Πότε πρέπει να κάνει μια γυναίκα την πρώτη της μαστογραφία; Πόσο συχνά μπορεί να την επαναλαμβάνει; Πόσο επικίνδυνη είναι η ακτινοβολία που δέχεται; Πότε πρέπει να προτιμούμε την κλασική μαστογραφία και πότε την ψηφιακή; Το Vita σάς λύνει όλες τις απορίες σχετικά με μία από τις σημαντικότερες εξετάσεις στη ζωή μιας γυναίκας.
Μαστογραφία, μια εξέταση που φοβίζει, δημιουργεί άγχος, αλλά ταυτόχρονα αποδεικνύεται σωτήρια για πολλές γυναίκες. Η αξία της αναμφισβήτητη. Υπήρξε και παραμένει το κατεξοχήν εργαλείο ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού. Παρόλο που όλες οι γυναίκες ξέρουν ότι από μια ηλικία και μετά πρέπει να κάνουν μαστογραφία, οι περισσότερες δεν είναι συνεπείς στην ετήσια επανάληψη της εξέτασης. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες, υπάρχουν και γυναίκες που δεν έχουν κάνει ποτέ μαστογραφία. Οι λόγοι για τους οποίους μια γυναίκα αποφεύγει τη μαστογραφία είναι η αμέλεια, ο φόβος, η άγνοια και ίσως η πεποίθηση ότι σε αυτήν δεν θα συμβεί ποτέ κάτι κακό. Το Vita, θέλοντας να βάλει τέλος στους φόβους, τις ανησυχίες και τις λανθασμένες πληροφορίες που πιθανόν έχουμε για αυτή την εξετάση, απευθύνθηκε στη δρ. Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, γυναικολόγο-ειδική μαστολόγο, πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας.
1. Πότε πρέπει να κάνει την πρώτη μαστογραφία μια γυναίκα χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού;
Όλες οι γυναίκες, ανάλογα με την ηλικία τους και το οικογενειακό τους ιστορικό, θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε έλεγχο της καλής υγείας των μαστών τους. Η μαστογραφία, που είναι η ακτινογραφία του μαστού, γίνεται με ειδικό μηχάνημα, τον μαστογράφο. Σήμερα υπάρχουν οι συμβατικοί μαστογράφοι της παλιάς γενιάς και οι ψηφιακοί μαστογράφοι. Σε γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό, η πρώτη μαστογραφία ή η μαστογραφία αναφοράς, όπως λέγεται, θα πρέπει να γίνεται μεταξύ 35 και 40 ετών.
2. Σε ποια ηλικία πρέπει να κάνει μαστογραφία μια γυναίκα με οικογενειακό ιστορικό;Σε γυναίκες με επιβαρημένο ιστορικό, η μαστογραφία πρέπει να γίνεται περίπου 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία εμφανίστηκε ο καρκίνος του μαστού στο μέλος της οικογένειας.
3. Μια μικρή κοπέλα με επιβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, που όμως δεν είναι σε ηλικία να υποβληθεί σε μαστογραφία, μπορεί εναλλακτικά να κάνει κάποια άλλη εξέταση;Σε γυναίκες ηλικίας 25-30 ετών αποφεύγεται συνήθως η μαστογραφία για τους εξής λόγους:
• Στην ηλικία αυτή, ο μαζικός αδένας είναι πολύ πυκνός και κατά συνέπεια η εξέταση είναι χαμηλής διαγνωστικής αξίας.
• O μαζικός αδένας στη νεαρή ηλικία είναι περισσότερο ευαίσθητος στην ακτινοβολία και γι’ αυτό αποφεύγουμε να τον ακτινοβολούμε αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος. Αν όμως υπάρξει εύρημα, τότε γίνεται μαστογραφία σε οποιαδήποτε ηλικία και αν είναι η γυναίκα.
Αν, λοιπόν, μια γυναίκα ηλικίας 25-30 ετών δεν εμπίπτει στην περίπτωση που άτομο του στενού της οικογενειακού περιβάλλοντος ανέπτυξε καρκίνο στην ηλικία των 38-40 ετών, ώστε να πρέπει να ξεκινήσει τη μαστογραφία 10 χρόνια νωρίτερα, μπορεί να υποβάλλεται σε κλινική εξέταση και υπερηχογράφημα μαστών.
4. Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται η μαστογραφία;
Μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε χρόνο και αυτό επειδή μετά την ηλικία αυτή ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται. Έτσι, κάνοντας μαστογραφία κάθε χρόνο, δίνεται η δυνατότητα, αν στο μεταξύ αναπτυχθεί κάποια κακοήθεια, να μπορούμε να την εντοπίσουμε σε πολύ αρχικό στάδιο και κατά συνέπεια να έχουμε καλύτερη πρόγνωση και αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
5. Σε ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται;Κάθε γυναίκα πρέπει, προτού κλείσει το ραντεβού της για μαστογραφία, να γνωρίζει, εφόσον βέβαια υπάρχει έμμηνος ρύση, ότι απαγορεύεται να υποβάλλεται στην εξέταση αυτή γύρω στη 2η φάση του εμμηνορρυσιακού της κύκλου, δηλαδή τις 10-15 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση. Και ο λόγος είναι ότι επειδή ο μαστός αρχίζει να διογκώνεται μετά την ωορρηξία, μπορεί να έχουμε ψευδή ευρήματα. Συνιστάται, λοιπόν, η μαστογραφία να γίνεται μεταξύ της 4ης και της 10ης ημέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε η έμμηνος ρύση και όχι από το τέλος της περιόδου.
6. Πόσο αξιόπιστη είναι;Είναι μια αξιόπιστη και απλή εξέταση και όλες οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε αυτήν. Όπως όλες οι εξετάσεις, έτσι και η μαστογραφία έχει τους περιορισμούς της, και όπως προκύπτει από στοιχεία διεθνώς, δεν αρκεί η γυναίκα να υποβάλλεται μόνο σε μαστογραφία για να έχει σωστή διάγνωση. Σήμερα, με τη χρήση της ψηφιακή μαστογραφίας, έχουμε ασφαλέστερα αποτελέσματα, αλλά και πάλι χρειάζονται συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως είναι η κλινική εξέταση και οι υπέρηχοι.
7. Είναι επώδυνη εξέταση;Η μαστογραφία δεν πονάει. Πρέπει, ωστόσο, να υπάρξει μια ελαφρά πίεση στο μαστό για καλύτερη και σαφέστερη εικόνα. Στις περιπτώσεις που ο μαστός είναι πολύ πυκνός, τότε χρειάζεται μεγαλύτερη πίεση, που ίσως να προκαλέσει κάποιον πόνο, ο οποίος όμως είναι υποφερτός και παροδικός.
8. Εκτός από τον καρκίνο, τι άλλο μπορεί να δείξει η μαστογραφία;Η μαστογραφία δίνει πληροφορίες για ψηλαφητές ή μη ψηλαφητές ανωμαλίες του μαστού που μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και στην περίπτωση που δεν είναι ψηλαφητές να τις αγνοεί, τόσο η ίδια η γυναίκα, όσο και ο γιατρός που την εξετάζει. Άρα, με τη μαστογραφία μπορούμε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη μικροαποτιτανώσεων ή ασβεστώσεων, κύστεις, λιπώματα, ινοαδενώματα, αμαρτώματα (ογκίδιο μαστού), καρκίνους και διάφορες άλλες μαστοπάθειες.
9. Μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα;Κάποιες φορές η μαστογραφία μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα. Διεθνώς τα ποσοστά λάθους κυμαίνονται μεταξύ 10 και 15% και αυτό γιατί είτε κάποια στοιχεία είναι ακτινοδιαπερατά και δεν εμφανίζονται στη μαστογραφία, όπως π.χ. ο λοβιακός καρκίνος, είτε η γυναίκα έχει υποβληθεί σε μαστογραφία σε χρονική περίοδο ακατάλληλη και κάποιες λειτουργικές μεταβολές του μαστού εξελήφθησαν ως παθολογικά ευρήματα. Τα σωστά αποτελέσματα πάντα είναι συνάρτηση της ποιότητας της μαστογραφίας και της πείρας του ακτινολόγου.
10. Τι ισχύει τελικά με την ακτινοβολία που παίρνουμε; Είναι ικανή να προκαλέσει από μόνη της καρκίνο;Το ποσό της ακτινοβολίας που δέχεται ο μαστός με τη μαστογραφία είναι εξαιρετικά χαμηλό και δεν έχει φανεί συσχέτιση μεταξύ ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και μαστογραφίας. Άλλωστε, ο κίνδυνος από την εμφάνιση καρκίνου του μαστού είναι πολύ μεγαλύτερος σε σύγκριση με την ποσότητα της ακτινοβολίας που λαμβάνει η γυναίκα όταν υποβάλλεται σε μαστογραφία.
11. Είναι σκόπιμο στις απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία, το αποτέλεσμα να ελέγχεται από δύο ειδικούς πριν ανακοινωθεί στην ασθενή;Η μέθοδος η μαστογραφία να διαβάζεται από δύο ακτινολόγους ισχύει μόνο για τα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, όπου οι γυναίκες υποβάλλονται μόνο σε μαστογραφία χωρίς συνοδό ιστορικό ή κλινική εξέταση που έχουν κάνει στο γιατρό τους. Επιπλέον, πρέπει να ξέρετε ότι με το μαστό και τη μαστογραφία θα πρέπει να ασχολούνται μόνο οι εξειδικευμένοι ακτινολόγοι. Στη συνέχεια, μετά τη μαστογραφία, η γυναίκα θα πρέπει να επισκέπτεται εξειδικευμένο και έμπειρο κλινικό γιατρό, όπως είναι ο μαστολόγος. Αν δεν αισθάνεται ασφαλής από το γιατρό ή τους γιατρούς που επισκέφθηκε, καλό είναι να πάρει τη γνώμη και άλλου γιατρού.
12. Η ψηφιακή μαστογραφία είναι πιο αξιόπιστη από την κλασική;Η βασική διαφορά της κλασικής ή αναλογικής μαστογραφίας με την ψηφιακή μαστογραφία είναι ότι στην αναλογική χρησιμοποιείται το φιλμ ως μέσο καταγραφής διαγνωστικών εικόνων, ενώ στην ψηφιακή χρησιμοποιείται ψηφιακός ανιχνευτής και ηλεκτρονικός υπολογιστής. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε μαστογραφίες καλύτερης ευκρίνειας, με πιο αξιόπιστα αποτελέσματα και με χαμηλότερη ακτινοβολία.
13. Ποια η διαφορά της κλασικής από την ψηφιακή μαστογραφία;Η διαφορά της μιας μαστογραφίας από την άλλη έγκειται στο γεγονός ότι η ψηφιακή μαστογραφία είναι ιδανική μέθοδος για τις γυναίκες νεαρής ηλικίας, τις γυναίκες με πυκνούς μαστούς, καθώς και για εκείνες με προθέματα σιλικόνης, ενώ δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα κίνδυνοι, ούτε παρενέργειες, όταν γίνεται σωστή χρήση της.
14. Σε περίπτωση ολικής ή μερικής μαστεκτομής γίνεται μαστογραφία στο χειρουργημένο στήθος;Όταν έχει γίνει ολική μαστεκτομή, η γυναίκα δεν μπορεί να υποβληθεί σε μαστογραφία από την πλευρά που έχει αφαιρεθεί ο μαστός. Είναι όμως επιβεβλημένο να υποβάλλεται σε μαστογραφία στον άλλο μαστό κάθε χρόνο. Στην περίπτωση όμως της μερικής μαστεκτομής, η γυναίκα μπορεί και πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία και στους δύο μαστούς.
15. Η μαστογραφία υποκαθιστά την εξέταση μαστού; Κάνοντας μαστογραφία, μπορώ να είμαι ήσυχη;
Όχι.Η μαστογραφία δεν υποκαθιστά την κλινική εξέταση. Αντίθετα, θα πρέπει να αξιολογείται και από το μαστολόγο και πάντα να συσχετίζεται με τα ευρήματα από την κλινική εξέταση. Πολλές φορές χρειάζεται η γυναίκα να υποβληθεί και σε κάποιες άλλες, συμπληρωματικές εξετάσεις, για να υπάρχει τελικά σωστή και αξιόπιστη διάγνωση. Ασφαλώς η μαστογραφία πλεονεκτεί στην ανακάλυψη μη ψηλαφητών ανωμαλιών, αλλά και εκεί θα πρέπει να γίνεται κλινική συσχέτιση.
16. Πού μπορεί κανείς να απευθυνθεί για να κάνει μια μαστογραφία;Μαστογραφίες γίνονται και σε κρατικά και σε ιδιωτικά κέντρα. Υπάρχουν καλά κέντρα, και κρατικά και ιδιωτικά, όπως υπάρχουν και κακής ποιότητας μαστογραφίες και από κρατικά και από ιδιωτικά κέντρα. Γι’ αυτό, πριν υποβληθούμε σε μια μαστογραφία, θα πρέπει να φροντίζουμε να μάθουμε πού γίνονται καλές μαστογραφίες.
17. Με ποια κριτήρια να επιλέγουμε το κέντρο που θα κάνουμε μαστογραφία; Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί;Τα κριτήρια με τα οποία θα πρέπει να επιλέγεται ένα κέντρο είναι η αξιοπιστία του, η οποία προκύπτει από το έμπειρο και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, την τεχνολογία που διαθέτει, την ποιότητα και αξιοπιστία των εξετάσεων που διενεργεί και φυσικά τη γνώμη αυτών που το επισκέπτονται.
18. Πρακτικά πώς γίνεται η μαστογραφία;Η μαστογραφία είναι μια ανώδυνη εξέταση και διαρκεί σήμερα, με την ψηφιακή μαστογραφία, λιγότερο από 5 λεπτά. O μαστός τοποθετείται σε δύο θέσεις, στη λοξή και στη face θέση, στην ειδική υποδοχή του μηχανήματος και συμπιέζεται ελαφρά. Η απεικόνιση του μαστού γίνεται σε ειδικά φιλμ και μπορούμε να έχουμε τα αποτελέσματα αμέσως.
19. Πόσο στοιχίζει η κλασική μαστογραφία και πόσο η ψηφιακή;Το κόστος της κλασικής μαστογραφίας ανέρχεται στα 60-70 ευρώ, αλλά καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία στα κρατικά νοσοκομεία και στα συμβεβλημένα ιδιωτικά κέντρα. Το κόστος της ψηφιακής ανέρχεται στα 120 ευρώ και δεν καλύπτεται μέχρι στιγμής από κανένα Ταμείο.
• Μεγάλη έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ έδειξε ότι η ψηφιακή μαστογραφία αποτελεί συγκριτικά με την κλασική καλύτερη λύση για τις νεαρές γυναίκες. Η έρευνα έγινε σε 49.000 γυναίκες και έδειξε ότι η ψηφιακή μαστογραφία μπορεί να εντοπίζει καρκινικούς όγκους σε νεαρές γυναίκες και σε γυναίκες με μεγάλη πυκνότητα ιστού.
• Αμερικανοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τέξας άρχισαν ήδη να οραματίζονται την κατάργηση των μαστογραφιών. Λίγες σταγόνες σάλιου στο μικροσκόπιο ίσως αρκούν στο μέλλον για να δείξουν αν υπάρχει όγκος στο μαστό. Oι ερευνητές δημιούργησαν ένα διαγνωστικό τεστ που ελέγχει δείγμα σάλιου από τον ασθενή και μπορεί να εντοπίσει τη νεοπλασία στους μαστούς ακόμη και σε πολύ πρώιμο στάδιο. Η όλη έρευνα στηρίζεται στην αλλαγή που προκαλεί ο καρκίνος του μαστού στον τύπο και στην ποσότητα των πρωτεϊνών που εμφανίζονται στις εκκρίσεις των σιελογόνων αδένων. Ωστόσο, απαιτείται ακόμα περαιτέρω διερεύνηση για την αξιοπιστία και την εφαρμογή ενός τέτοιου τεστ..
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρ. Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, γυναικολόγο-ειδική μαστολόγο, πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας.
1. Πότε πρέπει να κάνει την πρώτη μαστογραφία μια γυναίκα χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού;
Όλες οι γυναίκες, ανάλογα με την ηλικία τους και το οικογενειακό τους ιστορικό, θα πρέπει να υποβάλλονται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε έλεγχο της καλής υγείας των μαστών τους. Η μαστογραφία, που είναι η ακτινογραφία του μαστού, γίνεται με ειδικό μηχάνημα, τον μαστογράφο. Σήμερα υπάρχουν οι συμβατικοί μαστογράφοι της παλιάς γενιάς και οι ψηφιακοί μαστογράφοι. Σε γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό, η πρώτη μαστογραφία ή η μαστογραφία αναφοράς, όπως λέγεται, θα πρέπει να γίνεται μεταξύ 35 και 40 ετών.
2. Σε ποια ηλικία πρέπει να κάνει μαστογραφία μια γυναίκα με οικογενειακό ιστορικό;Σε γυναίκες με επιβαρημένο ιστορικό, η μαστογραφία πρέπει να γίνεται περίπου 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία εμφανίστηκε ο καρκίνος του μαστού στο μέλος της οικογένειας.
3. Μια μικρή κοπέλα με επιβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, που όμως δεν είναι σε ηλικία να υποβληθεί σε μαστογραφία, μπορεί εναλλακτικά να κάνει κάποια άλλη εξέταση;Σε γυναίκες ηλικίας 25-30 ετών αποφεύγεται συνήθως η μαστογραφία για τους εξής λόγους:
• Στην ηλικία αυτή, ο μαζικός αδένας είναι πολύ πυκνός και κατά συνέπεια η εξέταση είναι χαμηλής διαγνωστικής αξίας.
• O μαζικός αδένας στη νεαρή ηλικία είναι περισσότερο ευαίσθητος στην ακτινοβολία και γι’ αυτό αποφεύγουμε να τον ακτινοβολούμε αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος. Αν όμως υπάρξει εύρημα, τότε γίνεται μαστογραφία σε οποιαδήποτε ηλικία και αν είναι η γυναίκα.
Αν, λοιπόν, μια γυναίκα ηλικίας 25-30 ετών δεν εμπίπτει στην περίπτωση που άτομο του στενού της οικογενειακού περιβάλλοντος ανέπτυξε καρκίνο στην ηλικία των 38-40 ετών, ώστε να πρέπει να ξεκινήσει τη μαστογραφία 10 χρόνια νωρίτερα, μπορεί να υποβάλλεται σε κλινική εξέταση και υπερηχογράφημα μαστών.
4. Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται η μαστογραφία;
Μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε χρόνο και αυτό επειδή μετά την ηλικία αυτή ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται. Έτσι, κάνοντας μαστογραφία κάθε χρόνο, δίνεται η δυνατότητα, αν στο μεταξύ αναπτυχθεί κάποια κακοήθεια, να μπορούμε να την εντοπίσουμε σε πολύ αρχικό στάδιο και κατά συνέπεια να έχουμε καλύτερη πρόγνωση και αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
5. Σε ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται;Κάθε γυναίκα πρέπει, προτού κλείσει το ραντεβού της για μαστογραφία, να γνωρίζει, εφόσον βέβαια υπάρχει έμμηνος ρύση, ότι απαγορεύεται να υποβάλλεται στην εξέταση αυτή γύρω στη 2η φάση του εμμηνορρυσιακού της κύκλου, δηλαδή τις 10-15 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση. Και ο λόγος είναι ότι επειδή ο μαστός αρχίζει να διογκώνεται μετά την ωορρηξία, μπορεί να έχουμε ψευδή ευρήματα. Συνιστάται, λοιπόν, η μαστογραφία να γίνεται μεταξύ της 4ης και της 10ης ημέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε η έμμηνος ρύση και όχι από το τέλος της περιόδου.
6. Πόσο αξιόπιστη είναι;Είναι μια αξιόπιστη και απλή εξέταση και όλες οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε αυτήν. Όπως όλες οι εξετάσεις, έτσι και η μαστογραφία έχει τους περιορισμούς της, και όπως προκύπτει από στοιχεία διεθνώς, δεν αρκεί η γυναίκα να υποβάλλεται μόνο σε μαστογραφία για να έχει σωστή διάγνωση. Σήμερα, με τη χρήση της ψηφιακή μαστογραφίας, έχουμε ασφαλέστερα αποτελέσματα, αλλά και πάλι χρειάζονται συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως είναι η κλινική εξέταση και οι υπέρηχοι.
7. Είναι επώδυνη εξέταση;Η μαστογραφία δεν πονάει. Πρέπει, ωστόσο, να υπάρξει μια ελαφρά πίεση στο μαστό για καλύτερη και σαφέστερη εικόνα. Στις περιπτώσεις που ο μαστός είναι πολύ πυκνός, τότε χρειάζεται μεγαλύτερη πίεση, που ίσως να προκαλέσει κάποιον πόνο, ο οποίος όμως είναι υποφερτός και παροδικός.
8. Εκτός από τον καρκίνο, τι άλλο μπορεί να δείξει η μαστογραφία;Η μαστογραφία δίνει πληροφορίες για ψηλαφητές ή μη ψηλαφητές ανωμαλίες του μαστού που μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και στην περίπτωση που δεν είναι ψηλαφητές να τις αγνοεί, τόσο η ίδια η γυναίκα, όσο και ο γιατρός που την εξετάζει. Άρα, με τη μαστογραφία μπορούμε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη μικροαποτιτανώσεων ή ασβεστώσεων, κύστεις, λιπώματα, ινοαδενώματα, αμαρτώματα (ογκίδιο μαστού), καρκίνους και διάφορες άλλες μαστοπάθειες.
9. Μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα;Κάποιες φορές η μαστογραφία μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα. Διεθνώς τα ποσοστά λάθους κυμαίνονται μεταξύ 10 και 15% και αυτό γιατί είτε κάποια στοιχεία είναι ακτινοδιαπερατά και δεν εμφανίζονται στη μαστογραφία, όπως π.χ. ο λοβιακός καρκίνος, είτε η γυναίκα έχει υποβληθεί σε μαστογραφία σε χρονική περίοδο ακατάλληλη και κάποιες λειτουργικές μεταβολές του μαστού εξελήφθησαν ως παθολογικά ευρήματα. Τα σωστά αποτελέσματα πάντα είναι συνάρτηση της ποιότητας της μαστογραφίας και της πείρας του ακτινολόγου.
10. Τι ισχύει τελικά με την ακτινοβολία που παίρνουμε; Είναι ικανή να προκαλέσει από μόνη της καρκίνο;Το ποσό της ακτινοβολίας που δέχεται ο μαστός με τη μαστογραφία είναι εξαιρετικά χαμηλό και δεν έχει φανεί συσχέτιση μεταξύ ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και μαστογραφίας. Άλλωστε, ο κίνδυνος από την εμφάνιση καρκίνου του μαστού είναι πολύ μεγαλύτερος σε σύγκριση με την ποσότητα της ακτινοβολίας που λαμβάνει η γυναίκα όταν υποβάλλεται σε μαστογραφία.
11. Είναι σκόπιμο στις απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία, το αποτέλεσμα να ελέγχεται από δύο ειδικούς πριν ανακοινωθεί στην ασθενή;Η μέθοδος η μαστογραφία να διαβάζεται από δύο ακτινολόγους ισχύει μόνο για τα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, όπου οι γυναίκες υποβάλλονται μόνο σε μαστογραφία χωρίς συνοδό ιστορικό ή κλινική εξέταση που έχουν κάνει στο γιατρό τους. Επιπλέον, πρέπει να ξέρετε ότι με το μαστό και τη μαστογραφία θα πρέπει να ασχολούνται μόνο οι εξειδικευμένοι ακτινολόγοι. Στη συνέχεια, μετά τη μαστογραφία, η γυναίκα θα πρέπει να επισκέπτεται εξειδικευμένο και έμπειρο κλινικό γιατρό, όπως είναι ο μαστολόγος. Αν δεν αισθάνεται ασφαλής από το γιατρό ή τους γιατρούς που επισκέφθηκε, καλό είναι να πάρει τη γνώμη και άλλου γιατρού.
12. Η ψηφιακή μαστογραφία είναι πιο αξιόπιστη από την κλασική;Η βασική διαφορά της κλασικής ή αναλογικής μαστογραφίας με την ψηφιακή μαστογραφία είναι ότι στην αναλογική χρησιμοποιείται το φιλμ ως μέσο καταγραφής διαγνωστικών εικόνων, ενώ στην ψηφιακή χρησιμοποιείται ψηφιακός ανιχνευτής και ηλεκτρονικός υπολογιστής. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε μαστογραφίες καλύτερης ευκρίνειας, με πιο αξιόπιστα αποτελέσματα και με χαμηλότερη ακτινοβολία.
13. Ποια η διαφορά της κλασικής από την ψηφιακή μαστογραφία;Η διαφορά της μιας μαστογραφίας από την άλλη έγκειται στο γεγονός ότι η ψηφιακή μαστογραφία είναι ιδανική μέθοδος για τις γυναίκες νεαρής ηλικίας, τις γυναίκες με πυκνούς μαστούς, καθώς και για εκείνες με προθέματα σιλικόνης, ενώ δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα κίνδυνοι, ούτε παρενέργειες, όταν γίνεται σωστή χρήση της.
14. Σε περίπτωση ολικής ή μερικής μαστεκτομής γίνεται μαστογραφία στο χειρουργημένο στήθος;Όταν έχει γίνει ολική μαστεκτομή, η γυναίκα δεν μπορεί να υποβληθεί σε μαστογραφία από την πλευρά που έχει αφαιρεθεί ο μαστός. Είναι όμως επιβεβλημένο να υποβάλλεται σε μαστογραφία στον άλλο μαστό κάθε χρόνο. Στην περίπτωση όμως της μερικής μαστεκτομής, η γυναίκα μπορεί και πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία και στους δύο μαστούς.
15. Η μαστογραφία υποκαθιστά την εξέταση μαστού; Κάνοντας μαστογραφία, μπορώ να είμαι ήσυχη;
Όχι.Η μαστογραφία δεν υποκαθιστά την κλινική εξέταση. Αντίθετα, θα πρέπει να αξιολογείται και από το μαστολόγο και πάντα να συσχετίζεται με τα ευρήματα από την κλινική εξέταση. Πολλές φορές χρειάζεται η γυναίκα να υποβληθεί και σε κάποιες άλλες, συμπληρωματικές εξετάσεις, για να υπάρχει τελικά σωστή και αξιόπιστη διάγνωση. Ασφαλώς η μαστογραφία πλεονεκτεί στην ανακάλυψη μη ψηλαφητών ανωμαλιών, αλλά και εκεί θα πρέπει να γίνεται κλινική συσχέτιση.
16. Πού μπορεί κανείς να απευθυνθεί για να κάνει μια μαστογραφία;Μαστογραφίες γίνονται και σε κρατικά και σε ιδιωτικά κέντρα. Υπάρχουν καλά κέντρα, και κρατικά και ιδιωτικά, όπως υπάρχουν και κακής ποιότητας μαστογραφίες και από κρατικά και από ιδιωτικά κέντρα. Γι’ αυτό, πριν υποβληθούμε σε μια μαστογραφία, θα πρέπει να φροντίζουμε να μάθουμε πού γίνονται καλές μαστογραφίες.
17. Με ποια κριτήρια να επιλέγουμε το κέντρο που θα κάνουμε μαστογραφία; Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληροί;Τα κριτήρια με τα οποία θα πρέπει να επιλέγεται ένα κέντρο είναι η αξιοπιστία του, η οποία προκύπτει από το έμπειρο και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, την τεχνολογία που διαθέτει, την ποιότητα και αξιοπιστία των εξετάσεων που διενεργεί και φυσικά τη γνώμη αυτών που το επισκέπτονται.
18. Πρακτικά πώς γίνεται η μαστογραφία;Η μαστογραφία είναι μια ανώδυνη εξέταση και διαρκεί σήμερα, με την ψηφιακή μαστογραφία, λιγότερο από 5 λεπτά. O μαστός τοποθετείται σε δύο θέσεις, στη λοξή και στη face θέση, στην ειδική υποδοχή του μηχανήματος και συμπιέζεται ελαφρά. Η απεικόνιση του μαστού γίνεται σε ειδικά φιλμ και μπορούμε να έχουμε τα αποτελέσματα αμέσως.
19. Πόσο στοιχίζει η κλασική μαστογραφία και πόσο η ψηφιακή;Το κόστος της κλασικής μαστογραφίας ανέρχεται στα 60-70 ευρώ, αλλά καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία στα κρατικά νοσοκομεία και στα συμβεβλημένα ιδιωτικά κέντρα. Το κόστος της ψηφιακής ανέρχεται στα 120 ευρώ και δεν καλύπτεται μέχρι στιγμής από κανένα Ταμείο.
• Μεγάλη έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ έδειξε ότι η ψηφιακή μαστογραφία αποτελεί συγκριτικά με την κλασική καλύτερη λύση για τις νεαρές γυναίκες. Η έρευνα έγινε σε 49.000 γυναίκες και έδειξε ότι η ψηφιακή μαστογραφία μπορεί να εντοπίζει καρκινικούς όγκους σε νεαρές γυναίκες και σε γυναίκες με μεγάλη πυκνότητα ιστού.
• Αμερικανοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τέξας άρχισαν ήδη να οραματίζονται την κατάργηση των μαστογραφιών. Λίγες σταγόνες σάλιου στο μικροσκόπιο ίσως αρκούν στο μέλλον για να δείξουν αν υπάρχει όγκος στο μαστό. Oι ερευνητές δημιούργησαν ένα διαγνωστικό τεστ που ελέγχει δείγμα σάλιου από τον ασθενή και μπορεί να εντοπίσει τη νεοπλασία στους μαστούς ακόμη και σε πολύ πρώιμο στάδιο. Η όλη έρευνα στηρίζεται στην αλλαγή που προκαλεί ο καρκίνος του μαστού στον τύπο και στην ποσότητα των πρωτεϊνών που εμφανίζονται στις εκκρίσεις των σιελογόνων αδένων. Ωστόσο, απαιτείται ακόμα περαιτέρω διερεύνηση για την αξιοπιστία και την εφαρμογή ενός τέτοιου τεστ..
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τη δρ. Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα, επίκουρη καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών, γυναικολόγο-ειδική μαστολόγο, πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου