Svante Arrhenius, ο άνθρωπος που προέβλεψε την κλιματική αλλαγή

Ο  Svante Arrhenius ήταν ένας φύσει αισιόδοξος άνθρωπος. Πίστευε ότι η επιστήμη έπρεπε – και μπορούσε – να είναι προσιτή σε όλους. Έχοντας σπουδάσει Μαθηματικά, Χημεία και Φυσική, το 1891 άρχισε να διδάσκει στο Högskola – ένα πειραματικό πανεπιστήμιο στη Στοκχόλμη. Την ίδια χρονιά ίδρυσε το Σύλλογο Φυσικής Στοκχόλμης, ο οποίος συνεδρίαζε κάθε δεύτερο Σάββατο βράδυ. Με αντίτιμο μια σουηδική κορόνα μπορούσε να συμμετάσχει στις συνεδριάσεις ο καθένας.

Μεταξύ των πρώτων μελών του Συλλόγου ήταν μια φοιτήτρια της Högskola, ονόματι Sofia Rudbeck, η οποία περιγράφεται ως «εξαιρετική χημικός» και «συγκλονιστική καλλονή». Ο Arrhenius άρχισε να της γράφει ποιήματα και σύντομα οι δυο τους παντρεύτηκαν.

Στις συνεδριάσεις του Συλλόγου πραγματοποιούνταν διαλέξεις σχετικά με τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις, πολλές από τον ίδιο τον Αρένιους. Οι συζητήσεις που ακολουθούσαν, συχνά διαρκούσαν ως αργά τη νύχτα. Τα θέματα ήταν ποικίλα – από αεροναυπηγική μέχρι ηφαιστειολογία. Ο σύλλογος αφιέρωσε αρκετές βραδιές στη συζήτηση για τα όργανα που θα χρειαζόταν ο Salomon August Andrée – άλλο ένα από τα πρώτα μέλη της ομάδας – που είχε στόχο να φτάσει στον Βόρειο Πόλο με αερόστατο. (Ανεξάρτητα από την ποιότητα των οργάνων που χρησιμοποίησε τελικά ο Andrée, το ταξίδι του θα κατέληγε στον θάνατο το δικό του και των δύο συντρόφων του.)

Ένα ερώτημα που απασχολούσε ιδιαίτερα το Σύλλογο Φυσικής ήταν το πώς είχαν ξεκινήσει οι εποχές των παγετώνων. Σε όλη τη Σουηδία υπήρχαν σημάδια από τους παγετώνες που είχαν θάψει για μεγάλα χρονικά διαστήματα τη χώρα: βράχοι με παράλληλες βαθιές αυλακιές, παράξενοι ελικοειδείς σωροί από χαλίκι, τεράστιοι βράχοι που είχαν μετακινηθεί μεγάλες αποστάσεις. Αλλά, τι ήταν αυτό που είχε κάνει τα μεγάλα στρώματα πάγου να μετακινηθούν προς τα κάτω, παρασύροντας ό,τι έβρισκαν στο διάβα τους; Κι ύστερα, τι ήταν αυτό που είχε κάνει τους πάγους να υποχωρήσουν, αφήνοντας τα ποτάμια να κυλήσουν ξανά και τα δάση να ξαναφυτρώσουν; Το 1893, στο Σύλλογο συζητιούνταν διάφορες θεωρίες που είχαν προταθεί, συμπεριλαμβανομένης και μιας που συνέδεε τις εποχές των παγετώνων με μικρότατες διακυμάνσεις στην τροχιά της Γης. Το επόμενο έτος, ο Αρένιους κατέληξε σε μια διαφορετική και, σύμφωνα με τον ίδιο, καλύτερη ιδέα: το διοξείδιο του άνθρακα.

Ο Αρένιους ήξερε ότι το διοξείδιο του άνθρακα είχε την περίεργη ιδιότητα να παγιδεύει τη θερμότητα. Στην ατμόσφαιρα, επέτρεπε στο ορατό φως να περάσει, αλλά απορροφούσε την ακτινοβολία με τα μεγαλύτερα μήκη κύματος που η Γη εξέπεμπε συνεχώς προς στο διάστημα. Τι θα γινόταν, σκέφτηκε ο Αρένιους, αν μεταβαλλόταν η ποσότητα του CO2 της ατμόσφαιρας; Μήπως μπορούσε αυτό να εξηγήσει την επέκταση και την υποχώρηση των παγετώνων;

Τα μαθηματικά που χρειάζονταν για να τεσταριστεί αυτή η θεωρία ξεπερνούσαν κατά πολύ τις δυνατότητες της εποχής. Ο Αρένιους δεν είχε αριθμομηχανή, πόσο μάλλον υπολογιστή. Του έλειπαν ζωτικές πληροφορίες σχετικά με το ποια μήκη κύματος ακριβώς απορροφά το CO2. Εν τω μεταξύ, το κλιματικό σύστημα είναι δραματικά περίπλοκο, με βρόχους ανάδρασης φωλιασμένους μέσα σε άλλους βρόχους ανάδρασης. Ο Αρένιους, όμως, ο οποίος θα έπαιρνε αργότερα Νόμπελ για μια ανακάλυψη σε εντελώς διαφορετικό θέμα, αγνόησε τις δυσκολίες κι έπεσε στα βαθιά.

Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1894, άρχισε να κατασκευάζει ένα κλιματικό μοντέλο – το πρώτο παγκοσμίως. Συγκέντρωσε δεδομένα θερμοκρασίας από όλο τον κόσμο, και χρησιμοποίησε με ιδιοφυή τρόπο ένα σύνολο μετρήσεων που είχαν ληφθεί μια δεκαετία νωρίτερα από έναν Αμερικανό αστρονόμο, τον Samuel Pierpont Langley. (Ο Langley είχε εφεύρει μια συσκευή — ένα βολόμετρο —για τη μέτρηση της υπέρυθρης ακτινοβολίας, την οποία είχε χρησιμοποιήσει για να προσδιορίσει τη θερμοκρασία του φεγγαριού.)

Ο Αρένιους έκανε χιλιάδες υπολογισμούς—ίσως δεκάδες χιλιάδες. Συχνά εργαζόταν μέχρι και δεκατέσσερις ώρες την ημέρα. Κι ενώ αυτός έκανε ατελείωτους υπολογισμούς, ο γάμος του διαλυόταν. Το Σεπτέμβριο του 1895, η Rudbeck έφυγε από το κοινό τους σπίτι. Τον Νοέμβριο, χωρίς να έχει ξαναδεί τον Αρένιους, γέννησε τον γιο τους. Τον επόμενο μήνα, ο Αρένιους τελείωσε το έργο του. «Δεν θα είχα καθήσει να κάνω όλους αυτούς τους βαρετούς υπολογισμούς, αν δε συνδέονταν με κάτι που μου είχε κεντρίσει τρομερά το ενδιαφέρον», έγραψε αργότερα.

Ο Αρένιους πίστευε ότι είχε ξεδιαλύνει το μυστήριο των εποχών των παγετώνων, έναν γρίφο άλυτο μέχρι τότε. Είχε δίκιο, τουλάχιστον εν μέρει: οι εποχές των παγετώνων ήταν το προϊόν μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης δυνάμεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν ταλαντώσεις στην τροχιά της Γης και μεταβολές του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Το μοντέλο του, όμως, έβρισκε εφαρμογή και σ’ ένα άλλο θέμα: Τα καμίνια όλης της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής κατάπιναν άνθρακα και εξεμούσαν διοξείδιο του άνθρακα. Κάνοντας όλο και πιο παχιά την ατμοσφαιρική κουβέρτα που ζέσταινε τη Γη, οι άνθρωποι κατά πάσα πιθανότητα άλλαζαν το κλίμα, σκέφτηκε ο Αρένιους. Υπολόγισε ότι, εάν η ποσότητα του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα διπλασιαζόταν, τότε οι παγκόσμιες θερμοκρασίες θα αυξάνονταν μεταξύ τριών και τεσσάρων βαθμών Κελσίου. Μερικά τετράκις εκατομμύρια υπολογισμούς αργότερα, πολύ πιο προηγμένα κλιματικά μοντέλα προβλέπουν σήμερα ότι ο διπλασιασμός του CO2 θα ανεβάσει τις θερμοκρασίες κατά 2,5 έως 4 βαθμούς Κελσίου, πράγμα που σημαίνει ότι οι εκτιμήσεις στις οποίες είχε καταλήξει ο Αρένιους με σκέτο χαρτί και μολύβι ήταν ανατριχιαστικά εύστοχες.

Ο Αρένιους θεώρησε ότι το μέλλον που είχε φανταστεί θα ήταν υπέροχο. «Οι απόγονοί μας», προέβλεψε, θα ζουν πιο ευτυχισμένες ζωές «κάτω από έναν πιο ζεστό ουρανό». Εν πάση περιπτώσει, όλα αυτά για τον Αρένιους ήταν επιστημονική φαντασία. Η προοπτική ήταν πολύ μακρινή. Η ανθρωπότητα, υπολόγισε, θα χρειαζόταν τρεις χιλιάδες χρόνια για να διπλασιάσει το CO2 της ατμόσφαιρας.

Σήμερα είναι εύκολο να γελάσει κανείς με την αισιοδοξία του Αρένιους. Όπως αποδείχτηκε, για το διπλασιασμό του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα δε χρειάζονται χιλιετίες: μερικές δεκαετίες αρκούν. Και τα αποτελέσματα θα είναι κάθε άλλο παρά ειδυλλιακά. Αλλά ποιος γελάει; Εδώ είμαστε όλοι, παρακολουθώντας τα πράγματα να καταρρέουν. Κι όμως, κάποιοι κάνουν ακόμα σχέδια για μεγάλες μπίζνες στον τόπο που θα ‘χουν αφήσει ελεύθερο οι πάγοι. Κάποιοι άλλοι αφήνουν το θέμα στην άκρη, don’t touch. Και, ακόμα κι εμείς που τρέμουμε γι’ αυτά που θα φέρει το μέλλον, κατά βάθος, εξακολουθούμε να μην πιστεύουμε ότι αυτά που φοβόμαστε είναι όντως καθ’ οδόν.

Πηγή:newyorker.com/

https://www.o-klooun.com

Διατροφή με πολλά λιπαρά: Πώς παρεμβαίνει στη λειτουργία του εγκεφάλου

 Μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά και θερμίδες μπορεί να μειώσει την ικανότητα του εγκεφάλου να ρυθμίζει την πρόσληψη θερμίδων.

Νέα έρευνα σε αρουραίους διαπίστωσε ότι μετά από σύντομες περιόδους διατροφής με πολλά λιπαρά και θερμίδες, ο εγκέφαλος προσαρμόζεται να αντιδρά σε αυτό που έχει συνηθίσει να τρώει κάποιος και μειώνει την ποσότητα της τροφής που καταναλώνεται για να εξισορροπήσει την πρόσληψη θερμίδων.

Οι ερευνητές στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, υποστηρίζουν ότι η πρόσληψη θερμίδων ρυθμίζεται βραχυπρόθεσμα από κύτταρα που ονομάζονται αστροκύτταρα (μεγάλα κύτταρα σε σχήμα αστεριού στον εγκέφαλο που ρυθμίζουν πολλές διαφορετικές λειτουργίες των νευρώνων στον εγκέφαλο) που ελέγχουν την οδό σηματοδότησης μεταξύ του εγκεφάλου και του εντέρου. Η συνεχής κατανάλωση τροφών με πολλά λιπαρά και θερμίδες φαίνεται ότι διαταράσσει αυτή την οδό σηματοδότησης.

Η κατανόηση του ρόλου του εγκεφάλου και των πολύπλοκων μηχανισμών που οδηγούν στην υπερκατανάλωση τροφής, μια συμπεριφορά που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους και παχυσαρκία, θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για την αντιμετώπισή της.

Η παχυσαρκία προκαλεί παγκόσμια ανησυχία για τη δημόσια υγεία επειδή σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2. Στην Αγγλία, το 63% των ενηλίκων θεωρούνται υπέρβαροι και οι μισοί από αυτούς είναι παχύσαρκοι. Ένα στα τρία παιδιά είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο όταν τελειώνει το δημοτικό.

Η Δρ. Kirsteen Browning, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, είπε: «Η πρόσληψη θερμίδων φαίνεται να ρυθμίζεται βραχυπρόθεσμα από τα αστροκύτταρα. Βρήκαμε ότι μια σύντομη έκθεση (τρεις έως πέντε ημέρες) σε διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά/θερμίδες έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στα αστροκύτταρα, ενεργοποιώντας τη φυσιολογική οδό σηματοδότησης για τον έλεγχο του στομάχου. Με την πάροδο του χρόνου, τα αστροκύτταρα φαίνεται να απευαισθητοποιούνται στις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Περίπου 10-14 ημέρες μετά τη διατροφή με πολλά λιπαρά και θερμίδες, τα αστροκύτταρα φαίνεται να αποτυγχάνουν να αντιδράσουν και η ικανότητα του εγκεφάλου να ρυθμίζει την πρόσληψη θερμίδων φαίνεται να χάνεται. Αυτό διαταράσσει τη σηματοδότηση προς το στομάχι και καθυστερεί τον τρόπο με τον οποίο αδειάζει».

Τα αστροκύτταρα αρχικά αντιδρούν όταν προσλαμβάνεται τροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά/θερμίδες. Η ενεργοποίησή τους πυροδοτεί την απελευθέρωση γλοιοδιαβιβαστών, χημικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένου του γλουταμικού και του ATP) που διεγείρουν τα νευρικά κύτταρα και επιτρέπουν τη φυσιολογική σηματοδότηση για τη διέγερση των νευρώνων που ελέγχουν τον τρόπο λειτουργίας του στομάχου. Αυτό διασφαλίζει ότι το στομάχι συστέλλεται σωστά για να γεμίσει και να αδειάσει ως αντίδραση στην τροφή που διέρχεται από το πεπτικό σύστημα. Όταν τα αστροκύτταρα αναστέλλονται, η σηματοδότηση διακόπτεται και αυτό οδηγεί σε καθυστέρηση της πέψης επειδή το στομάχι δεν γεμίζει και δεν αδειάζει σωστά.

Η μελέτη έγινε σε αρουραίους και πρέπει να διεξαχθούν μελέτες για να επιβεβαιωθεί εάν ο ίδιος μηχανισμός λειτουργεί και στους ανθρώπους. Εάν συμβαίνει αυτό, θα απαιτηθούν περαιτέρω δοκιμές για να εκτιμηθεί εάν ο μηχανισμός θα μπορούσε να στοχευτεί με ασφάλεια χωρίς να διαταραχθούν άλλα νευρικά μονοπάτια.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση The Journal of Physiology.

https://www.onmed.gr/

Τα καλύτερα είδη τσαγιού για ενίσχυση του μεταβολισμού

 

Ως μεταβολισμός ορίζεται το σύνολο των βιοχημικών αντιδράσεων που εμπλέκονται στην παραγωγή και την απελευθέρωση της ενέργειας του σώματος. Ουσιαστικά, δηλαδή είναι η διαδικασία κατά την οποία το σώμα μετατρέπει τις τροφές και τα ροφήματα που καταναλώνετε σε ενέργεια. Ο ρυθμός μεταβολισμού είναι ο ρυθμός με τον οποίο το σώμα καίει τις θερμίδες και έχει συσχετιστεί με την διατήρηση του υγιούς βάρους σώματος.

Διαβάστε περισσότερα στο Mothersblog.gr

Ποιες τροφές επηρεάζουν τη γονιμότητα

 Οι διατροφικές συνήθειες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανότητα σύλληψης ενός ζευγαριού.

Ως υπογονιμότητα ορίζουμε την αδυναμία σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικής επαφής χωρίς προστασία και φαίνεται να επηρεάζει περίπου 1 στα 5 ζευγάρια, ενώ τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μπορεί να συμβάλουν σε αυτήν την κατάσταση.

Γυναικεία γονιμότητα

Είναι σημαντικό να ενισχύσετε τη γονιμότητά σας και να προετοιμάσετε τον οργανισμό σας για μία υγιή κύηση διατηρώντας ένα υγιές βάρος και επιλέγοντας τροφές που θα βοηθήσουν την υγιή ανάπτυξη του μωρού σας αλλά και τη διατήρηση της δικής σας υγείας κι ευεξίας. Μεταξύ άλλων το φυλλικό οξύ, ο σίδηρος και το ασβέστιο είναι μερικά σημαντικά θρεπτικά συστατικά.

Διατηρήστε ένα υγιές βάρος

Ένα υγιές βάρος θα αυξήσει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης καθώς τόσο το πολύ χαμηλό βάρος όσο και το αυξημένο βάρος μπορεί να μεταβάλει τα επίπεδα ορμονών και να απορρυθμίσει την ωορρηξία. Η απώλεια βάρους σε καταστάσεις υπέρβαρου ή παχυσαρκίας και η πρόσληψη βάρους σε περίπτωση πολύ χαμηλού βάρους μπορεί να βοηθήσουν. Ωστόσο είναι σημαντικό να αποφύγετε τις δίαιτες express που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους καθώς είναι συνήθως περιοριστικές και θα σας στερήσουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε για την εγκυμοσύνη. Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε ένα διαιτολόγο για να σας βοηθήσει με ένα εξατομικευμένο πλάνο διατροφής.

Συμπεριλάβετε επαρκείς ποσότητες σιδήρου στη διατροφή σας

Ένα διατροφικό πλάνο πλούσιο σε σίδηρο μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της γονιμότητας βοηθώντας την ωορρηξία χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να προσλαμβάνετε σίδηρο μόνο από ζωικές πηγές. Τροφές φυτικής προέλευσης πλούσιες σε σίδηρο είναι τα φασόλια, οι φακές, το σπανάκι και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Προσθέστε βιταμίνη C από εσπεριδοειδή και πιπεριές στα γεύματά σας για να βελτιώσετε την απορρόφηση του σιδήρου.

Ακολουθήστε ένα ισορροπημένο πλάνο διατροφής

Πιο συγκεκριμένα, επιλέγετε:

• Λιγότερα τρανς λιπαρά (από επεξεργασμένα και τηγανητά τρόφιμα) και περισσότερα μονοακόρεστα λιπαρά (από τροφές όπως το αβοκάντο και το ελαιόλαδο).
• Λιγότερη ζωική πρωτεΐνη και περισσότερη φυτική πρωτεΐνη.
• Περισσότερες τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (συμπεριλαμβανομένων των δημητριακών ολικής αλέσεως).
• Γαλακτοκομικά με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά αντί για γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά.
• Ποικιλία φρούτων και λαχανικών για να εξασφαλίσετε ποικιλία βιταμινών και ανόργανων στοιχείων.

Μην ξεχνάτε το φυλλικό οξύ

Είναι σημαντικό οι γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν να αυξάνουν την πρόσληψη φυλλικού οξέος μέσω της διατροφής (με πράσινα φυλλώδη λαχανικά και εμπλουτισμένα δημητριακά) και μέσω ενός συμπληρώματος 400 μικρογραμμαρίων φυλλικού οξέος. Συμβουλευτείτε το γυναικολόγο και το διαιτολόγο σας για να σας κατευθύνουν σε ό,τι αφορά τη διατροφή σας και το κατάλληλο συμπλήρωμα. Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για την επιτυχή ανάπτυξη του νευρικού σωλήνα του εμβρύου που ολοκληρώνεται κατά τις πρώτες εβδομάδες της κύησης.

Ανδρική Γονιμότητα

Ένα υγιές σωματικό βάρος φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο και στην ανδρική γονιμότητα καθώς η ανδρική παχυσαρκία μπορεί να διαταράξει τα επίπεδα ορμονών που εμπλέκονται στη γονιμότητα. Επιπλέον, ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων και η χαμηλή κινητικότητα του σπέρματος είναι κοινά σε άνδρες με υπερβάλλον σωματικό βάρος. Μια ισορροπημένη διατροφή, όπως η Mεσογειακή, που είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, καθώς και η αποφυγή της υπερκατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να βοηθήσουν την υγεία του σπέρματος.

Δρ Ευσταθία Παπαδά, RD
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
e-mail:efpapada@gmail.com

^Πηγές

^{Centers for Disease Control and Prevention (2022)}

^{https://www.cdc.gov/reproductivehealth/infertility/index.htm}

^{Academy of Nutrition and Dietetics (2020)}

^{https://www.eatright.org/health/pregnancy/fertility-and-reproduction/fertility-foods}

Οι δύο λόγοι που χαλάνε τα δόντια των μικρών παιδιών

 Η προσθήκη ζάχαρης στη διατροφή των παιδιών και η πρόωρη διακοπή του θηλασμού, συμβάλλουν στην εμφάνιση τερηδόνας μέχρι την ηλικία των 2 ετών.

«Προηγούμενες μελέτες επισήμαναν μια συσχέτιση μεταξύ του παρατεταμένου θηλασμού (για 12 μήνες ή περισσότερο) και της εμφάνισης της τερηδόνας, χωρίς όμως να λαμβάνεται σωστά υπόψη ο ρόλος της πρώιμης κατανάλωσης ζάχαρης από τα παιδιά. Η έρευνά μας διαπίστωσε ότι ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης τερηδόνας στο πλαίσιο του παρατεταμένου θηλασμού συσχετίζεται με την κατανάλωση ζάχαρης» σημειώνει η Δρ. Marly Augusto Cardoso, κύρια ερευνήτρια του ερευνητικού προγράμματος και καθηγήτρια στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο.

Οι ερευνητές μελέτησαν 800 παιδιά που γεννήθηκαν το 2015-16 στο Cruzeiro do Sul, στην πολιτεία Acre της Βραζιλίας. Το 22,8% από αυτά είχε τερηδόνα.

Μεμονωμένα, αυτό το ποσοστό σημαίνει ότι τα παιδιά που θήλασαν για περισσότερο από 24 μήνες διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο από εκείνα που θήλασαν για 12 μήνες ή λιγότερο. Ωστόσο, η συχνότητα εμφάνισης της τερηδόνας μειώθηκε παράλληλα με την πτώση της κατανάλωσης ζάχαρης.

«Παρατηρήσαμε ότι ο θηλασμός για 24 μήνες μείωσε την κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων ή τροφίμων με προσθήκη ζάχαρης, λειτουργώντας ως παράγοντας προστασίας από την τερηδόνα» εξήγησε η Δρ. Marly Augusto Cardoso.

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), συνιστάται ο αποκλειστικός θηλασμός για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής ενός βρέφους, ακολουθούμενο από στερεά τροφή σε συνδυασμό με το θηλασμό μέχρι την ηλικία των 2 ετών ή και αργότερα. Η χρήση της ζάχαρης αντενδείκνυται πριν από την ηλικία των 2 ετών.

Τα στοιχεία προήλθαν από συνεντεύξεις με τις μητέρες ή τους φροντιστές των παιδιών και περιέγραφαν τη διατροφή του παιδιού αλλά και την ενδεχόμενη κατανάλωση ζάχαρης από διαφορετικά προϊόντα που περιέχουν ζάχαρη, όπως το τσάι, ο χυμός και το γάλα.

Μόνο το 2,8% των παιδιών δεν κατανάλωνε ποτέ ζάχαρη πριν κλείσει τα δύο του χρόνια, ενώ το 7,6% δεν κατανάλωσε καθόλου πρόσθετη ζάχαρη τον πρώτο χρόνο της ζωής του. Αντίθετα, το 66,7% κατανάλωνε τρόφιμα με προσθήκη ζάχαρης περισσότερες από πέντε φορές την ημέρα.

Η εμφάνιση της τερηδόνας διέφερε, ενώ σημαντικός παράγοντας για τη συχνότητά της ήταν το εισόδημα του νοικοκυριού, το μορφωτικό επίπεδο και η εθνικότητα της μητέρας ή του φροντιστή, καθώς ήταν συχνότερη για τα παιδιά των Αφροαμερικανίδων, σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα και με μικρότερο μορφωτικό επίπεδο.

Η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό βακτηριακής πλάκας. Το μητρικό γάλα τροποποιείται από την πλάκα και συμβάλλει στην απομεταλλικοποίηση του σμάλτου των δοντιών, αλλά η κατανάλωση ζάχαρης πυροδοτεί αυτή τη διαδικασία. Η συχνότητα με την οποία η πλάκα εκτίθεται στο μητρικό γάλα είναι πιθανώς ο κύριος παράγοντας για τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης τερηδόνας που παρατηρείται σε παιδιά που θηλάζουν σε ηλικία άνω των 12 μηνών.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό έντυπο Community Dentistry and Oral Epidemiology.

https://www.onmed.gr/

Έρευνα: Τα τρία στοιχεία που αυξάνουν την πιθανότητα ψυχικής διαταραχής

 

Οι άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα, έλλειψη απασχόλησης και χαμηλό μορφωτικό επίπεδο είναι πολύ πιθανότερο να διαγνωσθούν με ψυχική διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους, σε σχέση με τους πιο πλούσιους, εργαζόμενους και μορφωμένους, δείχνει μια νέα φινλανδική επιστημονική μελέτη.

Η έρευνα

Η έρευνα βρήκε ότι πάνω από τους μισούς ανθρώπους (το 58%) με χαμηλή μόρφωση (έως πρωτοβάθμια) στην ηλικία των 30 ετών θα εμφανίσουν κάποια ψυχική διαταραχή στα 52 τους, έναντι ποσοστών 45% και 36% αντίστοιχα για όσους είχαν τελειώσει τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Κρίστιαν Χακουλίνεν του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό επιδημιολογίας "Journal of Epidemiology & Community Health", ανέλυσαν στοιχεία για περισσότερους από 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους, συσχετίζοντας την κοινωνικοοικονομική και μορφωτική κατάσταση τους με την πιθανότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας, αγχώδους διαταραχής, κατάχρησης ουσιών κ.α. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν σε βάθος δεκαετίας, στη διάρκεια της οποίας περίπου το ένα τέταρτο (26%) διαγνώσθηκαν με κάποια ψυχική διαταραχή.

Διαπιστώθηκε σαφής συσχέτιση ανάμεσα στο χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και στον κίνδυνο ψυχικής διαταραχής. Η ανεργία ειδικότερα σχετιζόταν με διπλάσια πιθανότητα για τέτοια διάγνωση αργότερα στη ζωή.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

www.capital.gr/

Διατροφή και λειτουργικά τρόφιμα vs Αλτσχάιμερ

 

Σε φυσικά προϊόντα, όπως το έλαιο σπόρου ροδιού, ένα σκεύασμα από φύκια, σε ένα λειτουργικό ρόφημα με βάση το αυγό αλλά και σε δίαιτες όπως η μεσογεıακή, η κετογονική και η MIND, στρέφονται οι μελέτες για την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ (ΝΑ), από το πρώιμο στάδιο της ήπιας νοητικής διαταραχής, καθώς τα υπάρχοντα φάρμακα δεν οδηγούν σε αποτελεσματική θεραπεία της νόσου.

Ενώ το 2018 εγκρίθηκαν 59 καινούργια φάρμακα από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) για διάφορα νοσήματα, το τελευταίο συμπτωματικό φάρμακο για τη ΝΑ, που είχε εγκριθεί το 2003, ήταν η μεμαντίνη και στις 6 Ιανουαρίου 2023 εγκρίθηκε από τον FDA ένα ακόμη φάρμακο η λεκανεμάμπη. Η λεκανεμπάμπη είναι ενδοφλέβιο μονοκλωνικό αντίσωμα, που έχει στόχο τα ολιγομερή και τα πρωτοϊνίδια του αμυλοειδούς β' (μιας πρωτεΐνης, η παθολογική συγκέντρωση της οποίας παρατηρείται στον εγκέφαλο ασθενών με ΝΑ). Το φάρμακο αυτό εγκρίθηκε, διότι πληρούσε όλους τους πρωτογενείς και δευτερογενείς στόχους, ωστόσο έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως αντιδράσεις εκεί που γίνεται η ενδοφλέβια χορήγηση σε ποσοστό 26,4%, εγκεφαλικό οίδημα σε ποσοστό 12,6% και εγκεφαλική αιμορραγία σε ποσοστό 17,3%.

Μπορεί η διατροφή να βοηθήσει στην πρόληψη του Αλτσχάιμερ;

Τα αποτελέσματα των μελετών για τα οφέλη φυσικών προϊόντων στην ήπια νοητική διαταραχή παρουσιάζονται στο 13 Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και 5ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων", το οποίο διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.

Τα οφέλη του ελαίου σπόρου ροδιού στην ήπια νοητική διαταραχή

Στις επιδράσεις του ελαίου ροδιού στην πρόληψη της νευροεκφύλισης του εγκεφάλου στρέφονται τα τελευταία χρόνια πειραματικές επιδημιολογικές και κλινικές μελέτες, με δεδομένο ότι οι αντιοεξειδωτικές και νευροπροστατευτικές του ιδιότητες έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στη θεραπεία των νευροφλεγμονών. Το έλαιο σπόρου ροδιού παράγεται από τον σπόρο του φρούτου και είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες, φυτοστερόλες και βιταμίνη C.

"Στην Ελληνική Εταιρεία Alzheimer κάναμε μελέτη με λάδι από σπόρο ροδιού, που ήταν χορηγία του παραγωγού Στέφανου Κασσίδη από τα Γιαννιτσά. Δώσαμε το λάδι ροδιού σε ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή, από τους οποίους πήραμε αίμα και κάναμε νευροψυλοχογική εκτίμηση πριν και μετά. Τα ερωτηματολόγια που συμπλήρωσαν έδειξαν ότι το λάδι ροδιού βοηθάει πάρα πολύ τους ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή, δηλαδή αυτούς που ξεχνάνε λίγο, και δεν επιτρέπει να εξελιχθεί σε άνοια. Η μελέτη αυτή έγινε μέσα στο 2022 και ανακοινώσαμε τα αποτελέσματά της σε δύο παγκόσμια συνέδρια που έγιναν στο Λονδίνο και στο Σαν Φρανσίσκο και τώρα τα ανακοινώνουμε στο 13 Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer και 5ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων", ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η νευρολόγος-ψυχίατρος και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer Μάγδα Τσολάκη.

Στην παρουσίαση, με θέμα "Τα οφέλη του ελαίου σπόρου ροδιού στην ήπια νοητική διαταραχή" (των Θάνου Χατζηκωστόπουλου, ψυχολόγου και Μάγδας Τσολάκη, νευρολόγου-ψυχίατρου), που γίνεται στο πλαίσιο του συνεδρίου, αναφέρεται ότι πραγματοποιήθηκε τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη, με σκοπό να εξεταστούν τα οφέλη του ελαίου σπόρου ροδιού στη νόηση ατόμων με ήπια νοητική διαταραχή.

"Η πειραματική ομάδα αποτελείται από 50 ασθενείς με ΗΝΔ, οι οποίοι λαμβάνουν το έλαιο σπόρου ροδιού και ακολουθούν μεσογειακή διατροφή, ενώ η ομάδα ελέγχου αποτελείται από ασθενείς με ΗΝΔ, οι οποίοι ακολουθούν μόνο μεσογειακή διατροφή. Για τη μέτρηση των αποτελεσμάτων γίνεται εκτενής νευροψυχολογική εκτίμηση κάθε έξι μήνες αλλά και έλεγχος βιοδεικτών στο αίμα. Οι στατιστικά σημαντικές διαφορές των δύο ομάδων σε συγκεκριμένους τομείς της μνήμης, όπως η εργαζόμενη και η λεκτική μνήμη επεισοδίων, δείχνουν ότι το έλαιο σπόρου ροδιού μπορεί να αποτελέσει μια χρήσιμη επιλογή για την πρόληψη, αλλά και σημαντικό κομμάτι ολιστικών θεραπειών για την άνοια", αναφέρεται -μεταξύ άλλων- στην παρουσίαση.

Φύκια για την αντιμετώπιση των νοητικών διαταραχών

Στη "φαρέτρα" για την αντιμετώπιση των νοητικών διαταραχών υπάρχει, προς το παρόν, ένα σκεύασμα από φύκια, που περιέχει ένα αμινοξύ την ομοταυρίνη, η οποία δεν αφήνει να δημιουργηθούν πλάκες β' αμυλοειδούς. Πρόκειται για ένα χάπι, το οποίο δεν έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

"Μπορούμε να το χρησιμοποιούμε άμεσα, προς το παρόν σε ασθενείς με ΑΡΟΕ ε4 (σ.σ. ασθενείς με γενετική προδιάθεση), στηριγμένοι σε μελέτη που έγινε στο παρελθόν, έτσι ώστε να καθυστερήσουμε την αμυλοειδοπάθεια και να περιμένουμε να ολοκληρωθεί η μελέτη που χρηματοδοτήθηκε με γρήγορες διαδικασίες από τον FDA, έτσι ώστε να το συνταγογραφούμε, χωρίς συμμετοχή των ασθενών. Προς το παρόν έχουμε αποτελέσματα από μία μικρή μελέτη που έγινε από την ομάδα μας και βρέθηκε ότι ελαττώνει στατιστικά σημαντικά την phospo-tau 181 (σ.σ. βιοδείκτης για τη διάγνωση της ΝΑ) στο πλάσμα των ασθενών που πήραν ομοταυρίνη.

Τα παραπάνω αναφέρονται σε ανακοίνωση, με θέμα "Ο ρόλος της ομοταυρίνης/τραμιπροσάτης στην αντιμετώπιση των νοητικών διαταραχών" (των Μάγδας Τσολάκη, Αννας Κουτούπα, Θάνου Χατζηκωστόπουλου, Άννας Αναστασίου, Ελένης Τζεδάκη και Αναστασίας Πανταζάκη).

Λειτουργικό ρόφημα με βάση το αυγό

Ένα λειτουργικό ρόφημα με βάση το ασπράδι του αυγού, το οποίο δοκιμάστηκε σε 20 ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή και σε 10 υγιείς εθελοντές έδειξε στατιστικά σημαντική αύξηση στα επίπεδα βιταμίνης Β12 και φυλλικού οξέος τους ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή σε διάστημα μόλις ενός μηνός. Η βιταμίνη Β12 και το φυλλικό οξύ μειώνουν τη συγκέντρωση της ομοκυστεΐνης, η οποία είναι αμινοξύ που σε ψηλές συγκεντρώσεις σχετίζεται με ταχύτερη δημιουργία ατροφίας στον εγκέφαλο των ασθενών με ΝΑ.

Τα άτομα στα οποία χορηγήθηκε το ρόφημα αυτό, που είναι εμπλουτισμένο με βιταμίνη Β12 και φυλλικό οξύ, υποβλήθηκαν σε έλεγχο με νευροψυχομετρικές δοκιμασίες και μετρήθηκαν στο αίμα τους τα επίπεδα φυλλικού οξέως, βιταμίνης Β12 και ομοκυστεΐνης. Οι μετρήσεις επαναλήφθηκαν μετά από ένα μήνα και μετά από ένα χρόνο έδειξαν στατιστικά σημαντική αύξηση τόσο της βιταμίνης Β12 όσο και του φυλλικού οξέος.

"Η χορήγηση του καινοτόμου αυτού λειτουργικού ροφήματος φαίνεται ότι αυξάνει σημαντικά και σε διάστημα μόλις ενός μηνός τα επίπεδα της βιταμίνης Β12 και του φυλλικού οξεός σε άτομα με ήπια νοητική διαταραχή. Μένει να εξακριβωθεί ο ρόλος της νοητικής λειτουργίας των ασθενών", αναφέρεται σε ανακοίνωση, με θέμα: "Ο ρόλος λειτουργικού ροφήματος με βάση το αυγό στα επίπεδα βιταμινών σε ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή" (των Βασίλειου Παπαλιάγκα, Πάτροκλου Βαρελτζή, Μαρίας Παπαδημητρίου και Αβρακόμης Ματζαρίδου).

Δίαιτες που επιβραδύνουν τη γνωστική έκπτωση

Επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι τα διατροφικά πρότυπα μπορούν να επιβραδύνουν τον ρυθμό γνωστικής έκπτωσης, υποδηλώνοντας τη διατροφή ως προληπτικό μέτρο κατά της άνοιας. Από τα αποτελέσματα συστηματικής ανασκόπησης σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (PubMed, ScienceDirect και Web of Science) έως τις 31 Ιανουαρίου 2022, φάνηκε ότι τρεις διατροφικές παρεμβάσεις με τη μεσογειακή διατροφή, την κετογονική δίαιτα και τη δίαιτα MIND, επιβραδύνουν τον ρυθμό γνωστικής έκπτωσης. Στην ανασκόπηση συμπεριλήφθηκαν μόνο τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες, 11 μελέτες για τη μεσογειακή διατροφή, επτά μελέτες για την κετογονική δίαιτα και μία μελέτη για τη δίαιτα MIND. Η γνωστική κατάσταση των συμμετεχόντων ήταν φυσιολογική σε επτά μελέτες, 10 μελέτες περιελάμβαναν ασθενείς με ήπια γνωστική διαταραχή και δύο μελέτες περιλάμβαναν ασθενείς με νόσο Alzheimer.

"Η μεσογειακή διατροφή ήταν ευεργετική για τη σφαιρική γνωστική λειτουργία μετά από 10 εβδομάδες, η κετογονική δίαιτα είχε ευεργετικά αποτελέσματα σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, βελτιώνοντας τη λεκτική αναγνώριση, ενώ η δίαιτα MIND έδειξε οφέλη σε παχύσαρκους ασθενείς, βελτιώνοντας τη μνήμη εργασίας, τη λεκτική αναγνώριση, τη μνήμη και την προσοχή", αναφέρεται στην ανασκόπηση, με τίτλο: "Μεσογειακή διατροφή, κετογονική δίαιτα ή δίαιτα MIND για τον γηράσκοντα πληθυσμό με γνωστική έκπτωση: μια συστηματική ανασκόπηση (των Πασχάλη Δεβράνη, Αιμιλίας Βασσιλοπούλου, Βασίλειου Τσιρώνη, Παναγιώτη-Μάριου Σωτηριάδη, ΜιχαήλΧουρδάκη, Μιχάλη Αϊβαλιώτης και Μάγδας Τσολάκη).

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

https://www.capital.gr/