfies πριν τις δημοσιεύσουν σκόραραν υψηλότερα όσον αφορά τα επίπεδα ναρκισσισμού και αντικειμενοποίησης του εαυτού τους (μετρά πόσο σημαντικό ρόλο παίζει για αυτούς η εμφάνισή τους).

«Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι άνδρες που ποστάρουν πολλές selfies και περνούν περισσότερο χρόνο για να τις επεξεργαστούν είναι περισσότερο ναρκισσιστές. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο επιβεβαιώνεται από μία έρευνα», δήλωσε η Jesse Fox, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο.

Ξεκαθάρισε, βέβαια, ότι τα αποτελέσματα της μελέτης δεν σημαίνουν ότι οι άνδρες που «ανεβάζουν» πολλές selfies είναι απαραίτητα ναρκισσιστές ή ψυχοπαθείς.

Οι συμμετέχοντες ήταν μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια όσον αφορά τη συμπεριφορά τους, απλώς είχαν υψηλότερα από το μέσο όρο επίπεδα σε αυτά τα αντικοινωνικά χαρακτηριστικά.

Πηγή: vita.gr

Τα 6 χαρακτηριστικά ενός ευτυχισμένου ζευγαριού

O Jim Walkup Σύμβουλος Γάμου και παντρεμένoς επί σαράντα χρόνια γράφει ένα κείμενο για όλα όσα κάνουν τα ευτυχισμένα ζευγάρια. Βασισμένος τόσο στην επαγγελματική της εμπειρία, όσο και στην προσωπική του πείρα, παραθέτει τις έξι συνήθειες των ζευγαριών-προτύπων που ζουν μαζί ευτυχισμένα.

Αν πραγματικά θέλετε να έχετε με τον σύντροφό σας την καλύτερη δυνατή σχέση, μη χάσετε την πίστη σας στην ιδέα του «ευτυχισμένου γάμου». Οι σχέσεις ευδοκιμούν μακροπρόθεσμα, όταν το ζευγάρι επιλέγει προσεκτικά την συμπεριφορά του. Αυτές είναι οι έξι ωραιότερες συνήθειες που ακολουθούν πιστά τα ζευγάρια με τα οποία έχω συνεργαστεί. Και, πιστέψτε με, είναι χαρακτηριστικά πραγματικά ευτυχισμένων ζευγαριών!

Περνούν χρόνο μαζί

Είναι φοβερό το πόσα απ' τα ζευγάρια που με επισκέπτονται, δεν περνούν καθόλου ποιοτικό χρόνο μαζί. Ξέρω... Τα παιδιά και η δουλειά μειώνουν πολύ τις ευκαιρίες τους να μείνουν για λίγο μόνοι. Αλλά πάντα υπάρχει λύση! Δεν μπορείς να συνδεθείς συναισθηματικά με κάποιον που δεν περνάς χρόνο μαζί! Είναι προφανές και στοιχειώδες βήμα για να μείνει η αγάπη ζωντανή.

Επομένως, μην το σκέφτεστε. Βγάλτε ατζέντα και μολύβι, βρείτε αμέσως μια ημερομηνία που να βολεύει και τους δύο, καθορίστε ένα πάγιο «ραντεβού» και τηρείστε το!

Αναγνωρίζει ο ένας τις πράξεις αγάπης του άλλου

Ο καθένας ορίζει και αξιολογεί διαφορετικά τις χειρονομίες αγάπης μέσα σε μία σχέση. Συμβαίνει, λοιπόν, πολύ συχνά, τα ζευγάρια να έχουν εντελώς διαφορετική «γλώσσα αγάπης» .

Μικρές κινήσεις αγάπης του συντρόφου σας, μπορεί να περνούν απαρατήρητες για 'σας –και αντίστροφα. Μια καλή κουβέντα ή μια κίνηση αβρότητας, μπορεί να μην κάνει καμία εντύπωση σε 'σας, αλλά για εκείνον να είναι η μέγιστη έκφραση αγάπης!

Καμία πράξη αγάπης δεν πρέπει να μένει στο σκοτάδι, γι' αυτό –αν δεν είστε σίγουροι- ρωτήστε. Μπορεί ο καλός σας να ένιωσε το μέγεθος της αγάπης σας απλώς επειδή του μαγειρέψατε το αγαπημένο του φαγητό ή μπορεί να χρειάζεται κάτι παραπάνω... Αξίζει να το διευκρινίσετε.

Αγκαλιάζονται σφιχτά

Δεν αναφέρομαι σε μια μικρή, γρήγορη αγκαλιά. Μιλάω για τις μεγάλες αγκαλιές όπου ο ένας κρατάει σφιχτά στα χέρια του τον άλλο και νιώθει ότι όλος ο κόσμος είναι αυτή η αγκαλιά.

Τις αγκαλιές τις συνιστώ στους ασθενείς μου σαν φάρμακο. Πείστε τον εαυτό σας να αγκαλιάσει το ταίρι του σφιχτά, δυο φορές την ημέρα –αργά ή γρήγορα, μέσα σ' αυτή την αγκαλιά, θα βρείτε ανακούφιση και ευτυχία.

Ξέρουν να ακούν (χωρίς να διακόπτουν)

Τα ευτυχισμένα ζευγάρια έχουν μάθει να ακούν σιωπηλά. Πρέπει να είστε καλός ακροατής για να διατηρήσετε ζωντανή την αγάπη. Όταν ο σύντροφός σας μιλάει για όσα σκέφτεται/νιώθει/έκανε κατά τη διάρκεια της ημέρας, πρέπει να ακούτε προσεκτικά και χωρίς διακοπή.

Σβήστε τις δικές σας σκέψεις, κοιτάξτε τον στα μάτια και ακούστε με αφοσίωση όσα έχει να πει. Βασικά, το μόνο που χρειάζεται είναι να ακούτε και να κατανοείτε τον συνομιλητή σας πραγματικά. Δεν είναι πάντοτε απαραίτητο να δώσετε τα φώτα σας –καμιά φορά οι άνθρωποι χρειάζονται μόνο ένα υπομονετικό αυτί.

Μιλά ο ένας στον άλλο για τα προβλήματά του

Αν δεν ενημερώσετε το σύντροφό σας για τα προβλήματά σας, δεν θα μπορέσει να σας βοηθήσει να τα ξεπεράσετε.
Είναι σημαντικό σε μία σχέση να εισπράττεται η διάθεση για αλληλεγγύη και βοήθεια. Επίσης, είναι πιθανό ο/η σύζυγός σας να έχει πραγματικά τη λύση για κάποιο σας πρόβλημα και η συμβουλή του να αποδειχθεί πολύ χρήσιμη.

Οι ευτυχισμένοι γάμοι –και οι κάθε είδους μακροχρόνιες σχέσεις- στηρίζονται στην αμοιβαία διάθεση επίλυσης των προβλημάτων κάθε είδους.

Παίρνουν όλες τις αποφάσεις από κοινού

Από το πότε θα βρεθείτε με τους φίλους σας μέχρι το τι χρώμα θα είναι το καινούριο αυτοκίνητο, όλες οι αποφάσεις πρέπει να παίρνονται από κοινού. Ειδικά αυτές που αφορούν τα παιδιά.

Η κοινή συναίνεση δεν σημαίνει μόνο κατανόηση και συνεννόηση, σημαίνει και μοίρασμα των ευθυνών. Επομένως, κουβεντιάζοντας με τον σύντροφό σας πριν την λήψη κάποιας απόφασης, μειώνετε την πιθανότητα τσακωμού και επίρριψης ευθυνών, αν κάτι πάει στραβά.

Το κλειδί είναι να μένετε στα καλά!

Σε όλα τα ευτυχισμένα ζευγάρια, υπάρχει ένα κοινό: και οι δύο εμμένουν στα καλά. Στις καλές στιγμές, στα καλά χαρακτηριστικά, στα καλά συναισθήματα.

Κάντε ένα κοπλιμέντο, αντί να κριτικάρετε. Όταν θυμώνετε με τον σύντροφό σας σκεφτείτε όλους τους λόγους που τον αγαπάτε και θα σας περάσει. Συζητήστε, αγκαλιαστείτε, ακούστε.

Πηγή: huffingtonpost.com

mama365.gr

Εχέφρονες σε μέρη για παράφρονες

Ήταν 1972. Μόλις είχε παραιτηθεί ο Αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. Σπύρος Άγκνιου. Ο Τόμας Σαζ είχε γράψει το βιβλίο The Myth of Mental Illness. O Ρ. Ν. Λανγκ είχε προκαλέσει τους ψυχιάτρους να αναθεωρήσουν την άποψή τους για τη σχιζοφρένεια και να τη δουν σαν μία πιθανή μορφή ποίησης.

Μέχρι πρότινος, οι σημαίες κυμάτιζαν ακόμα στην άκρη της κάνης των όπλων σηματοδοτώντας την κατάπαυση του πυρός στο Βιετνάμ.

Ο Ντέιβιντ Ρόζενχαν, που είχε προσφάτως «πολιτογραφηθεί» ψυχολόγος και ήταν επίσης πτυχιούχος Νομικής, δεν είχε πάει να πολεμήσει στο Βιετνάμ, αλλά σύμφωνα με κάποιο συνεργάτη του είχε παρατηρήσει πόσοι άνδρες κατέφευγαν στο πρόσχημα της ψυχικής νόσου για να αποφύγουν τη στρατολογία. Ήταν σχετικά εύκολο να προσποιηθείς κάποια συμπτώματα – άραγε πόσο εύκολο ήταν ακριβώς; Ο Ρόζενχαν αποφάσισε να δοκιμάσει πόσο ικανοί είναι οι ψυχίατροι να διαχωρίζουν τους «εχέφρονες» από τους «παράφρονες».

Ως γνωστικό πεδίο, η Ψυχιατρική βασίζεται βέβαια στην πεποίθηση ότι οι επαγγελματίες του κλάδου γνωρίζουν πώς να διαγνώσουν με αξιόπιστο τρόπο καταστάσεις παραφροσύνης και να αποφασίζουν βάσει αυτών των διαγνώσεων για την κοινωνική καταλληλότητα του ατόμου – την ικανότητά του στο ρόλο του γονιού, τον κίνδυνο διαφυγής κάποιου προσωρινά αποφυλακισμένου υπό όρους, την πιθανότητα σωφρονισμού κάποιου κρατούμενου. Ο Ρόζενχαν είχε συνειδητοποιήσει και επέκρινε τον τεράστιο κοινωνικό έλεγχο που ασκούσαν οι ψυχίατροι. Γι’ αυτό το λόγο επινόησε ένα πείραμα. Σκοπός του ήταν να δοκιμάσει αν οι πραγματικές τους ικανότητες ήταν ανάλογες με την εξουσία τους.

Κάλεσε λοιπόν οχτώ φίλους και τους ρώτησε κάτι σαν: «Είστε απασχολημένοι τον επόμενο μήνα; Έχετε χρόνο να προσποιηθείτε τους ψυχικά νοσούντες και να εισαχθείτε σε ψυχιατρικό ίδρυμα για να δούμε τι θα συμβεί; Να δούμε αν θα καταλάβουν ότι στην πραγματικότητα είσαστε υγιείς;» Όλως παραδόξως, κανείς από τους οχτώ δεν είχε να κάνει κάτι τον επόμενο μήνα, ενώ και οι οκτώ – τρεις ψυχολόγοι, ένας μεταπτυχιακός φοιτητής, ένας παιδίατρος, ένας ψυχίατρος, ένας ζωγράφος και μία νοικοκυρά – συμφώνησαν να αφιερώσουν στον Ρόζενχαν το χρόνο τους και να συμμετάσχουν δοκιμαστικά σε αυτή την ύπουλη απάτη, μαζί με τον ίδιο τον εμπνευστή της, που δεν έβλεπε την ώρα να αρχίσει το πείραμά του.

Στην πραγματικότητα το πείραμα πήρε περισσότερο χρόνο. Αρχικά έγινε εκπαίδευση. Ο Ρόζενχαν δίδαξε τους συνεργάτες του πολύ, μα πάρα πολύ προσεκτικά. Πέντε μέρες πριν την καθορισμένη ημερομηνία έπρεπε να σταματήσουν να κάνουν ντους, να ξυρίζονται και να βουρτσίζουν τα δόντια τους. Και να που, την προκαθορισμένη ημερομηνία, οι συνεργάτες του και ο ίδιος σκορπίστηκαν σε διαφορετικά σημεία της χώρας από τα ανατολικά ως τα δυτικά της και παρουσιάστηκαν σε θαλάμους επειγόντων ψυχιατρικών περιστατικών διαφόρων νοσοκομείων. Οι ψευδοασθενείς θα παρουσιάζονταν κι έπρεπε να πουν στο νοσηλευτικό προσωπικό: «Ακούω μία φωνή να λέει ‘γκντουπ!’».

Ο Ρόζενχαν είχε συμβουλέψει εσκεμμένα τους ψευδοασθενείς του να παραπονεθούν στους γιατρούς λέγοντας τη συγκεκριμένη λέξη, επειδή πουθενά στη βιβλιογραφία της Ψυχιατρικής δεν αναφέρονται περιστατικά ατόμων που δέχονται κάποιο φωνητικό ερέθισμα με προφανείς παραπομπές στα κινούμενα σχέδια.  Σε περαιτέρω ερωτήσεις, οι ψευδοασθενείς έπρεπε να απαντήσουν με απόλυτη ειλικρίνεια, εκτός από εκείνες που είχαν σχέση με το όνομα και το επάγγελμά τους. Δεν θα προσποιούνταν κανένα άλλο σύμπτωμα. Όταν θα βρίσκονταν στον θάλαμο, εφόσον τους δέχονταν δηλαδή, αμέσως θα έλεγαν ότι η φωνή εξαφανίστηκε και ότι αισθάνονται περίφημα. Κατόπιν, ο Ρόζενχαν έμαθε στους συνεργάτες του πώς να διαχειρίζονται τα φάρμακα και πώς να αποφεύγουν την κατάποσή τους, βάζοντάς τα κάτω από τη γλώσσα, ώστε μετά να τα πετάξουν στη λεκάνη του μπάνιου.

Την προσυμφωνημένη ημέρα, ο Ρόζενχαν και οι υπόλοιποι ψευδοασθενείς έφτασαν σε κάποιο δημόσιο νοσοκομείο της χώρας. Στη μονάδα εισαγωγής ασθενών όλοι δήλωσαν πως ακούνε μία φωνή να λέει τη λέξη «γκντουπ!», πως η φωνή ανήκει σε άνθρωπο του ίδιου φύλου και πως τους ενοχλεί για αρκετό χρονικό διάστημα. Επίσης, κάθε ψευδοασθενής δήλωσε ότι είχε φθάσει στο συγκεκριμένο νοσοκομείο γιατί κάποιοι φίλοι τον είχαν συμβουλέψει ότι «επρόκειτο για καλό νοσοκομείο». Τόσο στην περίπτωση του Ρόζενχαν όσο και σε αυτή των υπόλοιπων συνεργατών του, αποφασίστηκε εισαγωγή για νοσηλεία.

Αφού ολοκληρώθηκε το πείραμα, ο Ρόζενχαν διαπίστωσε ότι όλοι οι συνεργάτες του, με εξαίρεση έναν, είχαν διαγνωστεί ως σχιζοφρενείς βάσει ενός και μόνο συμπτώματος (η περίπτωση που εξαιρέθηκε από τη σχιζοφρένεια είχε διαγνωστεί ως «μανιοκαταθλιπτική ψύχωση»). Ο μέσος όρος παραμονής των ψευδοασθενών στο νοσοκομείο ήταν  19 ημέρες∙ η πιο μακρόχρονη ήταν 52 και η πιο βραχύχρονη 7 ημέρες. Είδε ότι όλοι οι συνεργάτες του είχαν βιώσει την απαξίωση της υπόστασής τους. Και τέλος, ο Ρόζενχαν συνειδητοποίησε πως όλοι τους είχαν πάρει εξιτήριο ενώ η διαταραχή τους παρουσίαζε ύφεση. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι ουδέποτε οι ειδικοί διέκριναν πως οι νοσηλευθέντες ήταν πραγματικά ψυχικά υγιείς κι επίσης ότι η δεδομένη ψυχικά υγιής συμπεριφορά τους αντιμετωπίστηκε ως ένα στιγμιαίο διάλειμμα που θα γινόταν όλο και πιο σύντομο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, στη διάρκεια της δικής του νοσηλείας ως ασθενούς, οι άλλοι ασθενείς φαίνονταν να αντιλαμβάνονται ότι ο Ρόζενχαν ήταν φυσιολογικός, και μάλιστα τη στιγμή που οι γιατροί δεν το καταλάβαιναν καν. Κάποιοι άλλοι συνεργάτες του Ρόζενχαν, που διαβιούσαν υπό παρόμοιες συνθήκες εγκλεισμού σε ολόκληρη τη χώρα, είχαν επίσης την ίδια αλλόκοτη εμπειρία∙ ότι δηλαδή οι παράφρονες μπορούσαν να εντοπίσουν τους εχέφρονες καλύτερα από τους θεράποντες γιατρούς. Μάλιστα, ένας νεαρός πλησίασε τον Ρόζενχαν στην αίθουσα ψυχαγωγίας και του είπε: «Εσύ δεν είσαι τρελός. Ή δημοσιογράφος είσαι ή καθηγητής». Ένας άλλος του είπε: «Κάνεις έλεγχο στο νοσοκομείο».

Όταν δημοσιεύθηκε το άρθρο του Ρόζενχαν στο περιοδικό Science, προξένησε κατακλυσμό από ξεχωριστές, μακροσκελείς και εξαιρετικά διασκεδαστικές επιστολές που διατύπωναν την αντεπιχειρηματολογία τους με δηκτικότητα. Ο Ρόζενχαν είχε υποτιμήσει την Ψυχιατρική ως επιστήμη κι αυτό ενθάρρυνε πολλούς αμερικανούς ψυχιάτρους να βάλουν τα δυνατά τους και να επιδείξουν την οξύνοια που διέπει τους συχνά αμφισβητήσιμους ισχυρισμούς τους.

Το πείραμα του Ρόζενχαν, όπως ίσως κάθε καλό έργο τέχνης, είναι εκθαμβωτικό, ισχυρό και ελαττωματικό. Εντούτοις, φαίνεται ότι στα συμπεράσματά του ενυπάρχουν ορισμένες βασικές αλήθειες. Οι ετικέτες πράγματι καθορίζουν πώς βλέπουμε αυτό που βλέπουμε. Η Ψυχιατρική είναιμία νεαρή επιστήμη, αν πρόκειται όντως για επιστήμη, επειδή μέχρι σήμερα στην πράξη στερείται της εμπεδωμένης γνώσης ως προς το σχετικό με τη Φυσιολογία υπόβαθρο των ψυχικών νοσημάτων, και η επιστήμη βασίζεται στο σώμα, στη μετρήσιμη ύλη. Οι ψυχίατροι, όχι όλοι αλλά πολλοί από αυτούς, σπεύδουν πράγματι να διατυπώσουν κρίσεις κι επικρίσεις φθάνοντας μέχρι σημείου να γίνονται πομπώδεις, ίσως επειδή είναι ανασφαλείς.

Σε κάθε περίπτωση, η μελέτη του Ρόζενχαν δεν βοήθησε να ξεπεραστεί αυτή η ανασφάλεια. Το πείραμα έγινε δεκτό με οργή κι αργότερα, επιτέλους, φάνηκε μία πρόκληση. «Εντάξει», είπαν ασθμαίνοντας από κάποιο νοσοκομείο. «Νομίζετε ότι δεν ξέρουμε τι κάνουμε; Να μία πρόκληση. Μέσα στους επόμενους τρεις μήνες στείλτε όσους ψευδοασθενείς θέλετε στα επείγοντα περιστατικά μας και θα τους εντοπίσουμε. Εμπρός λοιπόν».

Ο Ρόζενχαν δέχτηκε την πρόκληση. Είπε ότι μέσα στους επόμενους τρεις μήνες θα έστελνε ένα μυστικό αριθμό ψευδοασθενών στο συγκεκριμένο νοσοκομείο και ότι το προσωπικό θα έπρεπε να κρίνει, σ’ ένα κατά κάποιο τρόπο αντίστροφο πείραμα, όχι ποιος ήταν ψυχικά άρρωστος, αλλά ποιος ήταν ψυχικά υγιής. Στο τέλος των τριών μηνών, το προσωπικό του νοσοκομείου ανέφερε στον Ρόζενχαν με μεγάλο βαθμό βεβαιότητας ότι είχε εντοπίσει 41 από τους ψευδοασθενείς του Ρόζενχαν. Στην πραγματικότητα, ο Ρόζενχαν δεν είχε στείλει κανέναν. Η υπόθεση έκλεισε. Η Ψυχιατρική έσκυψε το κεφάλι.

Από τη δεκαετία του 1970 μέχρι σήμερα πολλά έχουν αλλάξει στον χώρο της Ψυχιατρικής. Τα κριτήρια διάγνωσης, που διασφαλίζουν την αποτροπή χονδροειδών εικασιών και από τα οποία προκύπτει το πρόγραμμα θεραπείας, η πρόγνωση και ο καθορισμός του μέλλοντος που ανοίγεται στο άτομο, βελτιώνονται διαρκώς. Παράλληλα, έχει βελτιωθεί η στάση των επαγγελματιών, που εργάζονται σε τέτοια ιδρύματα, απέναντι στους ασθενείς, ο σεβασμός προς την ύπαρξή τους, η ευγένειά τους.

Ωστόσο, αυτό που παραμένει σημαντικό στο πείραμα του Ρόζενχαν  είναι το γεγονός ότι διερεύνησε με κομψότητα τον τρόπο με τον οποίο διαστρεβλώνεται ο κόσμος μας, όταν τον κοιτάζουμε μέσα από ένα συγκεκριμένο φακό. Το πείραμά του υπαινίσσεται ότι, αναπόδραστα, η υποκειμενικότητα είναι έμφυτη και διάχυτη στον άνθρωπο και επομένως συμβάλλει τόσο στον εμπλουτισμό της βιβλιογραφίας της Φιλοσοφίας όσο και της Ψυχολογίας και της Ψυχιατρικής.

Προσαρμογή από το βιβλίο της Lauren Slater, Το κουτί της ψυχής – Τα 10 σπουδαιότερα ψυχολογικά πειράματα του 20ου αιώνα (εκδ. Οξ υ)

Για όσους ενδιαφέρονται, το πρωτότυπο άρθρο του D. Rosenhan, όπως δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, βρίσκεται εδώ: http://altmentalities.files.wordpress.com/2011/02/rosenhan-1973-on-being-sane-in-insane-places.pdf

Πηγή: to23ogramma

Μενέλαος Λουντέμης - «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα»

«... Άμα πεινάς το ξέρεις. Φωνάζουνε τα σπλάχνα σου. Άμα κρυώνεις, το ίδιο. Άμα αγαπάς, πώς να το καταλάβεις; Γιατί: τι είναι η αγάπη; Κάποιος πήγε να πει κάτι και δεν είπε τίποτα. Είπε πως είναι κάτι σαν φωτιά. Μα είναι;

Άλλος είπε πάλι, πως είναι δροσούλα, άλλος σαν δοξαριά. Τι είναι τέλος πάντων...»

«Βάλε μια δύση κι ένα βαρκάκι να λιώνει μέσα. Ομορφιά! Μα αν δεν υπάρχει μάτι να το δει, είναι ομορφιά;

Ένα πουλάκι κελαηδά ολομόναχο σ' ένα έρημο δάσος...

Αν δεν τ' ακούσει κανείς.. είναι κελάηδηγμα;

Κι είναι μπορετό να κελαηδήσει γλυκά ένα ολομόναχο πουλάκι, αν δεν υπάρχει πίσω από κάποιο φύλλο το αυτάκι ενός άλλου πουλιού;

Πήγαν κι οι σοφοί να πούνε κάτι πάνω σ' αυτό και τα κάνανε θάλασσα. Αυτοί, γι' αγάπη!... Τα μωρά ξέρουν περσσότερα.

Ένα λουλούδι είπε: «Αγάπη; Είμαι εγώ». Τρελαίνεσαι με τέτοια καμώματα. Ένας «Πέρσης» θα πει αυτό είναι «τρίχα».

Ένας βαρκάρης θ' αφήσει τα κουπιά και θα σκουπίσει το κούτελο του. Δε θα ξέρει να πει τίποτα. Μπορεί αυτό να είναι αγάπη.

Μα είναι; Ποιος να του το πει;

Όσο έχεις κάτι μέσα σου και δε χρειάζεται να το πεις, το έχεις και ησυχάζεις.

Σε καίει... Σε λιώνει... Εσύ το βλέπεις. Κι αντί να βάλεις τα κλάμματα, το ρίχνεις στο τραγούδι.

Είσαι μεθυσμένος και δεν έχεις πιει ούτε στάλα!

Αυτό το «πράμα» πρέπει να σκάβεις μέσα σου μια λακούβα να το θάβεις, κι ό, τι βρέξει.

Μην το λες πουθενά. Άστο να σε κάψει. Θα ξέρεις ότι χάνεσαι λίγο λίγο από μια αρρώστια που δεν ξέρεις τ' όνομά της.

Θα ξέρεις όμως ότι είναι μια αρρώστια, που σε κάνει όμορφο. Ομορφαίνεις και πεθαίνεις...

Κι όταν θα νομίσεις ότι πέθανες... θα 'χει τελειώσει η αρρώστια. Θα είσαι ζωντανός, μα θα είσαι και άσκημος.

Θα 'χεις φρικτά ασκημίσει.

Αληθεια... αυτό είναι η αγάπη;

Όποιος αγαπά δεν μπορεί να το πει. Κι όποιος δεν αγαπά, δεν το ξέρει...

Μενέλαος Λουντέμης - «Ένα παιδί μετράει τ' άστρα» -απόσπασμα-

Για πάντα νέοι

Η εθνική μας σταρ Αλίκη Βουγιουκλάκη είχε γαλουχήσει γενιές Ελλήνων με το αναπάντητο ερώτημα «πόσων χρόνων είναι;». Και ένας απολύτως αληθής και εξακριβωμένος αστικός μύθος την ήθελε να λέει κάποτε στον Βλάση Μπονάτσο: «Αγάπη μου, εμείς οι δύο μαζί θα γεράσεις!».

Όπως αποδείχθηκε, η ζωή είχε πολύ λιγότερο χιούμορ από την ελληνίδα ηθοποιό και έτσι έφυγαν από τη ζωή και οι δύο νέοι. Αυτή η εμμονή στην αιώνια νεότητα, όμως, αυτός ο εθνικός βουγιουκλακισμός, μοιάζει να επανέρχεται πιο δριμύς από κάθε άλλη φορά, βρίσκοντας απολύτως σύμφωνη και τη διεθνή τάση σε θέματα υγείας, που πλέον στοχεύουν στη φιλοσοφία τού όχι μόνο να νιώθεις αλλά και να φαίνεσαι νέος.

Σε μια χώρα λοιπόν που μεγάλωσε με την απορία αν η εθνική μας γατούλα θα γίνει κάποτε γερασμένη γάτα, το θέμα της ηλικίας κρύβει από πίσω του διάφορα κατάλοιπα. Στην Ελλάδα ο σαραντάρης θεωρείται ανερχόμενος, ο τριαντάρης άπειρος και ο εικοσιπεντάρης βρέφος. Η γεροντολαγνεία σε κρίσιμους κόλπους, όπως σε αυτόν της πολιτικής, ή των θέσεων εργασίας έδινε κι έπαιρνε επί πολλές δεκαετίες και αποτελεί ακόμη και σήμερα αντικείμενο συζήτησης και κατά την προεκλογική περίοδο. Και στο θέατρο επίσης ηρωίδες όπως η νέα και άσπιλη Αντιγόνη παίζονταν παραδοσιακά από ηθοποιούς που κόντευαν τα σαράντα, καθώς ο άγραφος νόμος όριζε τη στιβαρή πείρα να νικάει τη χειμαρρώδη νιότη.

Καθώς η ελληνική κοινωνία βιώνει το σοκ της κρίσης τα δεδομένα φαίνεται να αλλάζουν και η μάχη να συνεχίζεται. Κανείς δεν θέλει να μεγαλώσει, όλοι θέλουν να ξανανιώσουν, να γυρίσουν τους δείκτες του βιολογικού ρολογιού τους προς τα πίσω. Τα μαγικά σλόγκαν πέφτουν βροχή: τα 40 είναι τα νέα 30, τα 75 είναι τα νέα 55 και πάει λέγοντας. Τι συμβαίνει; Ζούμε σε μια εποχή άκρατου βαμπιρισμού; Και αν όντως τα 40 είναι τα νέα 30 κ.ο.κ., προς τα πού πρέπει να μετατοπιστούν εκείνοι που είναι όντως 30 ετών σήμερα; Οταν στριμώχνονται πολλοί σε ένα συγκεκριμένο ηλικιακό γκρουπ, τι μπορεί να περιμένει κανείς;

Στην πραγματικότητα το ζητούμενο δεν είναι ο συνωστισμός σε μια συγκεκριμένη, περισσότερο θελκτική ηλικία αλλά η συνειδητοποίηση ότι υπάρχει μια ηλικία που αντιστοιχεί με ακρίβεια στον καθέναν από εμάς και που μπορεί να είναι τελείως διαφορετική από αυτήν που μαρτυρά η αστυνομική μας ταυτότητα.

Ζητήσαμε από τον δρα Ιωάννη Σ. Γούσια, πολυβραβευμένο διεθνώς νευροεπιστήμονα, ακαδημαϊκό, να μας αποκρυπτογραφήσει τα μυστικά της αιώνιας νεότητας, επιχειρώντας παράλληλα μια παρατήρηση στις γενιές που έχουν γεράσει πριν την ώρα τους:

«Η αναπαραγωγική γήρανση διαφέρει από τη γήρανση του δέρματος (ρυτίδες). Η τελευταία προκαλείται από συσσώρευση οξειδωτικών ουσιών στα κύτταρα. Καθοριστικό ρόλο στην αναπαραγωγική γήρανση, όπως ανέδειξε το Νομπέλ Ιατρικής 2009, παίζουν τα τελομερή και η φροντίδα μας προς αυτά. Τα τελομερή είναι ειδικές αλληλουχίες DNA που προστατεύουν τη χρήσιμη γενετική πληροφορία από τη φθορά, όπως το προστατευτικό πλαστικό άκρο στα κορδόνια των αθλητικών παπουτσιών. Αν σέρνονται φθαρμένα τα κορδόνια, το παπούτσι μένει χαλαρό και άντε μετά να τρέξεις κατοστάρι και να μην πέσεις.

Έλλειψη αποδοχής και αγάπης οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων της αδρεναλίνης και της κορτιζόλης, ορμονών του στρες. Σε μακρές περιόδους τοξικού στρες αλλά και κατάθλιψης η δράση της τελομεράσης εμφανίζεται κατά 50% μειωμένη. Επιτάχυνση της αναπαραγωγικής γήρανσης επιφέρει το κάπνισμα και ο μη ισορροπημένος τρόπος ζωής και διατροφής. Σαράντα χρόνια υπό την επίδραση τοξικού στρες συνεπάγονται τουλάχιστον δέκα επιπλέον χρόνια κυτταρικής γήρανσης».

Τι κάνουν λοιπόν διαφορετικά οι άνθρωποι που μικροδείχνουν εκνευριστικά; Είναι θέμα γονιδίων, νοοτροπίας, ψυχολογίας ή ένας δημιουργικός συνδυασμός;

Για τον ειδικό η απάντηση βρίσκεται στην αγάπη: «Αγαπούν περισσότερο!

Αγαπούν περισσότερο τους γονείς τους για τα φοβερά γονίδια που τους κληροδότησαν. Αγαπούν περισσότερο τον εαυτό τους και προσέχουν τι τροφή τού δίνουν. Αγαπούν περισσότερο το ταίρι τους και τους φίλους τους και έχουν πιο ισορροπημένες σχέσεις. Αγαπούν περισσότερο τον εγκέφαλό τους και αποφεύγουν βλαβερές συνήθειες. Αγαπούν περισσότερο τη φύση, την επαφή, το νερό. Αγαπούν περισσότερο τη δουλειά τους. Αγαπούν περισσότερο τον Θεό και προσεύχονται. Αγαπούν περισσότερο αυτούς που έφυγαν και ίσως κάπου τους περιμένουν και φοβούνται λιγότερο τον θάνατο. Ολη αυτή η αγάπη επιστρέφει και τα άτομα αυτά τα αγαπάει περισσότερο η φύση και ο καθρέφτης τους!».

Και καταλήγοντας:

«Τα χαρίσματα και η ιδιοφυΐα δεν τιθασεύονται από την ηλικία. Οι εμπειρίες απλώς τα στολίζουν με ήθος, σύνεση και ουμανισμό. Η χαρά του αυτοδημιούργητου, πέραν του μεγάλου ταλέντου, σου δίνει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, αυτοσεβασμό και κατ' επέκταση βιοχημική ισορροπία και χαρά. Ο εγκέφαλος κολυμπάει στη σεροτονίνη. Κομμάτι της σημερινής γενιάς των 30άρηδων και 40άρηδων γέρασε νωρίτερα.

Οι παλαιότερες γενιές τούς "βόλεψαν" νωρίς, από αγάπη πάντα. Γιατί οι παλαιότερες γενιές μετά τη Μεταπολίτευση δημιούργησαν περισσότερα και αλληλοαγαπήθηκαν περισσότερο. Είναι οξύμωρο, αλλά οι γονείς δεν άφησαν τα παιδιά να δημιουργήσουν και να αγαπήσουν τις προσωπικές τους δημιουργίες. Γι' αυτό και πολλοί Ελληνες δημιουργούν, αν όχι μεγαλουργούν, εκτός Ελλάδος. Και πιστέψτε με, αυτοί δείχνουν νεότεροι».

Στην αγάπη ως μυστικό συστατικό της αιώνιας νεότητας ποντάρει και ο Χένρι Λοτζ, περιζήτητος παθολόγος του Μανχάταν και καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Μέσα από το μπεστ σέλερ του «Younger Νext Υear» («Νεότερος κάθε χρόνο»), εκτός από τη σημασία της σωματικής άσκησης που πρέπει να γίνεται συστηματικά έξι ημέρες την εβδομάδα και της σωστής διατροφής, η ουσιαστική σύνδεση με τους άλλους μπορεί να κάνει θαύματα τόσο στον ψυχισμό όσο και στην εμφάνισή μας:

«Κάποιος που παθαίνει έμφραγμα και επιστρέφει σε ένα άδειο σπίτι έχει τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να ξαναπάθει και να πεθάνει σε σύγκριση με κάποιον που επιστρέφει σε ένα περιβάλλον αγάπης». Μιλώντας για «περιβάλλον αγάπης» δεν εννοεί απαραίτητα μια τυπική οικογενειακή δομή αλλά ανθρώπους που υπάρχουν με ουσιαστικό τρόπο στη ζωή σου. Αλλωστε, «οι φίλοι είναι τα αδέλφια που επιλέγουμε».

Ο Χένρι Λοτζ έγραψε το μπεστ σέλερ του σε συνεργασία με τον ασθενή του Κρις Κρόουλι, ο οποίος εφάρμοσε το πρόγραμμα με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Και όπως συνηθίζεται εντός και εκτός Αμερικής, η επιτυχία του βιβλίου έφερε και δύο συνέχειες: τα «Younger Νext Υear for Women» («Νεότερη κάθε χρόνο») και «Thinner This Year» («Λεπτότεροι εφέτος»).

Το φθινόπωρο του 1981 μια νεαρή και φιλόδοξη ψυχολόγος, η Βρετανίδα Ελεν Λάνγκερ, προχώρησε στην υλοποίηση ενός ενδιαφέροντος πειράματος με θέμα την τρίτη ηλικία και πώς άνθρωποι γύρω στα 75 έβγαιναν από την έρευνα νιώθοντας είκοσι χρόνια νεότεροι, ακριβώς επειδή επί έναν ολόκληρο μήνα καλούνταν να ζήσουν ξανά ως 55άρηδες. Ζώντας σε κοινοβιακό καθεστώς σε ένα μοναστήρι στο Νιου Χάμσαϊρ αντιμετωπίζονταν λες και ήταν πολύ νεότεροι. Για παράδειγμα, έπρεπε οι ίδιοι να μεταφέρουν τα πράγματά τους στο δωμάτιό τους, ακόμη κι αν χρειαζόταν να το κάνουν ανεβάζοντας ένα ένα πουκάμισο κάθε φορά.

Αυτό το ψυχολογικό άλμα προς τα πίσω, που θύμιζε πολύ την ταινία «Good Βye Lenin!» πολλά χρόνια προτού γυριστεί, έβαζε αυτομάτως αυτούς τους ανθρώπους σε μια διαδικασία να νιώσουν νεότεροι. Δεν υπήρχαν πουθενά καθρέφτες ούτε πρόσφατες φωτογραφίες τους παρά μόνο κάποια πορτρέτα που απεικόνιζαν τον νεότερο εαυτό τους. Μιλούσαν για τα γεγονότα του τότε και όχι του τώρα. Ακόμη και τα ρούχα που τους δόθηκαν ήταν σε στυλ 60s και όχι 80s και οι διάφορες συσκευές που χρησιμοποιούσαν είχαν κάνει κι αυτές βουτιά στον χρόνο. Ξαφνικά ο παρελθοντικός εαυτός τους είχε επανέλθει δυναμικά στο παρόν.

Στο τέλος αυτού του πρωτότυπου πειράματος τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Το πιο χαρακτηριστικό από όλα τα περιστατικά ήταν ότι ένας άνδρας που είχε εισέλθει με αναπηρικό αμαξίδιο έφυγε υποβασταζόμενος μόνο από ένα μπαστούνι. Η όραση, η διάθεση αλλά και οι αιματολογικές εξετάσεις έδειξαν σημαντική βελτίωση σε σχέση με τις αντίστοιχες ενός προηγούμενου γκρουπ που είχε υποβληθεί στην ίδια διαδικασία «εγκλεισμού», χωρίς όμως να ζήσει στο παρελθόν, αν και του είχε προταθεί. Σύμφωνα μάλιστα με μια ομάδα αμερόληπτων κριτών που δεν προέρχονταν από το περιβάλλον της ψυχολόγου-ερευνήτριας, οι συμμετέχοντες αυτοί έμοιαζαν κατά πολύ νεότεροι σε σύγκριση με την εικόνα που είχαν όταν μπήκαν στο μοναστήρι.

Αργότερα στη ζωή και στην καριέρα της η Λάνγκερ προσπάθησε να εφαρμόσει την ίδια μέθοδο όχι μόνο σε ανθρώπους προχωρημένης ηλικίας αλλά και με σοβαρά προβλήματα υγείας. Εδώ όμως τα πράγματα ήταν πολύ πιο περίπλοκα. Αν και η ίδια πιστεύει ότι οι περισσότερες ασθένειες, ακόμη και ο καρκίνος, ξεκινούν από ψυχοσωματικά αίτια και ψυχολογικά αδιέξοδα, ωστόσο αυτοί οι αντίπαλοι του ανθρώπου είναι αποδεδειγμένα πιο σκληροί από το γήρας.

Σίγουρα η καλή ψυχολογία μπορεί να σου δώσει μεγάλη δύναμη να αντέξεις και να παλέψεις, το ζητούμενο όμως, όπως καταλήγουν οι περισσότεροι ειδικοί, είναι το τι κάνεις, πώς ζεις, πώς τρέφεσαι, πώς σκέφτεσαι, ώστε να μη χρειαστεί να νοσήσεις ποτέ σοβαρά. Ο θάνατος είναι ο μεγάλος μπαμπούλας που όταν μας χτυπά την πόρτα σε μορφή απειλητικής και επεκτατικής ασθένειας αρχίζουμε να επανεκτιμούμε τη ζωή ζητώντας μια δεύτερη ευκαιρία για να ζήσουμε απλά, ειρηνικά με τον εαυτό μας και τους γύρω μας, χωρίς καρκινογόνες φοβίες και νευρώσεις.

Μήπως όμως πρέπει να αρχίσουμε να ζούμε επειδή ακριβώς αγαπάμε την ίδια τη ζωή και όχι επειδή τρέμουμε τον θάνατο;

Σε ένα εξαιρετικό τηλεοπτικό αφιέρωμα στη ζωή της Αλίκης Βουγιουκλάκη ο Σταμάτης Φασουλής είχε μοιραστεί μία από τις συγκινητικότερες στιγμές της λίγο προτού νικηθεί από την ασθένειά της:

«Της δίναμε όλοι θάρρος και της λέγαμε "άντε, θα γίνεις καλά και θα ξαναπαίξεις, θα βγεις στη σκηνή, θα είσαι όπως πριν, μια κούκλα".

Και εκείνη, συννεφιασμένη και παραιτημένη, γυρνάει και λέει:

"Δεν θέλω να είμαι όπως πριν, μια κούκλα. Κουράστηκα. Θέλω να μην πεθάνω. Να μεγαλώσω και να γίνω γριά. Αυτό θέλω. Να γίνω γριά..."».

Αυτά τα λόγια από το σύμβολο της αιώνιας νιότης έρχονται σαν άγριο χάδι και σε κάνουν να αναλογιστείς πώς βλέπεις τον εαυτό σου, πώς σε βλέπουν οι άλλοι και πού θέλεις να βρίσκεσαι αρκετά χρόνια μετά το αγχωτικό τώρα.

«Σημασία δεν έχει το πόσο είσαι αλλά το πόσο φαίνεσαι» λέει το γνωστό σλόγκαν. Αλλά κάπου μακριά από τον πανικό τού φαίνεσθαι, αν αρχίσουμε να πανηγυρίζουμε τον χρόνο που περνάει επειδή μας χαρίζει επίγνωση και όχι ρυτίδες, τότε ίσως, ναι, να μείνουμε για πάντα νέοι.

Λαζαρίδου Αστερόπη

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2015

Συναισθήματα: Ένα Παράθυρο στον Ψυχισμό μας

Είναι πολύ συνηθισμένο να θεωρούμε τα συναισθήματα μας ως δεδομένα και να μην ασχολούμαστε με αυτά. Τις περισσότερες φορές αδυνατούμε να τα κατανοήσουμε ή ακόμα και να τα αναγνωρίσουμε. Είναι πολλές εκείνες οι φορές που στις συνεδρίες ψυχοθεραπείας οι ασθενείς, πολύ γρήγορα ανακαλύπτουν ότι έχουν συναισθήματα που ορίζουν τις πράξεις τους χωρίς εκείνοι να έχουν την επίγνωση αυτών.

Π.χ, είναι συχνό να είναι κάποιος εξαιρετικά θυμωμένος και να αντιδρά ακατανόητα για τον εαυτό του αλλά και για τους άλλους, και να μην έχει ιδέα ότι το κύριο συναίσθημα μέσα του είναι ο θυμός ή ακόμα και η οργή.

Οι εμπειρίες συγκινήσεων καθώς και οι ποιότητες αυτών, δηλαδή ευχάριστες ή δυσάρεστες, ήπιες ή έντονες καθορίζουν αυτό που θα ονομάζαμε συναίσθημα η συναισθηματική εμπειρία.

Αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως συναισθηματική εμπειρία τις περισσότερες φορές είναι κάτι που δεν μπορούμε να περιγράψουμε με ευκολία και ούτε να το χρησιμοποιούμε με ένα τρόπο λειτουργικό και ωφέλιμο. Είναι πολλοί εκείνοι που θεωρούν τα συναισθήματα επιζήμια, ανώφελα και πολλές φορές επικίνδυνα.

Τα συναισθήματα όμως, κατά ένα πολύ μεγάλο βαθμό καθορίζουν για το άτομο, την συμπεριφορά, την σκέψη, την ωριμότητα, την ευφυΐα, την γνώση, την ευτυχία και την δυστυχία του. Τα συναισθήματα μας μαζί με την λογική και ένα σωρό άλλων πολύτιμων λειτουργιών ορίζουν την διαφορετικότητα του ανθρώπινου είδους.

Γιατί παραμελούμε σε τόσο μεγάλο βαθμό την αναγνώριση, την καλλιέργεια την κατανόηση και την χρήση των συναισθημάτων μας όταν παίζουν τόσο μεγάλο και καθοριστικό ρόλο για την κατανόηση του ψυχισμού μας, για την κατανόηση του εαυτού μας και του κόσμου που μας περιβάλει, και για το ποιοι είμαστε πραγματικά;

Δεν είναι εύκολη η απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα καθώς η κοινωνία μας και ιδιαίτερα οι κοινωνίες του δυτικού κόσμου φαίνεται να είναι στραμμένες σε αξίες και δεδομένα που παραβλέπουν την σημαντικότητα του συναισθηματικού κόσμου του ατόμου και αντίθετα καλλιεργούν τάσεις που έχουν ως κύριο άξονα την επιφανειακή και εξωστρεφή συναλλαγή και όχι την γνώση σε βάθος και την αναζήτηση των εσωτερικών μας δυνατοτήτων και λειτουργιών.

Δυστυχώς τις περισσότερες φορές υπερεκτιμούμε την ικανότητα της αυτογνωσίας μας και νομίζουμε ότι γνωρίζουμε πολύ περισσότερα από ότι γνωρίζουμε στην πραγματικότητα!

Το ερώτημα ΓΙΑΤΙ είναι το πιο σύνηθες όταν καλούμαστε να ανακαλύψουμε τα μονοπάτια που διαλέγει ο ψυχισμός μας για να εκφραστεί. Π.χ, γιατί νιώθουμε χαρά ή λύπη όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα συγκεκριμένο γεγονός; Γιατί ερωτευόμαστε ένα συγκεκριμένο άτομο και γιατί αντιδρούμε έντονα όταν καποιος μας πει κάτι που δεν μας αρέσει; Όπως καταλαβαίνουμε, τα ερωτήματα που αφορούν τον συναισθηματικό μας κόσμο και μόνο αυτόν, μπορεί να είναι άπειρα και για αυτό είναι μια καθημερινή πρόκληση για όλους μας το να βρούμε όχι μόνο απαντήσεις, αλλά τις σωστές απαντήσεις.

Η διαδικασία της αυτογνωσίας και της αυτοανάλυσης είναι συχνά μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία. Το να βάλουμε σε μια σειρά τα συναισθήματα μας είναι πολύ πιο δύσκολο απ'ότι ακούγεται και το να αναπτύξουμε συναισθηματική ευφυΐα και ωριμότητα είναι εξίσου περίπλοκο. Τον περισσότερο καιρό δεν γνωρίζουμε τι μας συμβαίνει δεν έχουμε συνείδηση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών μας. Λειτουργούμε μηχανικά, από κεκτημένη ταχύτητα και ορμώμενοι από την δύναμη της συνήθειας.

Όπως καταλαβαίνουμε όμως, αυτού του είδους η έκφραση του εαυτού, μας αφήνει με πολλά κενά και μειώνει τις δυνατότητες και τις εν δυνάμει ικανότητες έκφρασης του ψυχισμού μας. Δημιουργείται έτσι μια σταδιακή πτώχευση και συρρίκνωση του ρεπερτορίου που ο εαυτός μας χρησιμοποιεί για να εκφραστεί. Με απλά λόγια τεμπελιάζει και σταματάει την εξέλιξη του. Ο συναισθηματικός κόσμος αντί να εμπλουτίζεται και να ανθίζει σκληραίνει και ατονεί. Έτσι μαζί με τον απαίδευτο εαυτό οι εμπειρίες του ατόμου γίνονται όλο και πιο άκαμπτες όλο και πιο περιορισμένες και πολλές φορές ανοίγεται ο δρόμος των συμπτωμάτων και της παθολογίας. Όσο πιο μακριά είναι κάποιος από την αληθινή συναισθηματική του εμπειρία τόσο πιο σοβαρά θα είναι τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει στο ψυχικό επίπεδο.

Επίσης είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι όταν σχηματίζουμε μια άποψη ακόμη και για το πιο ασήμαντο θέμα το συναίσθημα είναι αυτό που έχει το κύριο λόγο και όχι η λογική! Φυσικά ο πιο ώριμος και ολοκληρωμένος τρόπος προσέγγισης οποιουδήποτε θέματος είναι ο ισορροπημένος συνδυασμός της λογικής και του συναισθήματος. Η δοσολογία δεν είναι κάτι που μπορούμε να καθορίσουμε με ένα καθαρά πειραματικά αξιόπιστο τρόπο και είναι φανερό ότι το παραπάνω ή το λιγότερο συναίσθημα μας κάνει διαφορετικούς και μοναδικούς.

Είναι όμως σύνηθες όταν καποιος παίρνει την απόφαση να γνωρίσει τον εαυτό του μέσω της ψυχοθεραπευτικής οδού, να ανακαλύπτει την μεγάλη απόκλιση μεταξύ της νοητικής και συναισθηματικής του ωρίμανσης. Οι περισσότεροι άνθρωποι αδυνατούν να συνδυάσουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο την λογική και το συναίσθημα εις βάρος της συναισθηματικής τους ανάπτυξης.

Αυτού του είδους παραμέλησης του συναισθηματικού μας κόσμου δημιουργεί σοβαρά προβλήματα κυρίως στις διαπροσωπικές μας σχέσεις και δυσκολία στην σύναψη βαθιών και ουσιαστικών σχέσεων.

Ας σκεφτούμε το χάος που δημιουργείται όταν μη κατανοώντας τα συναισθήματα των παιδιών μας και μη ακούγοντας τις συναισθηματικές τους ανάγκες γινόμαστε ανήμποροι και ανεπαρκείς, δείχνοντας ανάρμοστες συμπεριφορές και κάνοντας πράξεις που αργότερα δεν μπορούμε να επανορθώσουμε. Ας μην ξεχνάμε ότι για την κατανόηση, αποδοχή και αρμονική συνύπαρξη με τον άλλο, καλούμαστε να έχουμε ένα στοιχειώδες επίπεδο αυτογνωσίας και συναισθηματικής καλλιέργειας.

Ας σκεφτούμε την δυσκολία στις προσωπικές και ερωτικές μας σχέσεις και ας αναρωτηθούμε πόσο πραγματικά γνωρίζουμε τι είναι αυτό που ζητάμε από τους άλλους και τι είμαστε διατεθειμένοι να προσφέρουμε εμείς; Πόσο αληθινά σχετιζόμαστε με τον άλλο και πόσο ειλικρινείς είμαστε απέναντι στον εαυτό μας;

Το να σχετιστούμε αληθινά και ουσιαστικά απαιτεί κόπο και καθημερινή εξάσκηση, για να απολαμβάνουμε πρέπει να μάθουμε ότι πρέπει πρώτα να κοπιάσουμε και να δουλέψουμε σκληρά.

Συνήθως εκφραζόμαστε πιο ελεύθερα και με λιγότερη λογοκρισία απέναντι στους ανθρώπους της οικογένειας μας τους συντρόφους τα παιδιά μας τους φίλους μας και έτσι εκείνοι συχνά αποτελούν έναν καθρέφτη που αντανακλά κομμάτια δικά μας και κομμάτια δικά τους. Το να ξεχωρίσουμε τι είναι δικό μας και τι είναι δικό τους δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση και αυτή είναι μια διαδικασία που συχνά γίνεται στο ψυχοθεραπευτικό δωμάτιο.

Το να κατανοήσουμε και να απελευθερώσουμε την γνώση του εαυτού μας και του συναισθηματικού μας κόσμου απαιτεί χρόνο, υπομονή, επιμονή και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας αλλά και σε όποιον επιλέγουμε να μοιρασθούμε το ταξίδι της αποκάλυψης του εαυτού μας. Τα συναισθήματά μας είναι εκεί τόσο για να μας καθοδηγούν όσο και για να μας παραπλανούν. Ο κόσμος των συναισθημάτων είναι τόσο περίπλοκος όσο και η ίδια η ζωή....

Νόρα Κοντοστεργίου
Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια

Πηγή: psychotherapistathens.gr

Ο φόβος ως μέσο καθυπόταξης...

Γράφει η Αντωνία Ζήνδρου στις 22.01.2015, 00:20

Ποιες είναι οι συνέπειες σε ένα πληθυσμό, όπου κάθε αίσθημα ασφάλειας εξαφανίζεται και τη θέση της παίρνει ένας αγχώδης φόβος και μία ψυχική οπισθοδρόμηση; Τι γίνεται όταν το αίσθημα ασφάλειας αντικαθιστάται από μία οδυνηρή και αγχώδη αναμονή του αγνώστου;

Ποιες συνέπειες  καθίστανται σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο, παραλύοντας την ύπαρξη του ατόμου; Γνωρίζουμε  μέσω ιστορίας ότι ο φόβος και το άγχος ήταν τρόποι καθυπόταξης ολόκληρων εθνών κατά το παρελθόν;

Ήξεραν πάντα οι κατακτητές ότι η πραγματοποίηση των στόχων τους περνούσαν από το τσάκισμα της ψυχής του εκάστοτε έθνους. Πάντα υπήρχε μυστική δράση και προσπάθεια ψυχολογικής επίδρασης.

Λίγα λόγια λοιπόν περί της επιστήμης του άγχους και του φόβου..

Είναι σκόπιμο θεωρώ να παρατεθούν λίγα λόγια για το άγχος και φόβο, ίσως και τρόμο με τις αντίστοιχες συνέπειες τους στον άνθρωπο. Κατά τον Mosso (la Peur. Alcan 1886), ένα από τα τρομερότερα αποτελέσματα του φόβου είναι η παράλυση , που δεν σου επιτρέπει να φύγεις ή να υπερασπιστείς. Ο Ribot (Psychologie des Sentiments) αναφέρει ότι ο φόβος είναι η αντίδραση του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης, με την αμυντική του όψη, στους εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες που τείνουνε στην καταστροφή του ατόμου.

Ο G. Dumas είναι από τους συγγραφείς που μιλάνε αποκλειστικά για το φόβο, όπου ο φόβος προκύπτει από ένα σοκ συγκινησιακό, σαν μια προσπάθεια απότομης συναισθηματικής προσαρμογής.Τα άμεσα και κατοπινά αποτελέσματα του σοκ, είναι βιολογικά και ψυχικά, όπου τα ψυχικά αίτια του σοκ εξαπολύουν ένα πολύπλοκο βιολογικό μηχανισμό συμπαρασύροντας όλες τις λειτουργίες του οργανισμού. Γίνεται και ένας διαχωρισμός της ισχύος της συγκίνησης , όπου η ελαφριά είναι τονική για τον οργανισμό και η δυνατότερη μπορεί να είναι παραλυτική και καταθλιπτική.

Ο Albert Brousseau ως μελετητής του φόβου διακρίνει τρείς βαθμούς φόβου, ανάλογα με την προοδευτική του ένταση.

Ο πρώτος βαθμός, το σκιάξιμο, χαρακτηρίζεται από την απουσία άμεσου κινδύνου. Το άτομο βρίσκεται σε κατάσταση εναγώνιας αναμονής, με ξαναμένη τη φαντασία του.

Ο δεύτερος βαθμός έχει πια την επιβολή και αμεσότητα του κινδύνου και η φαντασία δεν υφίσταται πια. Οι συγκινησιακές αντιδράσεις είναι υπαρκτές σε όλο το φάσμα τους.

Στον τρίτο βαθμό, ο κίνδυνος είναι μεγάλος, η πιθανότητα διαφυγής σχεδόν ανύπαρκτη και βρισκόμαστς σε ένα ξεχείλισμα του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης, όπου όλες οι ηθικές αξίες σαρώνονται και ο άνθρωπος καθίσταται στο έλεος των πρωτόγονων παρορμήσεων. Στο δεύτερο στάδιο, η προσαρμογή είναι στιγμιαία με ακόλουθη  ελαττωματική αντίδραση, που όμως μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση του ατόμου. Στο τρίτο όμως στάδιο, η αντίδραση είναι απροσάρμοστη πράγμα που φέρνει βαρύτατες συνέπειες στο άτομο. Στον ομαδικό φόβο , το στάδιο της εναγώνιας αναμονής φτάνει πολύ γρήγορα στο απώγειο του.

Κατά τον Freud  που προχωρά ένα βήμα παρακάτω, η απόπειρα φυγής μπροστά σε ένα κίνδυνο εξωτερικό καταλήγει στο σταμάτημα και στη λήψη μέτρων άμυνας και η ανάπτυξη του άγχους διακόπτεται από το σχηματισμό συμπτωμάτων στα οποία και υποχωρεί.

Ο Goldstein έκανε ένα διαχωρισμό του άγχους από το φόβο. Ο φόβος προϋποθέτει ένα καθορισμένο αντικείμενο σε αντίθεση με το άγχος. Το άγχος γεννιέται από την προοπτική και την αναμονή του κινδύνου, ιδιαίτερα όταν αυτός είναι άγνωστος.

Στο άγχος υπάρχει μία αβεβαιότητα, μια εκλογή, μια πιθανότητα κινδύνου. Ο H.Wallon τονίζει αυτή την ουσιαστική αβεβαιότητα που οδηγεί στην αναμονή και την τονική συσσώρευση. Έτσι  ενώ ο φόβος είναι μια ευνοϊκή κατάσταση για δράση, το άγχος, αντίθετα, παραλύει κάθε συντονισμένη δράση. Το άγχος αποτελεί ένα σήμα στην προσέγγιση του κινδύνου, τις περισσότερες φορές δυσανάλογο προς αυτόν.

Ο Stekel λέει πως ο αγχώδης φόβος και η καταπίεση εκφράζουν συναισθήματα άγχους χωρίς αντικείμενο και εκδηλώνονται επίσης όταν βρισκόμαστε μπροστά σε γεγονότα και αποτελέσματα άγνωστα. Το άγνωστο και η έλλειψη ασφάλειας γεννά λοιπόν το άγχος.

Ο Victor Hugo έγραψε: «Ο άνθρωπος ζει περισσότερο με βεβαιότητα παρά με ψωμί». Ο κίνδυνος που προκαλεί το άγχος είναι εκείνος που απειλεί κάτι το ουσιαστικό, τον πυρήνα της προσωπικότητας, οτιδήποτε είναι ικανό να απειλήσει τους ειδικούς μηχανισμούς ασφάλειας του ατόμου.

Έτσι, αν βρούμε τι αντιπροσωπεύει για κάθε άνθρωπο το κυριότερο μέσο εξασφάλισής του θα μπορούμε εύκολα να προβλέψουμε ποιο θα είναι το αγχογόνο ερέθισμα για τον άνθρωπο αυτό (Κ.Horney, New ways in Psychoanalysis. W.Norton 1939).

Ασφάλεια μπορούμε να αισθανθούμε μονάχα σε κάτι που έχουμε δοκιμάσει και συνακόλουθα μόνο στο αντίκρυσμα του παρελθόντος μπορούμε να μην αγχωνόμαστε. Ενώ η αιτία του φόβου είναι συσχετισμένη με ένα δυσάρεστο βίωμα του οργανισμού και ανταποκρίνεται στην πιθανότητα να επαναληφθεί το βίωμα, αντίθετα το άγχος πρόκειται για μια εξαρτημένη απάντηση σε ερεθίσματα που συχνά έχασαν κάθε σχέση με το απόλυτο απειλητικό ερέθισμα.

Θέλοντας να υπογραμμίσουμε τη σημασία του παράγοντα αναμονής στο άγχος αναφέρω τα λόγια του Boutonnier: «Όπου ο κίνδυνος είναι παρών, χωρίς να προκαλεί ακόμα τη φυγή, το δευτερόλεπτο εκείνο της σύγχυσης, όπου βρισκόμαστε στο έλεος του». Η αναμονή με το άγχος είναι οδυνηρότερη από το φόβο. Μπροστά σε ένα κίνδυνο που προκαλεί φόβο μπορείς να κάνεις κάτι για να υπερασπιστείς. Πως όμως να παλέψεις ενάντια σε εκείνο που δεν υπάρχει ακόμα;

Ο Επίκτητος έλεγε να μη φοβόμαστε ούτε τις αρρώστιες ούτε το θάνατο, παρά μόνο τον φόβο…

Το προσκλητήριο γάμου που σαρώνει στο διαδίκτυο! (ΦΩΤΟ)

Ένα προσκλητήριο πολύ διαφορετικό από όλα τα υπόλοιπα, όχι μόνο ξεχωρίζει αλλά αποτυπώνει και την...πραγματικότητα.

Δείτε το: