Επιφανειακά επεκτεινόμενο μελάνωμα. Η πρόγνωση είναι καλή στη διάρκεια της οριζόντιας επέκτασης αλλά επιδεινώνεται όταν η βλάβη εισέρχεται μέσα στο δέρμα.
Το μελάνωμα είναι ο πιο επιθετικός καρκίνος του δέρματος και συνεχίζει να προσβάλλει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους και μάλιστα νεώτερες ηλικίες. Η πρόγνωση και η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται ο όγκος.
Τα περιστατικά μελανώματος έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες και αιτία θεωρείται η υπερβολική έκθεση στον ήλιο.
Περισσότεροι από 50.000 Ευρωπαίοι κάθε χρόνο ανακαλύπτουν ότι μια «αθώα» ελιά (σπίλος) στο σώμα τους έγινε ένας επιθετικός καρκίνος στο δέρμα τους.
Τετρακόσια τουλάχιστον νέα κρούσματα μελανώματος εμφανίζονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Η συχνότητα του μελανώματος στη χώρα μας υπολογίζεται ότι αυξήθηκε κατά 30% την τελευταία πενταετία.
Επιθετικός καρκίνος
Το μελάνωμα είναι ένας κακοήθης όγκος (καρκίνος) του δέρματος που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν τη χρωστική του δέρματος (μελανίνη). Σε αντίθεση με τα καρκινώματα του δέρματος, που προέρχονται από τα κερατινοκύτταρα και έχουν βραδεία τάση ανάπτυξης και καλή πρόγνωση (παλαιότερα λέγονταν επιθηλιώματα), το μελάνωμα έχει επιθετική βιολογική συμπεριφορά η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία για τη ζωή του ανθρώπου, εάν η διάγνωση δεν γίνει έγκαιρα.
Το μελάνωμα είναι πολύ σοβαρός καρκίνος γιατί κάνει εύκολα μεταστάσεις σε άλλα όργανα του σώματος, μέσω του λεμφικού συστήματος. Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από λεπτά αγγεία που σχηματίζουν ένα δίκτυο όπως τα αιμοφόρα αγγεία, σε όλους τους ιστούς του σώματος. Τα καρκινικά κύτταρα, αποσπώνται από τον πρωτοπαθή όγκο και δια μέσου της λέμφου -του υγρού που περιέχουν τα λεμφικά αγγεία- φτάνουν στους λεμφαδένες που βρίσκονται κυρίως στις μασχάλες, το λαιμό, τους βουβώνες και τη κοιλιά. Μπορεί επίσης το μελανωμα να κάνει μετάσταση μέσω του αίματος.
Πως εμφανίζεται το μελάνωμα;
Συχνά, η πρώτη ένδειξη για το μελάνωμα είναι αλλαγή στο μέγεθος ή στο σχήμα ή στο χρώμα ενός σπίλου (ελιάς). Φυσιολογικά ένας σπίλος είναι ένα καφέ, σκούρο ή μαύρο σημάδι στο δέρμα. Μπορεί να είναι επίπεδος ή επηρμένος και το σχήμα μπορεί να είναι στρογγυλό ή οβάλ.
Ένας σπίλος μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση ή μπορεί να εμφανιστεί αργότερα, συνήθως τα πρώτα 10 χρόνια της ζωής. Πολλοί από τους σπίλους εμφανίζονται σε μεγάλες ηλικίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν 10-30 σπίλους στο δέρμα τους και συνήθως είναι τελείως ακίνδυνοι. Μια αλλαγή πάντως σε μια ελιά είναι ένα σημάδι ότι θα πρέπει να επισκεφτείτε το δερματολόγο σας. Φυσικά το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί και σαν ένας καινούριος σπίλος.
Το μελάνωμα στους άνδρες εμφανίζεται συχνότερα στον κορμό, στοκεφάλι και στο λαιμό. Στις γυναίκες εμφανίζεται συνήθως στα μπράτσα και τα πόδια. Η πάθηση είναι πιο συχνή στα άτομα που έχουνανοιχτόχρωμα δέρματα. Στη μαύρη φυλή και σε πολύ μελαχρινά άτομα,είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στις παλάμες και στα πέλματα.
Ποια είναι τα αίτια του μελανώματος;
Ξέρουμε ότι η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία του ήλιου είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου που αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από μελάνωμα. Τα έντονα ηλιακά εγκαύματα σε οποιαδήποτε ηλικία αποτελούν δείκτη επικινδυνότητας για αυτόν το καρκίνο του δέρματος.
Πιο πιθανό να προσβληθούν είναι πι άνθρωποι με κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, μπλε μάτια, και γενικά ανοιχτόχρωμοι. Οι σκουρόχρωμοι λιγότερο συχνά εμφανίζουν μελανωμα, μάλλον γιατί έχουν περισσότερη μελανίνη στο δέρμα τους που τους προστατεύει.
Ο κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος είναι μεγαλύτερος σε ανθρώπους μεδυσπλαστικούς σπίλους ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή σε αυτούς με μεγάλους σπίλους. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν το λεγόμενοσύνδρομο των δυσπλαστικών σπίλων.
Ρόλο παίζει επίσης και το μέρος όπου ένα άτομο ζει. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα μεγαλύτερα ποσοστά μελανώματος έχει η Αυστραλία κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Η Αυστραλία δέχεται αρκετή ηλιακή ακτινοβολία ενώ το δέρμα αρκετών κατοίκων της δεν είναι προσαρμοσμένο γι’ αυτό -αρκετοί είναι απόγονοι μεταναστών βορειοδυτικών ευρωπαϊκών χωρών με ανοιχτόχρωμο δέρμα.
Φωτογραφίες
Εκτός από την μεγάλη έκθεση στον ήλιο, άλλες αιτίες αυτού του επιθετικού καρκίνου είναι:
Άνθρωποι με συγκεκριμένο τύπο δέρματος που εμφανίζει μεγάλη ευαισθησία στον ήλιο, χωρίς να αναπτύσσει τους συνήθεις προστατευτικούς μηχανισμούς (μαύρισμα). Αυτός ο τύπος δέρματος χαρακτηρίζεται από ανοιχτόχρωμα μάτια (γαλανά, γκρι), μαλλιά (ξανθά, κόκκινα) και δέρμα, ενώ αναπτύσσει εύκολα φακίδες στο πρόσωπο ή στη ράχη.
Άνθρωποι με μεγάλο αριθμό (πάνω από 50) κοινών σπίλων, η παρουσία των οποίων πιθανώς έχει γενετική βάση, επηρεάζεται από την έκθεση στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία και δείχνει μία ενδογενή ενεργοποίηση των μελανοκυττάρων γενικότερα.
Άνθρωποι με «δυσπλαστικούς» σπίλους, οι οποίοι διαφέρουν από τους κοινούς σπίλους στο ότι έχουν μεγαλύτερο μέγεθος και σχετικά ανώμαλο σχήμα και χρώμα.
Άνθρωποι με ιστορικό μελανώματος. Κάθε άτομο με ιστορικό μελανώματος έχει 10-15% πιθανότητα να αναπτύξει και δεύτερο μελάνωμα του δέρματος. Οι πιθανότητες αυτές αυξάνουν όταν στο ίδιο άτομο υπάρχουν πολλές ελιές ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος.
Άνθρωποι με αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Όσοι έχουν ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενημένο από άλλο καρκίνο ή από φάρμακα που δίνονται ύστερα από μεταμόσχευση οργάνων ή από λοίμωξη (π.χ. ΗΙV/ΑΙDS), διατρέχουν αυξανόμενο κίνδυνο για ανάπτυξη μελανώματος.
Άνθρωποι με ιστορικό υπέρμετρης έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία από το σολάριουμ (solarium) και ειδικά εκείνοι που έχουν αρχίσει από την εφηβική ηλικία. Το σολάριουμ θεωρείται υπεύθυνο για το 5% των μελανωμάτων.
Σε ένα ποσοστό 10% των περιπτώσεων υπάρχει κληρονομικότητα, με την έννοια ότι συνυπάρχουν και άλλα κρούσματα μελανώματος μέσα στην ίδια οικογένεια.
Εκτός από το οικογενειακό ιστορικό, γενετική προδιάθεση συνήθως υπάρχει σε ασθενείς που εκδηλώνουν μελάνωμα σε νεαρή ηλικία (κάτω των 30 ετών) και σε ανθρώπους που εμφανίζουν πάνω από ένα μελάνωμα στη ζωή τους.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Επειδή το μελάνωμα μπορεί να δώσει μεταστάσεις, η έγκαιρη διάγνωση από τον δερματολόγο έχει μεγάλη σημασία.
Η βιοψία είναι αυτή που θα θέσει την οριστική διάγνωση. Ο όγκος αφαιρείται και εξετάζεται κάτω από το μικροσκόπιο από παθολογοανατόμο. Το επόμενο βήμα είναι να καθοριστεί η έκταση ή το στάδιο του καρκίνου και αυτό γίνεται α) με τη μέτρηση του πάχους του, δηλαδή τη μέτρηση του βάθους στο οποίο έχει φτάσει μέσα στο δέρμα και β) ανάλογα με το εάν υπάρχει μετάσταση στους παρακείμενους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα του σώματος.
Όταν καθοριστεί το στάδιο, τότε σχεδιάζεται ανάλογα και η θεραπεία, λαμβάνοντας επί πλέον υπ’ όψιν και την ηλικία και τη γενική υγεία του ασθενή.
Έχει σημασία η έγκαιρη διάγνωση;
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κανόνας στην ιατρική κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το μελάνωμα. Όσο πιο έγκαιρα γίνεται η διάγνωση του καρκίνου τόσο πιθανότερη είναι η πλήρης θεραπεία.
Θα πρέπει τακτικά να εξετάζετε το δέρμα σας και οποιαδήποτε αλλαγή σε σπίλο ή εμφάνιση καινούργιου θα πρέπει να σας οδηγεί στο δερματολόγο σας. Ειδικότερα αυτοί που ήδη έχουν ιστορικό μελανώματος, θα πρέπει τακτικά (ανά 3 – 6 μήνες) να εξετάζονται για τη πιθανότητα υποτροπής.
Σε μερικές οικογένειες, τα μέλη έχουν μια ορισμένη κατηγορία σπίλων που λέγονται δυσπλαστικοί σπίλοι. Αυτοί εξελίσσονται πιο συχνά σε μελανώματα. Βρίσκονται σε μεγάλους αριθμούς (ορισμένες φορές πάνω από 50) και μερικοί έχουν διάμετρο πάνω από 0,5 εκατοστό.
Ποια είναι η θεραπεία για το μελάνωμα;
Οι περισσότεροι ασθενείς αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Το μελάνωμα και ένα μέρος υγιούς δέρματος γύρω από αυτό, αφαιρούνται. Αν και οι γιατροί προσπαθούν να κάνουν όσο το δυνατό καλύτερη δουλειά, η χειρουργική αφαίρεση προκαλεί συνήθως εμφάνιση ουλών. Σε ασθενείς με μελάνωμα που έχει φτάσει σε βάθος ή έχει εξαπλωθεί, υπάρχει ο κίνδυνος της υποτροπής παρά την αφαίρεση. Τότε, μπορεί να γίνει και η λεγόμενη υποστηρικτική θεραπεία με χημειοθεραπεία (αντικαρκινικά φάρμακα).
Επειδή τα υπάρχοντα σήμερα φάρμακα δεν είναι πολύ δραστικά σε περιπτώσεις προχωρημένης νόσου, γίνονται συνεχώς έρευνες και μελετώνται νέες θεραπείες. Ένα καινούριο θεραπευτικό κεφάλαιο, λέγεταιβιοθεραπεία και χρησιμοποιεί φυσικές ουσίες που τις παράγει ο ίδιος ο οργανισμός του ανθρώπου. Σκοπός, η ενίσχυση ή η αποκατάσταση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού ώστε να “πολεμήσει” τη νόσο πιο αποτελεσματικά. Δύο τέτοιες ουσίες – φάρμακα, είναι η ιντερλευκίνη-2και η ιντερφερόνη. Μερικές φορές θα χρειαστούν και ακτινοβολίες με τις οποίες, υψηλής ισχύος ακτίνες x καταστρέφουν τη ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να αυξάνονται και να πολλαπλασιάζονται. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται περισσότερο για την απάλυνση του πόνου.
Μορφές Μελανώματος
Το είδος του μελανώματος παίζει ρόλο στην πρόγνωση. Τα μελανώματα διακρίνονται στις εξής μορφές :
1) Επιφανειακά επεκτεινόμενο μελάνωμα
Ο τύπος αυτός του μελανώματος ξεκινά από την επιδερμίδα σαν μια υπερχρωματική κηλίδα η οποία εν συνεχεία επεκτείνεται οριζόντια και έχει ανώμαλο περίγραμμα. Το χρώμα του μπορεί να είναι διάφορεςαποχρώσεις του καφέ, μελανό ή ερυθρό. Στη συνέχεια εισέρχεται σταδιακά στο δέρμα. Αν προλάβετε το επιφανειακά εξαπλώμενο μελάνωμα στην επιδερμίδα, η πρόγνωση είναι άριστη.
2) Οζώδες (nodular) μελάνωμα
Το οζώδες μελάνωμα είναι η επιθετικότερη κλινική ποικιλία. Αποτελεί το 15-30 % του συνολικού αριθμού των μελανωμάτων. Εμφανίζεται στην ηλικία των 50-60 ετών και προσβάλλει σε διπλάσιο αριθμό τους άνδρες απ ότι τις γυναίκες. Η βλάβη παρουσιάζεται με μορφή διηθημένου οζιδίου που έχει χρώμα καφέ σκούρο ή έντονα μαύρο. Ο όγκος τελικά γίνεται πληγή και αιμορραγεί. Εμφανίζεται συνήθως στο κεφάλι, στο λαιμό και στον θώρακα. Έχει χειρότερη πρόγνωση από το επιφανειακά επεκτεινόμενο μελάνωμα.
3) Αμελανωτικό μελάνωμα
Χαρακτηρίζεται από αχρωματικό σκληρό ογκίδιο το οποίο συχνά παρουσιάζει πληγή.
4) Μελάνωμα αναπτυσσόμενο σε κακοήθη φακή
Εμφανίζεται στο πρόσωπο, συνήθως στα μάγουλα στο μέτωπο, στη μύτη, σε άτομα μεγάλης ηλικίας. Εμφανίζεται σαν μια επίπεδη μελαγχρωματική βλάβη, η οποία αυξάνεται βαθμιαία. Τα χρώματα ποικίλλουν μέσα στη βλάβη από φαιό μέχρι μαύρο ενώ μερικές φορές εμφανίζονται και στίγματα ερυθρού, κυανού, γκρίζου ή λευκού χρώματος. Τα όρια του σπίλου είναι ανώμαλα. Αργότερα όταν συμβεί διείσδυση από τη βασική μεμβράνη στο χόριο του δέρματος ένα τμήμα της βλάβης παχαίνει και αποκτά οζώδη μορφή. Τότε ονομάζεται μελάνωμα τύπου κακοήθους φακής.
5) Μελάνωμα των άκρων
Το μελάνωμα των άκρων είναι μια ειδική μορφή δερματικού μελανώματος που αναπτύσσεται στις παλάμες και τα πέλματα ή στη κοίτη των νυχιών, των χεριών και των ποδιών. Αποτελεί περίπου το 7 % των περιπτώσεων μελανώματος. Είναι συχνότερο στους άνδρες και σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Εμφανίζεται και εξελίσσεται για διάστημα αρκετών ετών.
Σε ποια σημεία του σώματος εμφανίζεται
Συχνότερα το μελανωμα εμφανίζεται σε περιοχές του δέρματος, όπως η ράχη (στους άνδρες) και τα κάτω άκρα (στις γυναίκες), περιοχές δηλαδή που είναι προφυλαγμένες κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών και εκτίθενται απότομα σε έντονη ηλιακή έκθεση, όπως συμβαίνει κατά την αρχή του καλοκαιριού. Μπορεί, ωστόσο, να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του δέρματος, ακόμα και σε σημεία που είναι προφυλαγμένα από την ηλιακή έκθεση, όπως το τριχωτό της κεφαλής ή οι γλουτοί.
Διάγνωση και αντιμετώπιση
Το μελάνωμα είναι θεραπεύσιμο εάν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί όσο ο καρκίνος είναι επιφανειακός (λεπτού «πάχους» σε ιστολογική εξέταση) και δεν έχει εισβάλει βαθιά στο δέρμα. Η έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος έχει, επομένως, τεράστια σημασία για την πρόγνωση των ασθενών και επιτυγχάνεται με μια απλή εξέταση του δέρματος από δερματολόγο.
Ο έλεγχος του δέρματος γίνεται:
- Με την απλή κλινική εξέταση (επισκόπηση).
- Με τη δερματοσκόπηση (εξέταση με ειδικό φακό που «φωτίζει» τις μικροσκοπικές λεπτομέρειες των σπίλων).
- Με τη χρήση ψηφιακής φωτογράφισης και ανάλυσης από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η μέθοδος αυτή ακολουθείται σε εξειδικευμένα κέντρα με ειδικό εξοπλισμό, που επιτρέπει τη φωτογράφιση των σπίλων σε μια δεδομένη στιγμή και τη σύγκριση των εικόνων αυτών σε μελλοντική εξέταση του ασθενούς για την ανίχνευση πιθανών αλλαγών στους σπίλους αυτούς (τέτοιο εξειδικευμένο κέντρο μελανώματος υπάρχει στο νοσοκομείο Συγγρού, στην Αθήνα)
Η πορεία της νόσου
Ο συχνότερος τύπος μελανώματος εμφανίζει μια αρχική επιφανειακή επέκταση (ελιά με ανώμαλο σχήμα και χρώμα, που απλώνεται ασύμμετρα). Σε δεύτερο στάδιο, το μελάνωμα αποκτά μια κάθετη φάση ανάπτυξης και διεισδύει βαθιά στο δέρμα διηθώντας αιμοφόρα αγγεία και λεμφαγγεία με δυνατότητα διασποράς εκτός του δέρματος.
Η διασπορά του καρκίνου συνήθως αρχίζει από τους γειτονικούς λεμφαδένες και μπορεί να επεκταθεί σε όργανα και ιστούς, προκαλώνταςμεταστάσεις στους πνεύμονες, το συκώτι και τον εγκέφαλο. Το προσδόκιμο επιβίωσης εξαρτάται από το στάδιο κατά το οποίο γίνεται η διάγνωση: όταν είναι επιφανειακό και εντοπισμένο στο δέρμα η πενταετής επιβίωση είναι μεγαλύτερη από 80%-90%. Εάν έχει επεκταθεί στους λεμφαδένες κυμαίνεται από 30% μέχρι 70%, ενώ όταν έχει εκδηλώσει μεταστάσεις, η πρόγνωση είναι δυσμενής.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του μελανώματος είναι κυρίως χειρουργική. Συνήθως η χειρουργική προσέγγιση γίνεται σε δύο φάσεις. Πρώτα αφαιρείται η βλάβη, γίνεται ιστολογική εξέταση και, αφού επιβεβαιωθεί, γίνεται συμπληρωματική αφαίρεση για καλύτερο καθαρισμό της περιοχής. Αν η ιστολογική εξέταση δείξει αυξημένη διείσδυση στο δέρμα (αυξημένο «πάχος»), τότε πολλά κέντρα προχωρούν στη βιοψία λεμφαδένα «φρουρού» προκειμένου να εξετάσουν αν έχουν προσβληθεί οι γειτονικοί λεμφαδένες.
Σε περίπτωση που υπάρχει προσβολή λεμφαδένων, γίνεται ολική αφαίρεση (λεμφαδενικός καθαρισμός) και ο ασθενής τίθεται σε προφυλακτική θεραπεία με ανοσολογικούς παράγοντες (ιντερφερόνη). Σε προχωρημένα στάδια της νόσου (όταν υπάρχει μετάσταση), η αντιμετώπιση γίνεται με χημειοθεραπευτικούς παράγοντες ή συνδυασμό ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας.
Η αυτοεξέταση
Η αυτοεξέταση του δέρματος αποτελεί μία σημαντική μέθοδο πρόληψης γιατί ο ασθενής μπορεί να εξετάζει το δέρμα του σε τακτικότερα χρονικά διαστήματα από τον γιατρό. Πρέπει να βρίσκεστε σε ένα καλά φωτισμένο δωμάτιο χρησιμοποιώντας έναν ολόκληρο καθρέφτη και ένα φορητόκαθρέφτη.
Με τον φορητό καθρέφτη, ελέγχετε την πλάτη και τους γλουτούς. Εξετάζοντας συχνά το δέρμα σας θα εξοικειωθείτε με την εικόνα του. Είναι συχνά χρήσιμο να καταγράφονται οι ημερομηνίες της αυτοεξέτασης του δέρματος και να σημειώνονται οι αλλαγές. Εάν βρείτε κάτι το ασυνήθιστο, επισκεφθείτε αμέσως τον δερματολόγο.
Πότε να ανησυχήσετε
Κάθε ελιά η οποία εμφανίζει κάποια αλλαγή, θα πρέπει να μας βάλει σευποψία. Συγκεκριμένα, πρέπει να μας προβληματίσει:
* Μια νέα ελιά με σκούρο χρώμα και αυξανόμενο μέγεθος
* Μία προϋπάρχουσα ελιά με πρόσφατη αλλαγή στο μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα ή τα όριά της (κριτήρια ΑΒCD)
* Μια ελιά που αιμορραγεί επανειλημμένα ή που έχει επίμονο κνησμό (φαγούρα)
* Μια ελιά που εμφανίζει διαφορά ως προς το χρώμα ή το σχήμα της σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες ελιές του σώματός μας (το σημείο του «ασχημόπαπου»)
Πρέπει να αφαιρούνται οι μεγάλες ελιές, ακόμα και στα παιδιά;
Αφαιρούνται μόνον εκείνες οι ελιές που κατά την ιατρική εξέταση εμφανίζουν ύποπτες αλλαγές. Οι υπόλοιπες ελιές μπορούν να παρακολουθούνται.
Εξαίρεση αποτελούν ορισμένοι μεγάλοι σε μέγεθος ή γιγαντιαίοι συγγενείς σπίλοι, για τους οποίους υπάρχει η σύσταση για αφαίρεση στην παιδική ηλικία, λόγω της μεγαλύτερης πιθανότητας εξαλλαγής τους σε μελάνωμα.
Μονάδες και Ιατρεία Μελανώματος
Εξειδικευμένα Ιατρεία και Μονάδες Μελανώματος και Σπίλων υπάρχουν σε ορισμένα νοσοκομεία της Αθήνας (πανεπιστημιακά και ΕΣΥ), όπως στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», στο «Αττικόν», στο Νοοσκομείο ΙΚΑ «Γ. Γεννηματάς», στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης κ.α. Η αντιμετώπιση του μελανώματος απαιτεί τη συνδρομή πολλών ειδικοτήτων (ανάλογα με την περίπτωση), όπως δερματολόγου, χειρουργού και ογκολόγου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου