Τι είναι τα ομόλογα perpetual bonds που πρότεινε ο Βαρουφάκης. Που έχουν εφαρμοστεί

Είναι λογικό στους οικονομικούς όρους να μην είναι εξοικειωμένος ο πολίτης. Έτσι η πρόταση του υπουργού οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη για ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων με νέα «ομόλογα στο διηνεκές» ή perpetual bonds, όπως ονομάζονται στη μεθοδολογία, να μην είναι απολύτως κατανοητά στο ευρύ κοινό.

Η κυβέρνηση της Ελλάδας μεταξύ άλλων φέρεται να προτείνει στους διεθνείς πιστωτές της διαμέσου της ανταλλαγής των ομολόγων της με νέα αξιόγραφα, τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και με ομόλογα στο διηνεκές

Τα πρώτα θα συνδέονται με την ονομαστική οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας ενώ τα δεύτερα, το οποία αποκαλούνται όπως προαναφέραμε «perpetual bond» , θα αντικαταστήσουν αυτά που διακρατεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Τα εν λόγω ομόλογα πρωτοεμφανίστηκαν πολύ παλιά και συγκεκριμένα το 1752 στη Μεγάλη Βρετανία, ως μορφή κρατικής χρηματοδότησης με στόχο τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του κρατικού χρέους αλλά και της χρηματοδότησης των Ναπολεόντειν πολέμων.

Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές, τα προϊόντα αυτά είναι συνήθως ομόλογα αορίστου χρόνου. Για παράδειγμα ορισμένα από αυτά μπορεί να λήγουν έπειτα από 40 ή ακόμη και 50 χρόνια. Μία βασική τους διαφορά με τα συνηθισμένα ομόλογα είναι ότι δεν εγγυώνται την επιστροφή του ποσού της αρχικής καταβληθείσας αξίας. Και επιπλέον η Τράπεζα μπορεί ανά πάσα ώρα και στιγμή να ανακαλέσει το ομόλογο ακόμη και αν βρίσκεται στο 50%, 60% ή ακόμη και 70% της αρχικής καταβληθείσας αξίας. Πιο απλά, οποιοσδήποτε επενδύσει σε ένα τέτοιο προϊόν μπορεί ανά πάσα και ώρα και στιγμή να χάσει το αρχικό του κεφάλαιο. Τα προϊόντα αυτά δεν εγγυώνται επιστροφή του κεφαλαίου στην αρχική του αξία.

Με τα perpetual bond ή στα ελληνικά αέναα ομόλογα ο δανειζόμενος πληρώνει απλώς κάποιο τίμημα κάθε χρόνο στους πιστωτές του, ως επιτόκιο, αλλά ουδέποτε κεφάλαιο. Συνήθως χρησιμοποιούνται από εταιρείες, στην οποία περίπτωση ο πιστωτής είναι στην ουσία και μέτοχος της επιχείρησης, αφού το κουπόνι που παίρνει κάθε χρονιά είναι σαν μέρισμα.

Με αυτόν τον τρόπο, το χρέος παραμένει υψηλό, αλλά οι αγορές δεν έχουν πρόβλημα, γιατί δεν χρειάζεται ποτέ η Ελλάδα να ζοριστεί να πληρώσει κεφάλαια και λήξεις, παρά μόνο ένα μικρό «ενοίκιο» κάθε χρόνο.

Παραδοσιακά εκδίδονταν από επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και βρετανικές τράπεζες, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν οι διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων οδήγησαν σε καταποντισμό τις τιμές τους. Η εξαγωγική ανάκαμψη της Ασίας όμως, μετά το 2001, οδήγησε σε σημαντική αύξηση της ζήτησης, ιδίως από συνταξιοδοτικά ταμεία, αλλά και ιδιώτες επενδυτές. Την αρχή της άντλησης κεφαλαίων από τις ασιατικές χώρες μέσω αέναων ομολόγων την έκανε στα μέσα του 2001 η Standard Chartered Bank, ενώ το 2003 ακολούθησαν οι ασφαλιστικές εταιρείες Allianz και AXA. Ακόμα και ιαπωνικές τράπεζες, όπως η Mitsui Bank Mizhuho και η Financial Group άντλησαν κεφάλαια από Ασιάτες επενδυτές μέσω ομολόγων χωρίς ημερομηνία λήξεως. Οι αποδόσεις όμως των ομολόγων αυτών δεν ήταν αρκετά υψηλές για τους επενδυτές, με αποτέλεσμα να εισέλθουν στην αγορά εταιρείες από αναδυόμενες χώρες προκειμένου να ικανοποιήσουν την αυξημένη ζήτηση.

Η μεξικανική αλευροβιομηχανία Gruma και η μεγαλύτερη ιδιωτική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Bradesco, εξέδωσαν η καθεμία από 300 δισ. δολάρια σε αέναα ομόλογα το 2004, ενώ το μεξικανικό κρατικό μονοπώλιο πετρελαίου, Pemex, άντλησε 1,75 δισ. δολάρια. Πιο πρόσφατα, μέσα στο 2005, η βραζιλιάνικη σιδηροβιομηχανία Companhia Siderurgica Nacional εξέδωσε ομόλογα ύψους 500 δισ. δολαρίων χωρίς ημερομηνία λήξης, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της έκδοσης απορροφήθηκε από Ασιάτες ιδιώτες επενδυτές.