Δυσλεξία: Ένα χάρισμα με άσχημη ονομασία

Γνωρίζετε ότι ο Αϊνστάιν, ο Τομ Κρούζ, ο ‘Εντισον, ο Τσώρτσιλ, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, η Αγκάθα Κρίστι και ο Λεονάρδο Ντα Βίντσι ήταν δυσλεκτικοί; Αυτοί οι ιδιαίτερα χαρισματικοί άνθρωποι είχαν δυσλεξία! Είναι όντως όλα τα παιδιά με δυσλεξία «χαρισματικά»; Η κυρία Σταθάκου Μαρένια, ειδική παιδαγωγός του κέντρου Ευμάθεια υποστηρίζει ότι « Στα παιδιά με δυσλεξία υπάρχει όλη η γκάμα παιδιών. Υπάρχουν παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη και παιδιά ιδιαίτερα έξυπνα. Δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν ιδιαίτερα χαρισματικά παιδιά με δυσλεξία. Αυτό που συμβαίνει συχνά είναι η πιθανότητα να έχουμε ένα ευφυή πληθυσμό στα άτομα με δυσλεξία. Αλλά η δυσλεξία δεν εξισώνεται με ευφυΐα απαραίτητα»

Ο κύριος Αλεξάνδρου, διευθυντής του κέντρου Προσέγγιση δηλώνει ότι « Η δυσλεξία είναι εγκεφαλική δυσλειτουργία. Οι περιοχές ικανοτήτων καλλιεργούνται περισσότερο. Προσδίδουμε στο παιδί με δυσλεξία ενσυναίσθηση (συναισθηματική κρίση), καλλιτεχνικές ροπές, εφευρετικότητες και ανεπτυγμένη μαθηματική σκέψη. Γι’ αυτό τα χαρακτηρίζουν «χαρισματικά». Απλά είναι οι περιοχές του εγκεφάλου που καλλιεργούν περισσότερο»
Δεν είναι όλοι οι δυσλεκτικοί «χαρισματικοί» αλλά έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν ξεχωριστούς όπως: Εξαιρετική ικανότητα και διαίσθηση στην επίλυση προβλημάτων, δημιουργικότητα, ικανότητα για παράλληλη και πολύπλευρη σκέψη, καινοτομικές ιδέες και σκέψεις.

Ο Εγκέφαλος και η Δυσλεξία

Dr Dirk Bakker, Ph.D, Ομότιμος Καθηγητής, Free University, Amsterdam, Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Μεταπτυχιακής Σχολής Παιδικής Νευροψυχολογίας

Όταν μιλάμε για δυσλεξία, μιλάμε για τη διαδικασία της ανάγνωσης. Η ανάγνωση είναι γνωστική συμπεριφορά και κατά συνέπεια διεκπεραιώνεται από τον εγκέφαλο. Έτσι, όταν μιλάμε για ανάγνωση, θα πρέπει τότε να μιλάμε και για κάτι που σχετίζεται με τον εγκέφαλο.

Αλλά τι είναι αυτό το κάτι; Πρόσφατα, ουσιαστική προσοχή και ενδιαφέρον έχει δοθεί στο πώς περίπου είναι ο εγκέφαλος των δυσλεξικών ατόμων και πώς λειτουργεί.

Αυτό που ακολουθεί είναι μία διερεύνηση επιστημονικής προσέγγισης της δυσλεξίας, βασισμένη στην έως τώρα γνώση μου. Αυτό είναι ένα τεράστιο έργο για ένα περιορισμένο χώρο και έχω συντάξει αυτό το άρθρο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δώσω στους αναγνώστες αυτού του Οδηγού το είδος των πληροφοριών που θα χρειάζονται.

Εάν χρησιμοποιήσουμε τον εγκέφαλο ως σημείο αφετηρίας, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ερωτήσεις όπως:

1 Τι το ειδικό υπάρχει σχετικά με τον εγκέφαλο των δυσλεξικών;

2 Ποια είναι η προέλευση αυτού του ειδικού χαρακτηριστικού;

3 Πώς εμφανίζεται αυτό το ειδικό χαρακτηριστικό;

4 Τι είδους παρέμβαση είναι η καταλληλότερη;

Ο Εγκέφαλος

Ο εγκέφαλος αποτελείται από δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα, ή νευρώνες, τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω μιας ηλεκτρο-χημικής οδού. Μολονότι ο εγκέφαλος λειτουργεί ως αυτόνομη οντότητα, υπάρχουν υποδομές και υποσυστήματα. Χωρίζεται σε αριστερό και δεξιό ημισφαίριο, τα οποία συνδέονται με το ?μεσολόβιο?. Στους περισσότερους ανθρώπους η αριστερή πλευρά είναι υπεύθυνη για την αντίληψη και την παραγωγή του λόγου, ενώ το δεξιό ημισφαίριο παίζει σημαντικό ρόλο στις οπτικο-χωρικές πληροφορίες (όραση και υπολογισμός του χώρου). Κάθε ημισφαίριο καλύπτεται από ένα φλοιό ή φλούδα με μία λευκή ουσία κάτω από αυτό. Ο φλοιός περιέχει κυρίως το σώμα των νευρικών κυττάρων. Η λευκή ουσία περιέχει τις συνδέσεις (συνάψεις).

Τα κύτταρα στο φλοιό ξεκινούν από τις βαθύτερες περιοχές του φλοιού κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης πριν τη γέννηση. Δεν φθάνουν όλα τα κύτταρα στον τελικό προορισμό τους. Μπορεί να συγκεντρώνονται σε συμπλέγματα κυττάρων κατά τη διαδρομή. Αυτές οι ομάδες κυττάρων που παρεξέκλιναν ονομάζονται εκτοπίες.

Ο φλοιός του κάθε ημισφαιρίου χωρίζεται σε τέσσερις λειτουργικές περιοχές: το μετωπιαίο, το βρεγματικό, τον κροταφικό, και τον ινιακό λοβό. Όλες αυτές οι περιοχές εμπλέκονται στην πολύπλοκη διαδικασία της ανάγνωσης, ειδικότερα όμως η κροταφική και η ινιακή περιοχή, καθώς και η μεσολαβούσα περιοχή μεταξύ των δύο, ο βρεγματικός λοβός.

Τα νευρικά κύτταρα επικοινωνούν μεταξύ τους ηλεκτρο-χημικά. Αυτή η ηλεκτρική δραστηριότητα μπορεί να μετρηθεί έξω από τον εγκέφαλο με ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) και με τις τεχνικές που προέρχονται από αυτό.

Ερώτηση 1:

Τι το ειδικό υπάρχει σχετικά με τον εγκέφαλο των δυσλεξικών;

Παρόλη την εκτεταμένη επιστημονική έρευνα, εδώ υπάρχουν ακόμη περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις. Πρόσφατη έρευνα έχει ρίξει λίγο φως στο θέμα, αλλά είναι σημαντικό να κάνουμε ένα διαχωρισμό μεταξύ των απαντήσεων που σχετίζονται με τη δομή, ή την ανατομία του εγκεφάλου και εκείνων που σχετίζονται με τη φυσιολογία του ή λειτουργία του.

Ερώτηση 1.1:

Ανατομικές ιδιαιτερότητες;

Ποιες είναι οι ανατομικές ιδιαιτερότητες του εγκεφάλου των δυσλεξικών;

– Τα εκτοπικά κύτταρα εντοπίστηκαν στον εγκέφαλο όλων των δυσλεξικών που εξετάσθηκαν κατά τη διάρκεια του ανατομικού ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου του Harvard. Εντοπίστηκαν σε πολλά σημεία, αλλά ειδικότερα στον αριστερό ινιακο-βρεγματικό και μετωπιαίο λοβό, δηλαδή στις περιοχές που είναι σημαντικές για τη γλώσσα.

– Άλλοι ερευνητές έχουν δείξει ότι το κροταφικό πεδίο (planum temporale) παρουσιάζει μία συμμετρία στον εγκέφαλο των δυσλεξικών, κάτι που δεν έχει εμφανισθεί στον εγκέφαλο της πλειοψηφίας των μη-δυσλεξικών.

– Στον εγκέφαλο των δυσλεξικών, τα κύτταρα του μεγαλοκυτταρικού συστήματος εμφανίζονται μικρότερα από τα φυσιολογικά. Φαίνεται σαν να εμπλέκονται στην οπτική αντίληψη τα δύο κύρια συστήματα, το μεγαλοκυτταρικό και το μικροκυτταρικό. Το μικροκυτταρικό σύστημα έχει προσαρμοσθεί για την οπτική αντίληψη των σχημάτων και των χρωμάτων, ενώ το μεγαλοκυτταρικό για την αντίληψη της κίνησης. Το μεγαλοκυτταρικό σύστημα παίζει σημαίνοντα ρόλο στις ταχείες αλλαγές των αναπαραστάσεων, οι οποίες αφορούν στην ανάγνωση. Εάν αυτό το σύστημα αποδειχθεί ανεπαρκές, ως αποτέλεσμα θα έχουμε τις δυσκολίες στην ανάγνωση.

Αυτή η περίληψη των ανατομικών ανακαλύψεων προκαλεί δύο ερωτήσεις και σχόλια:

– Έχει αποδειχθεί ότι η δυσλεξία προκαλείται από λεπτές ανατομικές αποκλίσεις στον εγκέφαλο;

Μία αιτιώδης σχέση δεν έχει αποδειχθεί. Είναι γνωστό ότι η λανθασμένη εναπόθεση κυττάρων συμβαίνει σε μερικές νευρολογικές καταστάσεις και ότι μία τέτοια λανθασμένη εναπόθεση δεν παρατηρείται ειδικά μόνο στη δυσλεξία. Αυτό, όμως, δεν αλλάζει το γεγονός ότι μερικοί ερευνητές έδειξαν επανειλημμένα ότι η δυσλεξία έχει κάποια σχέση με λεπτές αποκλίσεις σε περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες είναι σημαντικές στη διαδικασία της κατάκτησης της γλώσσας και της ανάγνωσης.

– Ποια σχέση έχουν τα εκτοπικά ή τα λανθασμένως τοποθετημένα κύτταρα με ένα ειδικά μεγάλο δεξιά-τοποθετημένο κροταφικό πεδίο (planum temporale) και ποια σχέση έχει αυτό με ένα ανεπαρκές μεγαλοκυτταρικό σύστημα;

Επί του παρόντος, αυτές οι ερωτήσεις δεν μπορούν να απαντηθούν επαρκώς.

Ερώτηση 1.2:

Φυσιολογικές ιδιαιτερότητες;

Η νευροφυσιολογία και η νευροψυχολογία χρησιμοποιούν πολύ το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) καθώς και τις τεχνικές που προέρχονται από αυτό. Επιπλέον, αναλύσεις από την Τομογραφία Εκπομπής Ποζιτρονίων (Positron Emission Tomography – PET) χρησιμοποιούνται αρκετά: Σε αυτή την περίπτωση γλυκόζη ή κάποια άλλη χημική ουσία εισάγεται στο αίμα ενώ εκτελείται κάποιο ειδικό έργο. Η χημική ουσία που δόθηκε, η οποία είναι για λίγο ραδιενεργός, λαμβάνεται με μεγαλύτερη ένταση από εκείνα τα σημεία του εγκεφάλου τα οποία είναι στενότερα συνδεδεμένα με την ανάγνωση.

Συχνά οι ανιχνευτές αυτοί χρησιμοποιούνται προκειμένου να εξετασθούν άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα δυσλεξίας. Η μοντέρνα τεχνολογία έχει καταφέρει να δώσει μία ολοκληρωμένη αναπαράσταση της ηλεκτροφυσιολογικής δραστηριότητας ολόκληρου του φλοιού κατά τη διάρκεια της αναγνωστικής διαδικασίας του ατόμου. Αυτός ο τύπος έρευνας με τη φυσιολογική και αποκλίνουσα ανάγνωση διεξάγεται στην Ολλανδία. Η χρήση της ηλεκτροφυσιολογίας πάνω σε ανθρώπους με διαφορικές αναγνωστικές ικανότητες έχει δείξει ότι:

– ο αρχάριος αναγνώστης εμφανίζει δραστηριότητα στο δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου κατά την ανάγνωση

– ο προχωρημένος αναγνώστης ενεργοποιεί το αριστερό του ημισφαίριο, και

– ο δυσλεξικός δείχνει μία ασυνήθιστη εναλλαγή στην κατανομή της εγκεφαλικής δραστηριότητας.

Μία θεωρία υποστηρίζει ότι υπάρχει ένα μοντέλο δυναμικής νευρικής αλληλεπίδρασης για την αναγνώριση των γραμμάτων και των λέξεων. Τα ουσιώδη χαρακτηριστικά ενός γράμματος λαμβάνονται από νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, “μία γραμμή από κάτω αριστερά προς τα επάνω δεξιά, μία γραμμή από κάτω δεξιά προς τα επάνω αριστερά.” Με βάση αυτή την πληροφορία, που μεταβιβάζεται μέσω άλλων κυττάρων, συντελείται η αναγνώριση του γράμματος “Α”. Η ανίχνευση των χαρακτηριστικών ενός γράμματος και η αναγνώριση αυτού του γράμματος παρουσιάζονται ως ηλεκτρικά δυναμικά τα οποία έχουν μία συγκεκριμένη συχνότητα και πλάτος και τα οποία εξαλείφονται μετά από κάποιο συγκεκριμένο χρόνο. Εάν τα γράμματα παρουσιάζονται γρήγορα, όπως στην περίπτωση της ανάγνωσης, θα μπορούσε να συμβαίνει το γεγονός ότι η επεξεργασία του ενός γράμματος δεν έχει ολοκληρωθεί πριν αρχίσει η επεξεργασία του επόμενου. Μαθηματικώς μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι κατά την ανάγνωση τα δυναμικά μπορούν να φτάσουν σε χαοτικές αναλογίες, ότι μπορούν να αλληλοεξαλειφθούν, και ότι γράμματα μπορούν να χαθούν. Αυτά τα προβλήματα δημιουργούνται συχνά στα άτομα με δυσλεξία. Μία εξήγηση γι’ αυτό το ηλεκτρο-φυσιολογικό χάος θα μπορούσε να είναι ότι δεν υπάρχουν επαρκή υγιή κύτταρα στο σωστό σημείο για να αφομοιώσουν κατάλληλα ένα μεγάλο ποσό πληροφοριών.

Από αυτό μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι η ερώτηση σχετικά με το τι ειδικό υπάρχει στον εγκέφαλο των δυσλεξικών δεν έχει λάβει μία οριστική απάντηση.

Ερώτηση 2:

Ποια είναι η προέλευση αυτού του ειδικού χαρακτηριστικού;

Εάν υπάρχει κάτι το ειδικό στον εγκέφαλο των δυσλεξικών, ποια είναι η προέλευση αυτής της ιδιαιτερότητας;

Σε αυτό το σημείο μία διάκριση θα μπορούσε να γίνει μεταξύ πιθανών εσωτερικών π.χ. σχετικών με τον οργανισμό θεμάτων, και εξωτερικών ή περιβαλλοντικών θεμάτων.

Εσωτερικές αιτίες

Έχει υποστηριχθεί ότι μεγάλα ποσοστά τεστοστερόνης στο έμβρυο, ή υπερβολικά μεγάλη ευαισθησία σε αυτή, θα μπορούσε να ευθύνεται για το σχηματισμό των εκτοπικών κυττάρων και του χαρακτηριστικού μεγέθους του κροταφικού πεδίου (planum temporale) στον εγκέφαλο των δυσλεξικών. Η τεστοστερόνη είναι ανδρική ορμόνη, και είναι γνωστό ότι η δυσλεξία παρατηρείται πιο συχνά στα αγόρια παρά στα κορίτσια. Η τεστοστερόνη θα είχε αρνητικές επιπτώσεις και στο αυτο-ανοσοποιητικό σύστημα και στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, ειδικότερα του αριστερού ημισφαιρίου. Στο μαύρο ποντίκι της Νέας Ζηλανδίας, ένα ζώο που γεννιέται με προβληματικό ανοσοποιητικό σύστημα, πραγματικά εντοπίζονται εκτοπικά κύτταρα στον εγκέφαλο. Είναι δυνατό να υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ ασθενειών που βασίζονται στις ελλείψεις του αυτο-ανοσοποιητικού συστήματος, όπως οι αλλεργίες, το άσθμα, ο διαβήτης κλπ., και δυσλεξίας. Αλλά και αν ακόμη υπάρχει σχέση μεταξύ του αυτο-ανοσοποιητικού συστήματος, της ύπαρξης εκτοπικών κυττάρων και της δυσλεξίας, αυτή δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως κατανοητή.

Συμπερασματικά, είναι δυνατό να υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στο πώς το αυτο-ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί και στην ύπαρξη των εκτοπικών κυττάρων, και ίσως μεταξύ αυτών των δύο και της δυσλεξίας.

Εξωτερικές αιτίες

Η ποιότητα του εγκεφάλου δεν υπαγορεύεται αποκλειστικά και μόνο από τα γονίδια. Το περιβάλλον μπορεί επίσης να βελτιώσει ή να προκαλέσει προβλήματα στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου. Όταν μιλάμε για το περιβάλλον, εννοούμε το φυσικο-χημικό, το φυσιολογικό και το κοινωνικό περιβάλλον. Η μήτρα είναι το πρώιμο περιβάλλον για το παιδί, ενώ η οικογένεια και το σχολείο αποτελούν μαθησιακά περιβάλλοντα, και είναι γνωστό ότι αυτά επιφέρουν σημαντικές επιπτώσεις στον εγκέφαλο. Είναι πολύ πιθανό οι αποκλίσεις στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου να οφείλονται όχι τόσο στα ελαττωματικά γονίδια όσο στις αρνητικές για τον εγκέφαλο περιβαλλοντικές επιδράσεις.

Η αποκλίνουσα ασυμμετρία του κροταφικού πεδίου (planum temporale) μπορεί να έχει προκληθεί στα τελευταία στάδια της εγκυμοσύνης και στα πρώιμα στάδια της παιδικής ηλικίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των φάσεων της ζωής ενός παιδιού συντελείται μία δραστική επιλογή μεταξύ των νευρικών κυττάρων. Εκατομμύρια κυττάρων πεθαίνουν, ενώ εκείνα που επιβιώνουν αναπτύσσονται έως την ωριμότητα. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες. Γνωρίζουμε ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων και παραγόντων μέσα στη μήτρα, επιδρούν πάνω σε ένα μεγάλο εύρος νευρικών δομών.

Το περιβάλλον, και ειδικότερα κάποιες συγκεκριμένες μαθησιακές καταστάσεις, μπορούν όμως να έχουν και θετικές επιπτώσεις, ενώ μπορεί να γίνει και θεραπευτική χρήση του.

Ερώτηση 3:

Πώς εμφανίζεται αυτό το ειδικό χαρακτηριστικό;

Η επιστημονική έρευνα έχει αλλάξει προσανατολισμό και έχει επικεντρώσει την προσοχή της στην εκδήλωση της δυσλεξίας με το πέρασμα του χρόνου. Πριν τριάντα περίπου χρόνια, είχε δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην όραση και στις κινητικές μεταβλητές, οι οποίες είχαν θεωρηθεί ότι συνδέονται με τη δυσλεξία. Λίγο καιρό αργότερα πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη έρευνα πάνω σε αυτό που ονομάζεται διαισθητηριακή αφομοίωση: εάν κάποιος πρόκειται να διαβάσει δυνατά μία λέξη, τη βλέπει πρώτα με την όρασή του και έπειτα την προφέρει; Η ερώτηση ήταν για το εάν τα δυσλεξικά παιδιά αντιμετωπίζουν ειδική δυσκολία με την οπτικο-ακουστική αφομοίωση. Επειδή οι γραπτές λέξεις είναι διατεταγμένες στο χώρο και τα προφερόμενα γράμματα είναι διατεταγμένα στο χρόνο, η χωρο-χρονική αφομοίωση αποτέλεσε επίσης θέμα εξέτασης. Αργότερα υιοθετήθηκε η άποψη ότι το κεντρικό πρόβλημα με τη δυσλεξία είναι η επεξεργασία των λεκτικών πληροφοριών. Από αυτή την άποψη δεν έχει σημασία εάν η πληροφορία είναι διατεταγμένη στο χώρο ή το χρόνο.

Πρόσφατα, το ενδιαφέρον φαίνεται να επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου. Οι ερωτήσεις προσανατολίζονται προς τη φύση και την ποιότητα της φωνημικής-γραφημικής ανάλυσης του κειμένου, καθώς και στην αυτοματοποίηση της φωνητικής και ορθογραφικής σύνδεσης.

Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες απόψεις σχετικά με τη γλωσσική ενημερότητα, είναι δυνατόν να υποστηριχθεί ακόμη ότι στις μέρες μας έχουμε παραμελήσει κάπως τη γλώσσα. Τι εννοούμε με τον όρο γλωσσική ενημερότητα; Πάρετε για παράδειγμα την λέξη ?βιβλιοθήκη?. Ένα δυσλεξικό άτομο μπορεί να προφέρει μία τέτοια λέξη τόσο καλά, όσο οποιαδήποτε άλλη, αλλά το μη-δυσλεξικό άτομο, με λίγη σκέψη, είναι ενήμερο ότι η λέξη αυτή αποτελείται από δύο αναγνωρίσιμες ομάδες γραμμάτων, δηλαδή ?βιβλίο? και ?θήκη?. Το ζήτημα είναι εάν ο δυσλεξικός μαθητής διαθέτει μία τέτοια γλωσσική ενημερότητα.

Άλλες ερωτήσεις παραμένουν αναπάντητες. Για παράδειγμα: Κατανοούν σωστά οι δυσλεξικοί το μήνυμα του κειμένου; Καταλαβαίνουν όσα διαβάζουν; Αντιμετωπίζουν όλοι οι δυσλεξικοί τα ίδια προβλήματα ή υπάρχουν δυσλεξικοί και δυσλεξικοί; Με άλλα λόγια, είναι η δυσλεξία ένα ομοιογενές ή ένα ετερογενές φαινόμενο;

Κατά την δική μου γνώμη, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι δυσλεξίας, που κατά συνέπεια απαιτούν διαφορετικούς τύπους αντιμετώπισης.

Μορφές συμπεριφοράς που εκδηλώνονται μαζί με τη δυσλεξία

Μορφές συμπεριφοράς που εκδηλώνονται μαζί με την δυσλεξία στα πρώιμα και μεταγενέστερα στάδια.

Η έρευνα μας ενημερώνει ότι η δυσλεξία μπορεί να συνοδεύεται από κοινωνικά και συγκινησιακά προβλήματα. Η δυσλεξία και οι μαθησιακές δυσκολίες γενικότερα ίσως οδηγήσουν σε συγκινησιακή αστάθεια και κοινωνική απομόνωση. Είναι μία καλή ιδέα να ορίσουμε αυτές τις έννοιες, για παράδειγμα, με το να κάνουμε ερωτήσεις του τύπου: Πόσους φίλους έχουν τα παιδιά αυτά; Ποιες είναι οι επαγγελματικές προοπτικές τους; Τι διάθεση έχουν συνήθως; Εάν έχουν φυσικά ελαττώματα: Πόσα είναι; Ποια είναι η επίδοσή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση; Πώς εμφανίζονται στην περαιτέρω εκπαίδευσή τους;

Ερώτηση 4:

Ποια είναι η κατάλληλη παρέμβαση;

Πριν μία θεραπεία χαρακτηρισθεί ως κατάλληλη, πρέπει να αποδειχθεί ότι επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Τα θετικά αποτελέσματα μιας θεραπείας πρέπει να είναι ευδιάκριτα και οι περιορισμοί της καταγεγραμμένοι. Εάν, μετά την εφαρμογή μίας θεραπείας για πρώτη φορά, ένα παιδί επιδείξει βελτίωση στην ανάγνωση και στην ορθογραφία, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι η θεραπεία είναι αποτελεσματική. Απαιτείται πολύ έρευνα ακόμη πριν μία θεραπεία να μπορεί να χαρακτηρισθεί ως θεραπεία.

Η φύση της θεραπείας, η παρέμβαση και η πρόληψη θα καθορισθούν ως ένα βαθμό από την έως τώρα θεωρία και έρευνα. Για παράδειγμα, εάν είχε αποδειχθεί ότι η τεστοστερόνη έπαιζε κάποιο ρόλο, κατά την προγεννητική περίοδο, στην πρόκληση της δυσλεξίας, η πρόληψη θα ήταν η ενδεδειγμένη μέθοδος αντιμετώπισης.

Όταν κάποιος παρεμβαίνει με μία θεραπεία στο επίπεδο του εγκεφάλου -εάν υποτεθεί ότι αυτό μπορεί πραγματικά να γίνει- υπάρχουν αρκετοί τρόποι να προχωρήσει. Εάν, για παράδειγμα, έχουμε αναπτύξει και δοκιμάσει ένα μοντέλο βασισμένο αφενός μεν στη σχέση μεταξύ της ανάγνωσης και της μαθησιακής διαδικασίας, αφετέρου δε στον έλεγχο από τα ημισφαίρια, μπορούμε -κάνοντας χρήση της γνώσης ότι ο εγκέφαλος είναι ευαίσθητος στα ερεθίσματα- να προσπαθήσουμε να εμπλέξουμε περισσότερο το άλλο ημισφαίριο στην ανάγνωση και τη μαθησιακή διαδικασία.

Στα σχολεία όπου διδάσκονται παιδιά με δυσλεξία, φαίνεται ότι οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι εργάζονται πολύ αποτελεσματικά είναι εκείνοι που είναι ανοιχτοί στη νέα επιστημονική έρευνα. Καθώς όλο και περισσότεροι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες φοιτούν στα συνήθη σχολεία, οι εκπαιδευτικοί εργάζονται σύμφωνα με τις πολιτικές της ενσωμάτωσης. Κατά τη γνώμη μου, τα ακόλουθα βήματα πρέπει να ακολουθηθούν, ώστε να επιτύχει αυτή η ενσωμάτωση:

– Οι εκπαιδευτικοί της γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης πρέπει να ενημερώνονται περισσότερο και να έρχονται περισσότερο σε επαφή με την έρευνα τη σχετική με τη μαθησιακή ανεπάρκεια και τη δυσλεξία. Θα πρέπει να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν μία περίπτωση δυσλεξίας και να γνωρίζουν πώς να τη χειριστούν. Αυτό πρέπει να συμβαίνει στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.

– Σε κάθε σχολείο ή σε κάθε ομάδα σχολείων θα πρέπει να υπάρχει ένας ειδικός, όπως ένας εκπαιδευτικός ψυχολόγος, ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για τη διάγνωση της δυσλεξίας, δηλώνοντας τον τύπο της και καταλήγοντας στην ενδεδειγμένη αντιμετώπισή της. Αυτό απαιτεί εκτεταμένη γνώση και ειδικές ικανότητες. Ο ειδικός πρέπει να είναι ικανός να αξιολογήσει κριτικά τις διαπιστώσεις του και να τις αναφέρει. Πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει ό,τι έχει προκύψει από μισές αλήθειες. Πρέπει να μπορεί επίσης να μεταδίδει πληροφορίες σε οριζόντιο επίπεδο προς τον εκπαιδευτικό της τάξης και να επικοινωνεί με το ιεραρχικά ανώτερο ειδικό επιστημονικό όργανο ή επιστημονικό ίδρυμα όπου θα είναι διαθέσιμα τα τελευταία επιστημονικά ευρήματα. Οι περιπτώσεις θα μπορούσαν να συζητούνται σε αυτό το επιστημονικό ίδρυμα, ενώ οι δύσκολες περιπτώσεις θα μπορούσαν να παραπέμπονται εκεί για θεραπεία. Ο ειδικός θα πρέπει να είναι εξοικειωμένος και με άλλες προσεγγίσεις, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που βασίζονται σε περισσότερους από ένα τύπους τεχνικών γνώσεων και θεραπείας.

Εάν εφαρμοζόταν ένα τέτοιο μοντέλο, θα μπορούσε να εγκαθιδρυθεί μία απευθείας γραμμή επικοινωνίας μεταξύ του εκπαιδευτικού στο σχολείο και του ειδικού επιστημονικού ιδρύματος. Το εξειδικευμένο μέλος του προσωπικού στο σχολείο, το οποίο θα αποτελούσε και το σύνδεσμο με το εξωτερικό ειδικό επιστημονικό ίδρυμα, θα πρέπει να είναι εκπαιδευτικός ψυχολόγος, ειδικευμένος στο θέμα ή ένας εκπαιδευτικός καταρτισμένος στα θέματα ειδικής αγωγής.

Εναλλακτικά, το σχολείο θα μπορούσε να επιλέξει έναν ειδικό από κάποιον άλλο χώρο, όπως από μία εξειδικευμένη ομάδα που θα δραστηριοποιείται τοπικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου τότε θα μπορούσαν να δράσουν μαζί με αυτή την εξειδικευμένη ομάδα έτσι ώστε να διατηρούν την επαφή με το επιστημονικό ίδρυμα και να μένουν ενήμεροι για τα τελευταία ερευνητικά αποτελέσματα, να συμβουλεύονται και να μπορούν να παραπέμπουν σε αυτό.

Αυτή είναι μία συντομευμένη παρουσίαση του πρωτότυπου κειμένου του Dirk Bakker: «Docteren aan dyslexie» στο E. van Aarle & K. Henneman (Eds.), Dyslexie -92 (σελ. 159-170); Amsterdam/Lisse, Netherlands: Swets & Zeitlinger, 1993. Όλες οι βιβλιογραφικές παραπομπές παρατίθενται στην πρωτότυπη έκδοση. Η μετάφραση από τα ολλανδικά στα αγγλικά έγινε από τον Peter Arthern, OBE.

ΚΑΛΗΜΕΡΑ!!!!

Πώς να διδάξουμε στα παιδιά την υπευθυνότητα

Είναι μια ιδιότητα που θα τα βοηθήσει πολύ στην ενήλικη ζωή τους.

Τα παιδιά στην ηλικία του δημοτικού είναι αρκετά ικανά να αναλάβουν ορισμένες ευθύνες. Θα πρέπει να θυμόμαστε όμως ότι τα παιδιά δεν είναι υπεύθυνα από τη φύση τους και γι” αυτό θα πρέπει να τους το υπενθυμίζουμε εμείς πού και πού. Για αρχή, δεν πρέπει να τα φορτώσουμε με πολλές δουλειές. Καλύτερα να τους αναθέσουμε λιγότερες αλλά να βεβαιωθούμε ότι τις κάνουν.

Δίνουμε το καλό παράδειγμα. Ο καλύτερος (αλλά και ο πιο δύσκολος) τρόπος για να μάθουμε στο παιδί την έννοια της υπευθυνότητας είναι να είμαστε οι ίδιοι υπεύθυνοι όσον αφορά τα πράγματά μας. Μπορούμε για παράδειγμα να βάζουμε τα κλειδιά του αυτοκινήτου μας στην κλειδοθήκη αντί να τα παρατάμε πάνω στο τραπέζι ή να συμμαζεύουμε τα περιοδικά και τις εφημερίδες μας αντί να τα αφήνουμε πάνω στον καναπέ.

Αναθέτουμε στο παιδί δουλειές κατάλληλες για την ηλικία του. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία μπορούν να αναλάβουν δουλειές που απαιτούν εμπιστοσύνη και αξιοπιστία. Μπορεί για παράδειγμα το παιδί να στρώνει κάθε πρωί το κρεβάτι του ή να βάζει τα πιάτα στο πλυντήριο. Μπορούμε επίσης να μάθουμε στο παιδί πώς να προγραμματίζει πράγματα για το μέλλον κάνοντάς του ερωτήσεις όπως «τι χρειάζεσαι στην τσάντα σου για αύριο στο σχολείο;» ή «τι πράγματα θα χρειαστείς για το κολυμβητήριο;».

Μαθαίνουμε στο παιδί με ποια σειρά γίνονται τα πράγματα. Το παιδί ξέρει ότι οι δουλειές προηγούνται του παιχνιδιού, αλλά σίγουρα θα χρειαστεί να επαναλάβουμε πολλές φορές τον κανόνα. Μπορούμε να του πούμε ότι και εμείς θέλουμε να βγούμε βόλτα με τις φίλες μας, αλλά πρέπει πρώτα να συμμαζέψουμε το σπίτι. Πρέπει να του μιλήσουμε όμορφα και να παραδεχτούμε πως κι εμείς προτιμούμε τη διασκέδαση από τις δουλειές. Έτσι, το παιδί θα καταλάβει πως δεν είμαστε καταπιεστικοί και απλώς θέλουμε να είναι υπεύθυνο.

Κάνουμε τις δουλειές παιχνίδι. Όλοι μας απολαμβάνουμε τις δουλειές περισσότερο όταν έχουν πλάκα. Το παιδί θα θέλει σίγουρα να μας βοηθήσει να πλύνουμε το αυτοκίνητο αν παράλληλα παίξουμε μπουγέλο με το λάστιχο.

Αποφεύγουμε να το μαλώσουμε. Σίγουρα είναι δύσκολο να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας όταν το παιδί δεν κάνει όσα του έχουμε ζητήσει. Με τα κηρύγματα και τις τιμωρίες όμως δεν κερδίζουμε κάτι και το παιδί δεν μαθαίνει να πειθαρχεί. Είναι καλύτερο να προσπαθήσουμε να κερδίσουμε αυτό που θέλουμε με χιούμορ. Τα παιδιά τρελαίνονται όταν οι γονείς τους κάνουν περισσότερες χαζομάρες από αυτά. Αν για παράδειγμα έχει αφήσει το μπολ των δημητριακών στο πάτωμα και το γλείφει ο σκύλος, μπορούμε απλώς να θίξουμε το θέμα αργότερα μέσα στη μέρα, λέγοντας «Τι μπορούμε να κάνουμε με αυτό το άδειο μπολ; Μήπως να το βάλουμε στο κεφάλι μας; Δεν νομίζω… Μήπως να το αφήσουμε στην μπανιέρα; Όχι; Ε, ας το αφήσουμε καλύτερα στο νεροχύτη». Έτσι το παιδί θα γελάσει με τις χαζομάρες που του λέμε αλλά θα μάθει να συγκρίνει και να αξιολογεί τις πιθανές λύσεις.

Αλλάζουμε ατάκες. Το πιο εκνευριστικό πράγμα για τους γονείς είναι να επαναλαμβάνουν τα ίδια πράγματα κάθε μέρα. «Πόσες φορές πρέπει να σου πω να μην πετάς κάτω το μπουφάν σου;», «Πόσες φορές σου έχω πει να πλένεις τα χέρια σου όταν γυρνάς στο σπίτι;». Το αποτέλεσμα όλης αυτής της γκρίνιας είναι ότι το παιδί έχει μάθει απλώς να απαντάει στις ατάκες μας ακόμη και αν είναι αρνητικές. Γι” αυτό πρέπει να αλλάξουμε τακτική. Όταν το παιδί μπει στο σπίτι και πετάξει κάτω το μπουφάν του μπορούμε να του πούμε να βγει από το σπίτι και όταν ξαναμπεί να κρεμάσει το μπουφάν του. Μόλις το κάνει θα του πούμε «μπράβο» και ότι η αυτή του η συμπεριφορά είναι καλύτερη.

Θα αντιμετωπίσουμε και καλές και κακές στιγμές. Τα παιδιά πολύ συχνά τα κάνουν θάλασσα. Αυτό είναι δεδομένο όταν κάποιος είναι παιδί. Όμως, τα πράγματα γίνονται συνήθως πιο εύκολα όταν συνειδητοποιούν ότι έχουν κάποιες συνήθειες. Αν λοιπόν το παιδί μια μέρα δεν είναι στις καλές του, αντί να θυμώσουμε μαζί του μπορούμε για παράδειγμα να του πούμε ήρεμα ότι συνήθως τάιζε το σκυλάκι του πριν καθίσει για φαγητό.

Καταγράφουμε τα καθήκοντα του παιδιού. Τα αποδεικτικά στοιχεία μετράνε σε αυτές τις ηλικίες. Μπορούμε σε έναν πίνακα να καταγράψουμε όλες τις δουλειές που πρέπει να γίνουν στο σπίτι και κάθε φορά που το παιδί κάνει τις δικές του να κολλάμε ένα αυτοκόλλητο. Όταν το παιδί μαζέψει δέκα αυτοκόλλητα, μπορεί να φωνάξει έναν φίλο του στο σπίτι για να παίξουν ή να δει την αγαπημένη του ταινία. Όλη αυτή η διαδικασία λειτουργεί σαν κίνητρο για το παιδί και όχι σαν δωροδοκία, του δίνει μια χειροπιαστή απόδειξη των προσπαθειών του και το ωθεί να καμαρώνει για αυτές.

Εκφραζόμαστε με θετικό τρόπο. Δεν πρέπει να δίνουμε τελεσίγραφα («αν δεν κάνεις αυτό που πρέπει, δεν θα κάνεις αυτό που θέλεις»), αλλά να ακολουθήσουμε τον κανόνα «όταν θα κάνεις αυτό που έχεις να κάνεις, τότε θα κάνεις και αυτό που θέλεις να κάνεις». Έτσι, το παιδί καταλαβαίνει ότι στο σπίτι μας έχουμε κανόνες τους οποίους πρέπει όλοι να ακολουθούν.

Δίνουμε χώρο. Όσο και αν θέλουμε να αρπάξουμε τα πεταμένα ρούχα του παιδιού και να τα διπλώσουμε μόνοι μας, πρέπει να αντισταθούμε. Είναι προτιμότερο να επικεντρωθούμε στις προσπάθειες που κάνει και όχι στο αν τα καταφέρνει. Το πιθανότερο είναι να μην κάνει απολύτως σωστά αυτά που του αναθέσαμε, αλλά με το να του κάνουμε συνεχώς παρατηρήσεις το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να χάσει κάθε επιθυμία που είχε να γίνει υπεύθυνο. Πρέπει να κάνουμε τις υποδείξεις μας με όμορφο και ευγενικό τρόπο, και ο τόνος μας θα βοηθήσει το παιδί να καταλάβει αυτό που του λέμε χωρίς να νιώσει ότι αμύνεται απέναντί μας.

Αφήνουμε το παιδί να αναλάβει τις ευθύνες του. Πρέπει να αφήνουμε το παιδί να αντιμετωπίζει τις συνέπειες των επιλογών του, αρκεί βέβαια να μην είναι επίπονες ή επικίνδυνες. Αν το παιδί έχει αναλάβει να ετοιμάζει την τσάντα του για το σχολείο και κάποια μέρα ξεχάσει να πάρει μαζί τις εργασίες του, δεν χρειάζεται να τρέχουμε αργότερα στο σχολείο για να του τις δώσουμε. Σίγουρα το παιδί θα νιώσει άσχημα που τις ξέχασε, αλλά είναι ένας τρόπος για να μάθει να μην τις ξεχνάει.

Δίνουμε σημασία στο χαρακτήρα του. Αν το παιδί αποτυγχάνει συστηματικά να κάνει όσα του αναθέσαμε, θα πρέπει να σκεφτούμε μήπως χρειάζεται περισσότερη βοήθεια. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται να ξεκινήσουν μια δουλειά και αν το δικό μας παιδί παρουσιάζει μια παθητική στάση ίσως χρειάζεται τη βοήθειά μας για να ξεκινήσει (μετά όμως αφήνουμε το παιδί να συνεχίσει μόνο του). Αν το παιδί νιώθει κουρασμένο, πρέπει οι οδηγίες μας να είναι ξεκάθαρες. Αν το παιδί είναι πιο ισχυρογνώμων, δεν πρέπει να του παρουσιάσουμε τις δουλειές που πρέπει να κάνει σαν εντολή, αλλά πιο ρεαλιστικά.

Επαινούμε το παιδί. Όταν ενθαρρύνουμε το παιδί, αυτό μαθαίνει πως οι προσπάθειές του είναι σημαντικές και ότι εμείς τις εκτιμάμε. Όπου χρειάζεται, μπορούμε να του εξηγούμε με ποιον ακριβώς τρόπο μας βοήθησε, λέγοντας του για παράδειγμα ότι αφού συμμάζεψε το δωμάτιό του, μπορούμε το απόγευμα να καθίσουμε όλοι εκεί και να παίξουμε ένα επιτραπέζιο.

Τι λένε οι παιδίατροι για την επαφή των παιδιών με τον ψηφιακό κόσμο;

Νέες οδηγίες από την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία σχετικά με τον χρόνο που περνούν τα παιδιά μπροστά σε μια οθόνη.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι πάνω από το 30% των παιδιών στις Η.Π.Α. παίζουν για πρώτη φορά με κινητό τηλέφωνο ενώ φορούν ακόμη πάνα, οι παιδίατροι θέλουν να βοηθήσουν τους γονείς να διαχειριστούν αυτόν τον ψηφιακό κόσμο. Μέχρι τώρα η οδηγία της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας έλεγε ότι τα παιδιά κάτω των δύο ετών δεν πρέπει να έχουν καμία επαφή με κανενός είδους οθόνη, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά δεν πρέπει να περνούν περισσότερες από δύο ώρες την ημέρα μπροστά σε μια οθόνη. Έρχεται όμως σήμερα να δώσει νέες συμβουλές προς τους γονείς, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν πλέον σε έναν αναπόφευκτα ψηφιακό κόσμο.

Το πιο σημαντικό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να μάθουν τις θετικές πλευρές τις τεχνολογίας. Από και κει και πέρα, είναι στο χέρι του κάθε γονιού να αποφασίσει πότε θα εισάγει την τεχνολογία στη ζωή των παιδιών του και πόση ώρα θα τους επιτρέπει να περνάνε μπροστά σε μια οθόνη.

Αντιμετωπίστε τις ηλεκτρονικές συσκευές όπως κάθε άλλη κατάσταση στη ζωή του παιδιού. Θα πρέπει οι ίδιοι κανόνες να ισχύουν και στον πραγματικό και στον εικονικό κόσμο. Θα πρέπει να θέσουμε όρια, τα παιδιά το έχουν ανάγκη και το περιμένουν. Θα πρέπει να γνωρίσουμε τους φίλους τους, και όσους είναι online και όσους δεν είναι. Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουμε σε ποια site μπαίνουν και τι κάνουν.

Δώστε το καλό παράδειγμα. Θα πρέπει να μάθουμε στα παιδιά να είναι ευγενικά online και να περιορίσουμε τις ώρες που χρησιμοποιούμε εμείς τις ηλεκτρονικές συσκευές. Για να είμαστε προσηλωμένοι γονείς, θα πρέπει να περνάμε χρόνο με το παιδί μακριά από τις οθόνες.

Κατανοήστε την αξία της επικοινωνίας πρόσωπο με πρόσωπο. Η ώρα που μιλάμε με το παιδί είναι ζωτικής σημασίας για τη γλωσσική του ανάπτυξη. Είτε συζητώντας πρόσωπο με πρόσωπο είτε κάνοντας Skype με τον μπαμπά που ταξιδεύει ή με τους παππούδες, ο διάλογος βελτιώνει τις γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών.

Στις οικογένειες που παίζουν όλοι μαζί, μαθαίνουν και όλοι μαζί. Όταν όλη η οικογένεια χρησιμοποιεί ηλεκτρονικές συσκευές, ενισχύεται η κοινωνική αλληλεπίδραση και η μάθηση. Μπορούμε για παράδειγμα, να παίξουμε με το παιδί ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι. Η άποψη που έχουμε εμείς για τις ηλεκτρονικές συσκευές θα βοηθήσει το παιδί να τους δώσει τη θέση που πρέπει να έχουν στη ζωή του. Επίσης, είναι ένας καλός τρόπος να μάθουμε στο παιδί την έννοια της ευγενούς άμιλλας και της καλής συμπεριφοράς στα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Θέστε όρια και εφαρμόστε συγκεκριμένη ώρα για παιχνίδι. Η ώρα που έχει το παιδί για να παίζει ελεύθερα, χωρίς κάποια οργανωμένη δραστηριότητα, κινητοποιεί τη δημιουργικότητά του. Ειδικά για τα μικρότερα παιδάκια, η ώρα για ελεύθερο παιχνίδι θα πρέπει να είναι καθημερινή προτεραιότητα. Όμως, όπως σε όλες τις δραστηριότητες, έτσι και στη χρήση της τεχνολογίας θα πρέπει να θέσουμε κάποια όρια.

Δεν πειράζει αν το παιδί χρησιμοποιεί τα social media. Οι σχέσεις που δημιουργούν οι έφηβοι online είναι μέρος της ανάπτυξής τους. Τα social media βοηθούν τους έφηβους να βρουν την ταυτότητά τους. Θα πρέπει όμως να βεβαιωθούμε ότι το παιδί συμπεριφέρεται σωστά και στον πραγματικό αλλά και στον διαδικτυακό κόσμο. Θα πρέπει να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει ότι μπορεί να επικοινωνεί μαζί μας και ότι θα είμαστε εκεί αν θέλει να μας ρωτήσει κάτι ή αν ανησυχεί για κάτι.

Ζήστε στιγμές μακριά από την τεχνολογία. Είναι καλό την ώρα του φαγητού να σβήνουμε όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές και το βράδυ να μην τις φορτίζουμε στο δωμάτιο του παιδιού. Όλα αυτά βελτιώνουν το χρόνο που περνάμε όλοι μαζί σαν οικογένεια και μας βοηθούν να έχουμε πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες και καλύτερο ύπνο.

Τα παιδιά παραμένουν παιδιά. Τα παιδιά θα κάνουν λάθη κατά τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών. Εμείς θα πρέπει να διαχειριστούμε αυτά τα λάθη με κατανόηση και να βοηθήσουμε τα παιδιά να μάθουν μέσα από τα λάθη τους. Αν όμως παρατηρήσουμε ανάρμοστη συμπεριφορά του παιδιού, όπως το να στέλνει σεξουαλικά μηνύματα ή να ανεβάζει φωτογραφίες που του κάνουν κακό, θα πρέπει να επέμβουμε.

Μεγαλώνοντας ένα ευτυχισμένο αγόρι

17 συμβουλές για να δημιουργήσουμε σωστούς άντρες στο μέλλον.

Αναρωτιέστε πώς μπορείτε να μεγαλώσετε ευτυχισμένα και τρυφερά αγόρια, που θα γίνουν ανεξάρτητοι, δυνατοί και ευγενικοί άντρες;

1. Μάθετε στον γιο σας να εκφράζει ανοιχτά αυτά που νιώθει. Μπορεί να νιώθει ότι θέλει να κλάψει επειδή νιώθει απελπισμένος ή επειδή φοβάται. Πρέπει να του εξηγήσουμε ότι αυτά τα συναισθήματα είναι σημάδια που του λένε τι να κάνει. Μπορούμε να συζητήσουμε τα δικά μας συναισθήματα μαζί του. Όταν μεγαλώσει, θα ξέρει τη διαφορά ανάμεσα στο θυμό και την αναστάτωση, στην απογοήτευση και τη στεναχώρια. Επίσης, θα μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του και να τα εκφράσει με τον κατάλληλο τρόπο. 

2. Μάθετέ του να καθαρίζει, να μαγειρεύει, να πλένει τα ρούχα του και να σιδερώνει τα μπλουζάκια του. Ό,τι και αν γίνει, κάποια στιγμή στο μέλλον θα μας ευγνωμονεί που του μάθαμε να είναι αυτάρκης από μικρός.

3. Διαβάστε του και διαβάστε μαζί του. Τα παιδιά μαθαίνουν να αγαπούν τα βιβλία όταν κάθονται ακόμη στα γόνατα των γονιών τους. Το παιδί βλέπει ότι διαβάζουμε. Μπορούμε να του μιλήσουμε για τα αγαπημένα μας βιβλία και τους αγαπημένους μας ήρωες και να του εξηγήσουμε πόσο σημαντικό είναι το διάβασμα. Μπορούμε να διαβάσουμε βιβλία μαζί με το γιο μας και μετά να τα συζητήσουμε, να αναλύσουμε την πλοκή τους ή να ζωγραφίσουμε τα αγαπημένα του κομμάτια της ιστορίας.

4. Ενθαρρύνετέ τον να χορέψει! Η μουσική, ο ρυθμός και ο χορός είναι μια παγκόσμια γλώσσα που καταλαβαίνουν όλοι. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αρμονική ανάπτυξη ενός ανθρώπου είναι να μπορεί να ελέγχει τέλεια το σώμα του.

5. Εξηγήστε του ότι πριν από αυτόν υπήρξαν πολλοί άνθρωποι που κατόρθωσαν σπουδαία πράγματα – έξυπνοι, γενναίοι, δυνατοί, ταλαντούχοι, έντιμοι άνθρωποι. Μπορούμε να μιλήσουμε στο παιδί για τις ζωές σπουδαίων συγγραφέων, επιστημόνων, καλλιτεχνών, για το πώς έζησαν και πώς κατάφεραν όσα κατάφεραν. Μπορούμε επίσης να του εξηγήσουμε ότι η ομορφιά της ψυχής ενός ανθρώπου είναι πολύ πιο σημαντική από την εξωτερική του εμφάνιση.

6. Γίνετε παράδειγμα για το παιδί. Εννοείται πώς για το παιδί είμαστε υπερήρωες. Θα πρέπει όμως να δείχνουμε καθημερινά στο μικρό μας αγοράκι πόσο όμορφες, έξυπνες και ειλικρινείς είμαστε. Είμαστε το ιδανικό ανθρώπινο ον, το πρότυπο με το οποίο θα συγκρίνει όλους τους άλλους ανθρώπους που θα περάσουν από τη ζωή του.

7. Μάθετέ του καλούς τρόπους. Θα πρέπει να του μάθουμε να λέει «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», να βοηθάει τους ανθρώπους και να είναι ευγενικός. Έτσι, θα βοηθήσει να γίνει ο κόσμος καλύτερος.

8. Δώστε του μια ιδέα να πιστεύει. Σε πολλές περιπτώσεις στη ζωή του, θα νιώσει φόβο, ανησυχία, πόνο και θυμό. Και το πιθανότερο είναι να υπάρξουν πολλές στιγμές στη ζωή του που θα μας χρειάζεται δίπλα του. Γι” αυτό, μπορούμε να του δώσουμε κάτι στο οποίο θα πιστεύει έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίζει όταν το ηθικό του είναι πεσμένο και να ξέρει ότι δεν είναι ποτέ μόνος.

9. Εξηγήστε του ότι κάποιες φορές θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός: με τα μικρά παιδάκια, με τα ζώα, με τα λουλούδια και με τα αισθήματα των άλλων.

10. Αφήστε τον να χαλάσει πράγματα που θα τα χαλάσει ούτως ή άλλως. Αν είμαστε έτοιμες να νευριάσουμε κάθε φορά που το παιδί μπαίνει στο σπίτι με λασπωμένα ή σκισμένα ρούχα, το αποτέλεσμα θα είναι να τσακωνόμαστε διαρκώς μαζί του. Δεν πρέπει όμως να καταναλώνουμε ενέργεια για να νευριάσουμε για κάτι αναπόφευκτο. Τα παιδιά γνωρίζουν τον κόσμο τρέχοντας συνεχώς έξω και αυτό περιλαμβάνει και πολλά πεσίματα και πολλή λάσπη. Αυτό είναι δεδομένο.

11. Δείξτε ενδιαφέρον για τα χόμπι του. Μπορούμε να μάθουμε πληροφορίες για την αγαπημένη του ποδοσφαιρική ομάδα ή να μάθουμε τα τραγούδια του αγαπημένου του συγκροτήματος. Θα πρέπει να έχουμε ενεργή παρουσία στη ζωή του και να μην είμαστε απλοί παρατηρητές.

12. Βγείτε μαζί από το σπίτι. Αντί να ασχολούμαστε συνεχώς με τις ηλεκτρονικές συσκευές, μπορούμε να βγούμε έξω με το παιδί και να πάμε όπου θέλει αυτό, να παρατηρήσουμε τις αντιδράσεις του και να του κάνουμε ερωτήσεις.

13. Μην προσπαθείτε να τον προστατέψετε από τις αποτυχίες. Αν και το ευχόμαστε, ξέρουμε ότι το παιδί δεν μπορεί πάντα να κερδίζει. Και αυτό είναι καλό, γιατί όταν πέσει, θα μάθει και να σηκώνεται. Είναι ένα πολύ σημαντικό μάθημα που θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει την κατάσταση αν ξανασυμβεί στο μέλλον και θα του μάθει να μην τα παρατάει ποτέ.

14. Δώστε του την ευκαιρία να βοηθήσει άλλους ανθρώπους. Είναι άλλο να του δώσουμε την ευκαιρία να βοηθήσει και άλλο να τον αναγκάσουμε να βοηθήσει. Αν κάνουμε το πρώτο, θα του μάθουμε από μικρή ηλικία την έννοια της γενναιοδωρίας και της αξιοπρέπειας. Και όταν μεγαλώσει, θα τις χρησιμοποιήσει για να αλλάξει τον κόσμο.

15. Εξηγήστε του ότι η εξάσκηση θα τον κάνει καλύτερο. Αυτό δεν ισχύει μόνο στα αθλήματα, αλλά και στη μουσική και στη ζωή γενικότερα. Θα πρέπει να τον βοηθήσουμε να αποκτήσει τις κατάλληλες δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν ως ενήλικα να αντιμετωπίζει οτιδήποτε έρθει στη ζωή του.

16. Όταν ρωτάει γιατί, απαντήστε του. Ή αν δεν ξέρετε την απάντηση, βρείτε μία μαζί. Θα πρέπει να καθοδηγήσουμε το παιδί ώστε να βρει μόνο του την απάντηση. Εναλλακτικά, μπορούμε να απαντήσουμε εμείς στην ερώτηση του παιδιού έτσι ώστε μετά να το σκεφτεί περισσότερο. Έτσι, αν κάποια στιγμή ντραπεί να μας ρωτήσει για κάποιο θέμα, θα ξέρει ότι μπορεί να βρει και αλλού την απάντηση.

17. Φιλήστε τον και αγκαλιάστε τον. Δεν πρέπει να φοβόμαστε να είμαστε τρυφερές μαζί του. Τα αγόρια χρειάζονται την ίδια αγάπη με τα κορίτσια.

6 φράσεις που πρέπει να λέμε καθημερινά στα παιδιά

Εκτός από το καθημερινό «Σ” αγαπώ», δείτε κάποιες φράσεις που είναι σημαντικό να ακούνε καθημερινά τα παιδιά.

Αν τα παιδιά ακούνε καθημερινά αυτές τις 6 φράσεις, θα τους γίνουν βίωμα και θα τα συντροφεύουν σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους.

1. «Πιστεύω σε σένα!»

Η φράση «πιστεύω σε σένα» έχει μια κινητήρια δύναμη που δεν μπορούμε να την εξηγήσουμε. Πάντως είναι πολύ σημαντικό να τη λέμε στο παιδί την κατάλληλη στιγμή.

2. «Μην τα παρατάς!»

Αυτή η απλή φράση μπορεί να ενθαρρύνει κάθε παιδί. Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να βοηθήσουμε το παιδί να ξεπεράσει μια δύσκολη κατάσταση ή ένα πρόβλημα. Θα πρέπει να εξηγήσουμε στο παιδί ότι ναι μεν είναι σημαντικό να μην τα παρατάει, αλλά και ότι θα πρέπει να είναι ανοιχτό σε νέες ιδέες.

3. «Διαρκώς μαθαίνουμε.»

Το παιδί πρέπει να ξέρει ότι είναι φυσιολογικό να αντιμετωπίζει δυσκολίες και να κάνει λάθη. Θα πρέπει να του μάθουμε να μη νευριάζει κάθε φορά που κάτι ασήμαντο πηγαίνει στραβά. Και είναι σημαντικό να του το υπενθυμίζουμε όχι μόνο στις δύσκολες στιγμές αλλά και όταν συμβαίνουν σημαντικά γεγονότα ή όταν πρέπει να πάρουν σημαντικές αποφάσεις.

4. «Κάποτε όλοι ήμασταν σαν εσένα.»

Είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίζουμε πού και πού στο παιδί ότι όλοι όσοι έχουν καταφέρει κάτι σημαντικό στη ζωή τους ήταν κάποτε απλοί και κανονικοί άνθρωποι όπως το ίδιο και ότι τα κατάφεραν με σκληρή δουλειά. Θα πρέπει να το βοηθήσουμε να καταλάβει ότι τα λάθη, οι ήττες και οι μάχες που θα δίνει στη ζωή του θα είναι η γέφυρα που θα το οδηγήσει στην επίτευξη των στόχων του. Το παιδί θα πρέπει να καταλάβει ότι είναι πιο σημαντικό να έχει υπομονή και επιμονή και να είναι εργατικό παρά να είναι τέλειο.

5. «Κάθε εμπειρία σού δίνει και ένα μάθημα»

Κάθε φορά που το παιδί κάνει ένα λάθος ή αντιμετωπίσει μια δυσάρεστη κατάσταση, θα πρέπει να το ρωτήσουμε τι έμαθε από αυτό. Θα πρέπει να του εξηγήσουμε ότι παίρνουμε μαθήματα από οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή μας.

6. «Είσαι ασφαλής γιατί γύρω σου υπάρχουν άνθρωποι που σε αγαπάνε και σε φροντίζουν.»

Όλοι μας θα θυμόμαστε τις στιγμές που ήμασταν παιδιά και νιώθαμε την αγάπη και τη φροντίδα που μας περιέβαλλε. Τέτοιες στιγμές ηρεμίας, ζεστασιάς και αρμονίας θα πρέπει να περιβάλλουν όλα τα παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό να μεγαλώσουμε το παιδί μας σε ένα περιβάλλον γεμάτο αγάπη και τρυφερότητα και να βεβαιωθούμε ότι νιώθει ασφαλές. Με αυτό τον τρόπο, το παιδί αποκτά περισσότερη αυτοεκτίμηση και γίνεται δυνατό και ανεξάρτητο. Κάθε φορά που βάζουμε το παιδί για ύπνο θα πρέπει να του λέμε ότι είναι ασφαλές γιατί υπάρχουν γύρω του άνθρωποι που το αγαπάνε και το φροντίζουν. Θα πρέπει να του το λέμε ήρεμα και τρυφερά ώστε να αποτυπωθεί στο μυαλό του και να το συνοδεύει μέχρι να ενηλικιωθεί. Το παιδί θα το θυμάται σε κάθε δύσκολη στιγμή και θα μας ευγνωμονεί για αυτό. Υπάρχει τίποτα καλύτερο για έναν γονιό;

Το παιχνίδι μεγαλώνει έξυπνα και ανεξάρτητα παιδιά

Τα οφέλη του παιχνιδιού για τη σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.

Σε μια εποχή που η τεχνολογία έχει καθηλώσει τα παιδιά σε μια καρέκλα και όλα γίνονται μέσα από τον μαγικό κόσμο του διαδικτύου, είναι σημαντικό να θυμηθούμε τη σπουδαιότητα που έχει το παιχνίδι στην ανάπτυξη του παιδιού.

Το παιχνίδι είναι το πιο ισχυρό μέσο έκφρασης για ένα παιδί και μια δραστηριότητα που του δίνει την ευκαιρία να αποκτήσει πολλές γνώσεις, να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό σε κάθε ευκαιρία που έχουμε και στον ελάχιστο χρόνο που διαθέτουμε να προτρέπουμε το παιδί να παίζει, είτε πηγαίνοντάς το σε κάποιο πάρκο ή παιδική χαρά είτε καλώντας γείτονες και συμμαθητές του στο σπίτι.

Ας δούμε λοιπόν, αναλυτικά ποια είναι τα οφέλη του παιχνιδιού για τη σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών:

Αυξάνεται η κοινωνικότητά τους
Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά κάνουν φιλίες, συνεργάζονται, μαθαίνουν να μοιράζονται, αναπτύσουν τις διαπροσωπικές σχέσεις, δρουν ελεύθερα, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τι σημαίνει είμαι μέλος μιας κοινωνικής ομάδας. Επίσης, υποδύονται διάφορους ρόλους, γίνονται μάγοι, πειρατές, μαχητές, πρίγκιπες ή πριγκίπισσες, ακολουθούν άλλοτε τους καλούς και άλλοτε τους κακούς και όλη αυτή η διαδικασία τα βοηθά να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα των ανθρώπων γύρω τους.

Αποκτούν έντονη κινητικότητα
Το τρέξιμο, το σκαρφάλωμα, τα πηδηματάκια βοηθούν στην ανάπτυξη του μυικού συστήματος και κάνουν ένα παιδί περισσότερο ευλύγιστο. Ακόμα και τα πιο στατικά παιχνίδια που μπορεί να χρειάζονται ειδικούς χειρισμούς βοηθούν το παιδί να βελτιώσει τη λεπτή του κινητικότητα και ταυτόχρονα την αίσθηση του χώρου.

Αναπτύσσονται συναισθηματικά
Μέσα από το παιχνίδι το παιδί μαθαίνει να εκφράζει τις επιθυμίες αλλά και τα συναισθημάτα του. Ωριμάζει και γίνεται πιο υπεύθυνο. Συναισθήματα που δημιουργούνται μέσα από το παιχνίδι όπως χαρά, ευχαρίστηση, έκπληξη, αγωνία, θυμός, λύπη, βοηθούν στην ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και εξέλιξη.

Διευρύνονται οι γνώσεις τους
Το παιχνίδι βοηθά στην ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας και γενικότερα της επικοινωνίας. Οξύνει τη φαντασία, τη μνήμη, τη δημιουργικότητα, την αφαιρετική σκέψη, και βάζει το παιδί στη διαδικασία να σκεφτεί και να αναζητήσει νέους και διαφορετικούς τρόπους έκβασης μιας κατάστασης, εξελίσσοντας τη νοημοσύνη του.

Το παιχνίδι μεγαλώνει έξυπνα και ανεξάρτητα παιδιά

Τα οφέλη του παιχνιδιού για τη σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.

Σε μια εποχή που η τεχνολογία έχει καθηλώσει τα παιδιά σε μια καρέκλα και όλα γίνονται μέσα από τον μαγικό κόσμο του διαδικτύου, είναι σημαντικό να θυμηθούμε τη σπουδαιότητα που έχει το παιχνίδι στην ανάπτυξη του παιδιού.

Το παιχνίδι είναι το πιο ισχυρό μέσο έκφρασης για ένα παιδί και μια δραστηριότητα που του δίνει την ευκαιρία να αποκτήσει πολλές γνώσεις, να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό σε κάθε ευκαιρία που έχουμε και στον ελάχιστο χρόνο που διαθέτουμε να προτρέπουμε το παιδί να παίζει, είτε πηγαίνοντάς το σε κάποιο πάρκο ή παιδική χαρά είτε καλώντας γείτονες και συμμαθητές του στο σπίτι.

Ας δούμε λοιπόν, αναλυτικά ποια είναι τα οφέλη του παιχνιδιού για τη σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών:

Αυξάνεται η κοινωνικότητά τους
Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά κάνουν φιλίες, συνεργάζονται, μαθαίνουν να μοιράζονται, αναπτύσουν τις διαπροσωπικές σχέσεις, δρουν ελεύθερα, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τι σημαίνει είμαι μέλος μιας κοινωνικής ομάδας. Επίσης, υποδύονται διάφορους ρόλους, γίνονται μάγοι, πειρατές, μαχητές, πρίγκιπες ή πριγκίπισσες, ακολουθούν άλλοτε τους καλούς και άλλοτε τους κακούς και όλη αυτή η διαδικασία τα βοηθά να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα των ανθρώπων γύρω τους.

Αποκτούν έντονη κινητικότητα
Το τρέξιμο, το σκαρφάλωμα, τα πηδηματάκια βοηθούν στην ανάπτυξη του μυικού συστήματος και κάνουν ένα παιδί περισσότερο ευλύγιστο. Ακόμα και τα πιο στατικά παιχνίδια που μπορεί να χρειάζονται ειδικούς χειρισμούς βοηθούν το παιδί να βελτιώσει τη λεπτή του κινητικότητα και ταυτόχρονα την αίσθηση του χώρου.

Αναπτύσσονται συναισθηματικά
Μέσα από το παιχνίδι το παιδί μαθαίνει να εκφράζει τις επιθυμίες αλλά και τα συναισθημάτα του. Ωριμάζει και γίνεται πιο υπεύθυνο. Συναισθήματα που δημιουργούνται μέσα από το παιχνίδι όπως χαρά, ευχαρίστηση, έκπληξη, αγωνία, θυμός, λύπη, βοηθούν στην ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και εξέλιξη.

Διευρύνονται οι γνώσεις τους
Το παιχνίδι βοηθά στην ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας και γενικότερα της επικοινωνίας. Οξύνει τη φαντασία, τη μνήμη, τη δημιουργικότητα, την αφαιρετική σκέψη, και βάζει το παιδί στη διαδικασία να σκεφτεί και να αναζητήσει νέους και διαφορετικούς τρόπους έκβασης μιας κατάστασης, εξελίσσοντας τη νοημοσύνη του.

Πόσες και ποιες λέξεις πρέπει να ξέρει ένα παιδί 2 ετών;

Για τις νέες μαμάδες που έχουν απορίες σχετικά με την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού.

Από 1 – 2 ετών το λεξιλόγιο του παιδιού περιλαβάνει από 50 -100 ή και περισσότερες λέξεις.  Κυρίως ουσιαστικά (μωρό, μπάλα, μπάνιο, γεια, γάτα, μπαμπάς, μαμά, γάλα, ναι, όχι,αυτοκίνητο, μήλο, αντίο),τα ενεργητικά ρήματα (“πηγαίνω”, “μεταφέρω”, “τρώω”, πηδάω) είναι το επόμενο δημοφιλέστερο τμήμα της ομιλίας του και ακολουθούν οι προθέσεις (“επάνω”, “κάτω”, “έξω”). Επίσης σε αυτή την ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν και αντωνυμίες (εγώ, εσύ, μου).

Από την ηλικία των 2 ετών το παιδί αρχίζει να μαθαίνει πάνω από μια λέξη την ημέρα. Τα περισσότερα παιδιά στην ηλικία των 2 ετών μαθαίνουν περίπου 50 λέξεις το μήνα.  Σε αυτή την ηλικία το παιδί δίνει μεγαλύτερη προσοχή στις λέξεις και όχι μόνο σε φθόγγους, ρωτάει «τι είναι αυτό», «τι είναι εκείνο», «που είναι το …», σχηματίζει προτάσεις 2 – 3 λέξεων, λέει το όνομα του, χρησιμοποιεί δύο λέξεις μαζί, καταλαβαίνει απλές και πιο σύνθετες οδηγίες, δείχνει μέρη του σώματος του καθώς και εικόνες διαφόρων αντικειμένων όταν του ζητηθεί, ακούει ευχάριστα παραμύθια και τραγούδια, συνδυάζει χειρονομίες και λόγο, ζητάει φαγητό, νερό, χρησιμοποιεί αρνητικές φράσεις δυο λέξεων όπως ‘δεν πάω’, ‘όχι σωστό’, ‘δεν θέλω’,
χρησιμοποιεί λέξεις στον πληθυντικό αριθμό π.χ. παιδιά-βιβλία.

Κάθε παιδί βέβαια αναπτύσσεται με το δικό του ρυθμό και δεν αναπτύσσουν όλα τα παιδιά την ίδια στιγμή το λόγο και την ομιλία. Επίσης είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως τα παιδιά σε αυτή την ηλικία μπορούν να κατανοήσουν περισσότερες λέξεις από όσες μπορούν να πουν.

Αν το παιδί δεν λέει κάποιες από αυτές τις λέξεις, δεν χρειάζεται να ανησυχούμε. Κάποια παιδάκια καθυστερούν να μιλήσουν και αρχίζουν να μαθαίνουν πιο γρήγορα στην ηλικία των 4 ή 5 ετών.

5 fun τρόποι να διδάξουμε στα παιδιά την αξία των χρημάτων

Γιατί παίζοντας μαθαίνεις καλύτερα!

Δυστυχώς ή ευτυχώς, το χρήμα είναι σημαντικό μέρος της ζωής μας. Μας επιτρέπει να αποκτήσουμε αυτά που θέλουμε, μας δίνει αυτονομία και μας προσφέρει ασφάλεια για το μέλλον. Η σωστή και ορθολογική διαχειρισή του, η οποία βοηθά να έχουμε έναν έλεγχο στην καθημερινότητά μας και να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας, είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε από μικροί.

Πώς όμως θα βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στο να διδάξουμε στα παιδιά την αξία του χρήματος και στο να τους περάσουμε την πεποίθηση ότι δεν είναι το παν στη ζωή; Ας δούμε μερικούς απλούς τρόπους να τους δείξουμε τη θέση που πρέπει να έχει το χρήμα στη ζωή μας, καθώς και τη διαχείρισή του.

Η σημασία της αναμονής

Δεν υπάρχουν πιο ανυπόμονα πλάσματα από τα παιδιά. Δεν αντέχουν να περιμένουν για τίποτα, από τη σειρά τους για την τσουλήθρα μέχρι το παιχνίδι που τους γυάλισε στο περίπτερο. Έτσι λοιπόν, καλό είναι να τα κάνετε να περιμένουν για να πάρουν αυτό που θέλουν, είτε μέχρι τον επόμενο μήνα είτε μέχρι τα γενέθλιά τους. Εντωμεταξύ, συζητήστε το πώς καταφέρατε εσείς να αγοράσετε κάτι που θέλατε πολύ, και το πόσο χρειάστηκε να περιμένετε μέχρι να το αποκτήσετε.

Μαθαίνουμε παίζοντας

Υπάρχουν πολλά επιτραπέζια που βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τη σημασία των χρημάτων και της σωστής διαχείρισής τους, με κορυφαίο και κλασικό την αγαπημένη Μονόπολη. Είναι σημαντικό να συζητάμε με τα παιδιά την ώρα του παιχνιδιού και να εξετάζουμε μαζί τις αποφάσεις μας και τις συνέπειές τους. Έτσι τα μαθήματα οικονομίας θα γίνουν fun και θα μείνουν μέσα τους ως βιώματα.

Ξοδεύω, μαζεύω και μοιράζομαι

Πάρτε τρία βαζάκια και βάλτε τους ετικέτες με τις λέξεις «Ξοδεύω», «Μαζεύω» και «Μοιράζομαι». Ζητήστε από τα παιδιά να μοιράσουν το χαρτζιλίκι τους όπως θέλουν στα τρία βάζα.

Τα χρήματα στο βάζο «Ξοδεύω» μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αγοράζουν μικρά παιχνιδάκια, αυτοκόλλητα και άλλα μικροπράγματα.

Τα χρήματα στο βάζο «Μαζεύω» είναι για να μπορέσουν να αγοράσουν αργότερα κάτι μεγαλύτερης αξίας που μπορεί να θέλουν.

Τα χρήματα στο βάζο «Μοιράζομαι» είναι για να βοηθήσουν κάποιον λιγότερο προνομιούχο. Μπορείτε να τα βοηθήσετε να δείξουν την αλληλεγγύη τους επιλέγοντας μαζί πού και με ποιον τρόπο θα αξιοποιήσουν αυτά τα χρήματα για να φανούν χρήσιμα στην κοινωνία.

Η δύναμη της επιλογής

Μην χάνετε ευκαιρία να διδάξετε στα παιδιά τη σημασία του να κάνουν επιλογές συνειδητά, εξετάζοντας τα υπέρ και τα κατά. Αν θέλουν δύο παιχνίδια, συζητήστε μαζί τους διεξοδικά ώστε να διαλέξουν αυτό που πιστεύουν ότι αξίζει περισσότερο.

Στο σούπερ μάρκετ

Δώστε στο παιδί ένα συγκεκριμμένο ποσό και μια λίστα με τα πράγματα που χρειάζεται η οικογένεια και αφήστε το να κάνει εκείνο τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ. Κοιτάξτε μαζί τις τιμές των προϊόντων, συγκρίνετε τις προσφορές και αφήστε το παιδί να σκεφτεί και να διαχειριστεί το μπάτζετ που έχει.

Oι μαγικές ιδιότητες των λαχανικών

15 απίθανα πράγματα που δεν ξέρουμε για τα λαχανικά!

Διαβάζουμε και ακούμε συνέχεια πόσο σημαντικό είναι να καταναλώνουμε καθημερινά μεγάλη ποσότητα φρούτων και λαχανικών. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουμε είναι οι μαγικές ιδιότητες που κρύβουν τα λαχανικά. Κάντε πιο διασκεδαστική και εύκολη την κατανάλωση λαχανικών στην καθημερινή διατροφή των παιδιών, μαθαίνοντάς τους τις μαγικές ιδιότητες που κρύβουν.

Τα μανιτάρια έχουν το δικό τους ανοσοποιητικό σύστημα.

Έχοντας μια φέτα ψωμί στο στόμα σας, όταν καθαρίζετε κρεμμύδια, αποφεύγετε να δακρύσουν τα μάτια σας.

Αληθεύει πως η κατανάλωση τεράστιας ποσότητας καρότων μπορεί να κάνει το δέρμα του ανθρώπου κιτρινοπορτοκαλί.

Βάφοντας τα μαλλιά σας με παντζάρια αποκτάτε ένα υπέροχο φυσικό, προσωρινό κοκκινωπό χρώμα, χωρίς να επιβαρύνετε τον οργανισμό σας με χημικές ουσίες.

Γράφετε με στυλό και κάνατε λάθος; Η εξωτερική πλευρά ενός αγγουριού λειτουργεί σαν γόμα για στυλό. Tρίψτε σιγά σιγά το λάθος και θα το σβήσετε.

H ντομάτα είναι φρούτο. Η σύγχυση προέκυψε μετά το 1890, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ τις μετονόμασε σε λαχανικό για φορολογικούς λόγους.

Το καλαμπόκι ανήκει στην οικογένεια των ποοειδών.

Oι πατάτες ήταν η πρώτη τροφή που καλλιεργήθηκε στο διάστημα. Το 1996 μεταφέρθηκαν πατατιές με το διαστημικό λεωφορείο Columbia.

Oι κολοκύθες πρωτοεμφανίστηκαν τον 17ο αιώνα, όταν γράφτηκε το παραμύθι της Σταχτοπούτας.

To μπρόκολο κάποτε θεωρούνταν εξωτικό φυτό στους κήπους των σπιτιών.

Oι μελιτζάνες είναι γνωστές ως «τρελά μήλα» στην Ιταλία λόγω της πεποίθησης ότι μια διατροφή πλούσια σε μελιτζάνες οδηγεί στην τρέλα.

Με ραπανάκια πληρώθηκαν οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι εργάτες που έχτισαν τις πυραμίδες.

Η πόλη του Σικάγο ονομάστηκε έτσι από ένα είδος σκόρδου. «Chicagaoua” ήταν η ινδιάνικη λέξη για το άγριο σκόρδο.

Όταν μαγειρεύουμε λάχανο σκόπιμο είναι να μην το μαγειρεύουμε σε σκεύος αλουμινίου καθώς το μαγείρεμα σε αλουμίνιο μπορεί να προκαλέσει χημική αντίδραση που αποχρωματίζει τα λαχανικά και επίσης μπορεί να αλλοιώσει τη γεύση.

Ένα δημοφιλές επιστημονικό πείραμα στα σχολεία περιλαμβάνει τη σύνδεση ηλεκτροδίων σε ένα λεμόνι χρησιμοποιώντας το ως μπαταρία για να ανάψει μια λάμπα. Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται με αυτό τον τρόπο μπορεί επίσης να τροφοδητήσει έναν μικρό κινητήρα.

13 πράγματα που πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μέχρι τα 18 τους

Για να μεγαλώσουμε παιδιά με αυτοπεποίθηση που θα γίνουν ανεξάρτητοι ενήλικες!

Βασικές γνώσεις της καθημερινότητας, για να μπορούν τα παιδιά όταν μεγαλώσουν να ζήσουν μόνα τους, με αυτάρκεια και αυτονομία, χωρίς τη μανούλα να τρέχει από πίσω τους για να τους κάνει τη μπουγάδα και να τους θυμίζει να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους!

Τι κάνουμε όταν το παιδί μας φέρνει σε δύσκολη θέση;

Πώς να διαχειριστούμε 4 φοβερά αμήχανες στιγμές της ζωή μας ως γονείς.

Το παιδί μας πιάνει να κάνουμε έρωτα. Ρωτάει δυνατά για τα ελαττώματα κάποιου άλλου ανθρώπου στο σούπερ μάρκετ. Ναι, όλοι μας έχουμε αντιμετωπίσει τέτοιες αμήχανες στιγμές ως γονείς, στιγμές που θα θέλαμε να έχει ανοίξει η γη να μας καταπιεί. Όμως, δεν θα έπρεπε να νιώθουμε έτσι. Αυτές οι καταστάσεις θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται με τρόπο που να δίνουν ένα μάθημα στο παιδί και να το φέρνουν ακόμη πιο κοντά μας.

Με τα παιδιά πρέπει να προλαβαίνουμε τις καταστάσεις. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε στο παιδί τι επιτρέπεται και τι όχι.

Όταν το παιδί λέει κάτι αγενές για κάποιον δημοσίως, όπως «Γιατί αυτή η γυναίκα είναι χοντρή;»

Το βασικό είναι να παραμείνουμε ψύχραιμοι και να μην αντιδράσουμε. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να μιλήσουμε με το παιδί για την άσχημη συμπεριφορά του, πράγμα που είναι προτιμότερο να γίνει ιδιωτικά. Μπορούμε να πούμε στη γυναίκα «Συγγνώμη», να πάμε κάπου πιο μακριά και να πούμε στο παιδί «Καρδιά μου, δεν λέμε τέτοια πράγματα. Δεν είναι ωραίο». Με αυτό τον τρόπο, μαθαίνουμε στο παιδί την έννοια της ενσυναίσθησης ώστε να μπορεί να καταλάβει ότι ο άλλος άνθρωπος πληγώθηκε με αυτό που είπε. Αν έχουμε την απόλυτη προσοχή του παιδιού, μπορούμε να του ζητήσουμε να ζητήσει συγγνώμη.

Όταν το παιδί συμπεριφέρεται με αγένεια ενώ είμαστε στο σπίτι φίλων για φαγητό, λέγοντας «Αυτό είναι αηδία».

Παρόλο που ανησυχούμε μήπως οι άλλοι σκεφτούν ότι η αγενής συμπεριφορά του παιδιού είναι μέρος της ανατροφής που του δίνουμε, δεν πρέπει να αντιδράσουμε και να του βάλουμε τις φωνές. Δεν χρειάζεται να πέσουμε στο επίπεδο του παιδιού. Πρέπει να απομακρυνθούμε με το παιδί μας για να το βοηθήσουμε να αλλάξει τα συναισθήματά του. Προσοχή: δεν πρέπει να διορθώσουμε το παιδί μπροστά στους άλλους, γιατί θα το κάνουμε να ντραπεί. Πρέπει να του εξηγήσουμε ότι με αυτό που είπε πλήγωσε την οικοδέσποινα και να το ρωτήσουμε αν νιώθει καλύτερα για να επιστρέψουμε στο τραπέζι. Πρώτα όμως πρέπει να κάνουμε το παιδί να μας εμπιστευτεί, διαβεβαιώνοντάς το ότι όταν επιστρέψουμε σπίτι, θα του φτιάξουμε εμείς κάτι να φάει.

Όταν το παιδί μας πιάνει να κάνουμε έρωτα

Ο τρόπος που θα αντιμετωπίσουμε αυτή την αμήχανη στιγμή εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού. Ένα παιδί 2 ή 3 χρονών δεν θα χρειαστεί πολλές εξηγήσεις. Όμως, όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, είναι πολύ δύσκολο να τους λέμε ψέματα. Μπορούμε να πούμε ότι «η μαμά και ο μπαμπάς κάνανε αγκαλιές γιατί όλες οι μαμάδες και οι μπαμπάδες κάνουν». Άρα το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να απαντήσουμε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις τους, γιατί τα παιδιά από εμάς παίρνουν παράδειγμα.

Όταν το παιδί αποκαλύπτει σε κόσμο μια ιδιωτική μας στιγμή, όπως «Η μαμά μου κοιμάται γυμνή»

Ως γονείς, αν θέλουμε να επιβιώσουμε, πρέπει να έχουμε χιούμορ. Μόνο με το χιούμορ μπορούμε να αντιμετωπίσουμε στιγμές σαν αυτή. Μπορούμε λοιπόν να αστειευτούμε και μετά να απομακρυνθούμε λίγο με το παιδί και να του εξηγήσουμε ότι υπάρχουν πράγματα που λέμε στην οικογένειά μας, αλλά δεν μπορούμε να τα λέμε και έξω από αυτή. Θα πρέπει να εξηγήσουμε στο παιδί ότι σε εμάς μπορεί να λέει ό,τι θέλει, αλλά ότι τα ιδιωτικά θέματα της οικογένειας είναι μόνο για την οικογένεια. Μετά, πρέπει να επιστρέψουμε και το παιδί να ζητήσει συγγνώμη.

Ως γονείς, είναι βέβαιο ότι θα ζήσουμε άπειρες τέτοιες αμήχανες στιγμές. Είναι όμως στο χέρι μας να τις χρησιμοποιήσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε το παιδί να ωριμάσει μέσα από αυτές. Επιπλέον, μέσα από αυτές μπορούμε και εμείς να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να δούμε ποια πράγματα μας ενοχλούν και να δουλέψουμε πάνω σε αυτά.

Το ωραιότερο λάθος σε σχολικό τεστ για τα ζώα

Δείτε τι απάντησε ένα 7χρονο κοριτσάκι στην ερώτηση «Τι χρειάζεται ένα ζώο για να μεγαλώσει και να ζήσει».

Στο επαναληπτικό τεστ της Μελέτης με θέμα τα ζώα, στην ερώτηση «Για να μεγαλώσει και να ζήσει κάθε ζώο χρειάζεται…», μια 7χρονη μαθήτρια συμπλήρωσε «νερό, τροφή και αγάπη»! Ο δάσκαλος πρόσθεσε τη λέξη «αέρα» που ήταν η απάντηση που ζητούσε το τεστ.

Μα ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι η αυθόρμητη απάντηση του παιδιού είναι η αλήθεια που γνωρίζει όποιος μοιράζεται τη ζωή του με ένα ζωάκι; Όπως είπε και η μικρή στη μαμά της, όταν τη ρώτησε γιατί έδωσε αυτή την απάντηση: «Μα εμείς τα ταΐζουμε, τα ποτίζουμε και τα αγαπάμε. Δεν τα βγάζουμε έξω στον αέρα να κρυώσουν»!

Πηγή: istoriesadespoton.gr

Μάρω Βαμβουνάκη: "Μόνο από τον εαυτό μας κινδυνεύουμε.."

Από έναν έρωτα μπορείς να ξεφύγεις πιο εύκολα. Από τον οίκτο όχι.

Ο κίνδυνος της συμπόνιας, της συμπόνιας με την έννοια του ρυπαρού οίκτου και όχι της φιλαλληλίας που εξευγενίζει τη ζωή, είναι εξουθενωτικός, ευνουχιστικός, παραμορφωτικός.

Είναι αδύνατον να πιστέψει κανείς πόσο πολλές, στενές σχέσεις βασίζονται σε τούτο το νοσηρό αίσθημα και μόνο, επιβιώνουν μέσα στον δικό του εγκλωβισμό, γι' αυτό και είναι γεμάτες από ακατανόητα σκοτάδια, αρνητικά αισθήματα, συγκρούσεις και αντιφάσεις, παρανοϊκούς διαλόγους.

Κομποδένουν και κουρελιάζουν τη γνώμη μας και την εκτίμησή μας προς τον εαυτό μας, μας μεταβάλλουν στα μάτια μας σε ένα ανεξέλεγκτο, ρευστό πράγμα.

Τις σχέσεις αυτές τις διαρρέει ο οίκτος.

Όχι η αγάπη, όχι η απολαυστική συνομιλία, όχι ο υγιής θαυμασμός και η γενναία αλληλοστήριξη, αλλά ο γλιστερός, σαν χυμένο βρώμικο λάδι, οίκτος και οι ενοχές που σέρνει μαζί του, αρρωστημένα και παραμορφωμένα τερατώδη μέλη.

Έτσι όπως κάποιοι ζητιάνοι, επιδεικνύοντας τους αποτρόπαιους ακρωτηριασμούς τους, μας κάνουν να νιώθουμε ένοχοι επειδή εμείς είμαστε γεροί και καταβάλλουμε το τίμημα που θα εξορκίσει την ατυχία.

Σ' αυτές λοιπόν τις σχέσεις δεν υφίσταται ισοτιμία.

Ο ένας πρέπει να είναι ισχυρός και ο άλλος αδύναμος, ώστε να προσφέρει ο ισχυρός και να απορροφάει, σαν αξεδίψαστη άμμος το νερό, ο διαρκώς αδύναμος.

Το δαιμονικό σ' αυτό το ζευγάρωμα είναι ότι στην πραγματικότητα η ισορροπία δυνάμεων είναι εντελώς ανάστροφη.

Δυνατός εδώ είναι ο αδύναμος και αδύναμο θύμα ο χαρακτηρισμένος – από τον αδύναμο – ισχυρός.

Τον ιστό της αράχνης τον πλέκει και τον τυλίγει ο δήθεν αδύναμος και μια μέρα θα ξυπνήσει ο δήθεν δυνατός, μυγάκι ακινητοποιημένο, αποδυναμωμένο και τυλιγμένο από την κολλώδη ουσία του.

Συμβαίνει συχνά σε ζευγάρια παντρεμένα, αλλά εκεί που κάτι τέτοιο φτάνει το έγκλημα είναι όταν συμβαίνει ανάμεσα σε παιδί και γονιό, παιδί και μάνα τις περισσότερες φορές.

Μια προσωπικότητα, όταν δεν αισθάνεται ισχυρή, ελεύθερη και αξιαγάπητη ώστε να εμπνεύσει αγάπη και αυθεντικούς δεσμούς, θα χρησιμοποιήσει στην πορεία το δόλωμα του οίκτου.

Θα προσπαθεί να είναι διαρκώς «αδύναμη», «δυστυχής», «άρρωστη», προκειμένου να κρατήσει κοντά της εκείνους που «είναι υποχρεωμένοι» να μένουν κοντά της και να τη νοιάζονται.

Ένα από τα μεγαλύτερα βασανιστήρια που έχει ανακαλύψει ο άνθρωπος, προκειμένου να δυναστεύει και να εκμεταλλεύεται το συνάνθρωπό του, είναι να του εμπνέει ενοχές.

Όταν αισθανόμαστε ενοχές, κατά βάθος θυμώνουμε με αυτόν που μας τις εμπνέει. Ακόμη και με το γονιό, ακόμη και με τον Θεό, εφόσον οι σχέσεις μαζί τους είναι τσιμεντωμένες με ενοχές.

Μπορεί να μη βρίσκουμε το σθένος να απομακρυνθούμε, ωστόσο τους θυμώνουμε διότι μας στερούν ό, τι πολυτιμότερο μας έχει χαριστεί: την ελευθερία μας. Μας κρατούν αλυσοδεμένους πάνω τους και μας ακινητοποιούν με απειλές.

Απειλές όχι εναντίον μας – αυτές θα ήταν πιο εύκολο να τις αντιμετωπίσουμε – αλλά εναντίον του κακόμοιρου του εαυτού τους.

Κυρίως: «Με βασανίζεις...» ή «Είσαι αχάριστος, αναίσθητος», ή «Θα με αρρωστήσεις, θα με πεθάνεις», ή «Εγώ για σένα θυσιάστηκα».

Μόνο από τον εαυτό μας κινδυνεύουμε, μόνο εκεί στο βυθό του βρίσκεται η Κόλαση και ο Παράδεισός μας, γι' αυτό και προς τα εκεί, προς τα μέσα, αξίζει να οδοιπορούμε.

Κάθε δρόμος, και ο πιο μακρινός, και ο πιο φιλόδοξος πνευματικά, από εκεί περνάει. Από εκεί περνάει ακόμη και η απάρνηση του εαυτού όταν την αποφασίσουμε.

Γι' αυτό θυμώνουμε όταν μας εμποδίζουν το μόνο δημιουργικό ταξίδι ζωής: να βρούμε τον εαυτό μας.

Μάρω Βαμβουνάκη