Είναι οι φοβίες κληρονομικές;

Τα παιδιά μπορούν να κληρονομήσουν τους φόβους της μητέρας τους μέσω της μυρωδιάς τους, σύμφωνα με μια νέα μελέτη των ερευνητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης - με επικεφαλής τον πολωνικής καταγωγής ψυχίατρο και νευροεπιστήμονα Γιάτσεκ Ντέμπιεκ.

Σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), διαπιστώθηκε ότι μεταξύ των γενεών, οι φοβίες και οι τραυματικές εμπειρίες, μεταφέρονται από τις μητέρες στα παιδιά τους μέσω του μηχανισμού της μυρωδιάς.

Στο παρελθόν, οι ερευνητές πίστευαν ότι οι αγχώδεις διαταραχές μπορούν να περάσουν μέσω των γονιδίων στο σπέρμα, αλλά τα νέα ευρήματα αποδεικνύουν ότι υπάρχει και άλλος τρόπος μετάδοσης από ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες. Παρά τις κλινικές ενδείξεις ότι οι μερικοί φόβοι μεταδίδονται από γενιά σε γενιά, δεν έχουμε πλήρη κατανόηση για το πώς γίνεται αυτό. Έχουμε πειράματα του μοντέλου μετάδοσης του φόβου από τη μητέρα στο βρέφος μόνο σε πειραματικό επίπεδο τρωκτικών. Ωστόσο οι ερευνητές πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εξηγήσει και να μας δώσει απαντήσεις και για τις ανθρώπινες συμπεριφορές.

Οι ερευνητές πειραματίστηκαν λοιπόν μαθαίνοντας σε θηλυκά ποντίκια να φοβούνται συγκεκριμένες οσμές, όπως εκείνη της μέντας κάνοντάς τους ήπια ηλεκτροσόκ πριν την εγκυμοσύνη τους.  Όταν γέννησαν, εξέθεσαν πάλι τις μητέρες (τρωκτικά) στις ίδιες οσμές - χωρίς ηλεκτροσόκ αυτή την φορά - για να βεβαιωθούν ότι ακόμα διατηρούσαν την ενστικτώδη αντίδραση φόβου και άρνησης. Στην συνέχεια, ανακάλυψαν ότι και τα νεογνά τους είχαν παρόμοιες αντιδράσεις όταν εκτέθηκαν και εκείνα με την σειρά τους στις συγκεκριμένες μυρωδιές.

Σύμφωνα με το πείραμα αποδείχτηκε ότι η μητρική έκφραση του φόβου αυξάνει την ορμόνη του στρες κορτικοστερόνη και την ενεργοποίηση της αμυγδαλής, ώστε να προκαλέσει τη γνωριμία με το φόβο. Έτσι συγκεκριμένοι φόβοι μπορεί να μεταφερθούν από γενιά σε γενιά.  Όταν οι επιστήμονες χορήγησαν στα νεογέννητα ποντικάκια μια χημική ουσία που μπλόκαρε τη δραστηριότητα στην εγκεφαλική περιοχή της αμυγδαλής, τα μικρά έπαψαν πλέον να «κληρονομούν» τον φόβο από τις μητέρες τους μέσω της οσμής.

Η νέα αυτή έρευνα δίνει καινούργιες γνώσεις και στοιχεία, χαρίζοντας ελπίδες στους επιστήμονες ότι μπορούν να διαλευκάνουν τον μηχανισμό του φόβου ώστε να αναπτυχθούν θεραπευτικές αλλά και προληπτικές προσεγγίσεις.