Τι συμβαίνει όταν μετά το διαζύγιο ένας από τους γονείς αποφασίζει να προχωρήσει σε νέα σχέση; Πώς νιώθει το παιδί, τι πρέπει να του πεις και πότε;
Η Ψυχολόγος, Νατάσσα Πατεράκη απαντά:
Μετά από ένα χωρισμό ή διαζύγιο, οι γονείς γίνονται πρώην σύζυγοι αλλά ποτέ πρώην μπαμπάδες ή πρώην μαμάδες. Όταν η ζωή ξαναμπεί στην κανονική της πορεία, τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα και με το γεγονός ότι οι γονείς τους έχουν σεξουαλική ζωή και αρχίζουν να βγαίνουν με άλλους.
Για τους ενηλίκους, η νέα γνωριμία στη ζωή τους αποτελεί μια μεταβατική περίοδο, κατά την οποία προσπαθούν να βγουν από τη, συνήθως δύσκολη, φάση ενός χωρισμού ή διαζυγίου και να ξαναθυμηθούν τα όμορφα και αμήχανα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η προοπτική της νέας σχέσης.
Όταν μάλιστα είναι και γονείς, τα πράγματα δυσκολεύουν λίγο, καθώς προκύπτει το άγχος της αποκάλυψης της νέας σχέσης στο παιδί τους και κυρίως οι αντιδράσεις του. Όμως τα παιδιά δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τη λέξη μετάβαση, πολύ απλά γιατί δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν και να δεχτούν το “μετά”. Τα παιδιά θέλουν οι γονείς τους να είναι ευτυχισμένοι ακόμα και όταν δεν είναι μαζί, αλλά τους είναι δύσκολο να δεχτούν ότι έχουν κάποιο άλλο σύντροφο εκτός της μητέρας ή του πατέρα τους, και αυτό τα κάνει να νιώθουν μπερδεμένα και υποχρεωμένα να υπερασπιστούν τον γονιό που λείπει αλλά και να συγκρίνουν, συχνά με τρόπο άκαμπτο, το νέο πρόσωπο στη ζωή του. Συνήθως, τέτοιες αντιδράσεις αποτελούν προσπάθειες από την πλευρά του παιδιού να διατηρηθεί η δομή της οικογένειας με τη μορφή που γνώριζε όλα τα χρόνια.
Τι να προσέξω;
Οι γονείς δεν θα πρέπει να υποχωρήσουν και να παραβλέψουν την ανάγκη και την επιθυμία τους να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους. Κάθε χωρισμένος γονιός έχει το δικαίωμα να συνεχίσει τη ζωή του και να αναζητήσει έναν νέο σύντροφο, χωρίς να είναι απαραίτητη η συγκατάθεση των παιδιών του. Στις περιπτώσεις αυτές η διακριτικότητα αλλά και η σταθερότητα είναι σημαντικά στοιχεία στη συμπεριφορά του γονιού προς το παιδί.Είναι λογικό ο γονιός που προσπαθεί να μπει σε μία νέα σχέση αναπόφευκτα να αφιερώνει λιγότερο χρόνο στα παιδιά του, με συνέπεια αυτά να σκεφτούν ότι έχουν ολοένα και μικρότερη σημασία στη ζωή των γονιών τους. Καλό θα είναι λοιπόν ο γονιός να προσπαθεί να προσαρμόζει το πρόγραμμά του με μοιρασμένες τις προσωπικές του ανάγκες και αυτές του παιδιού του, χωρίς να σταματά την προσπάθεια του να ξαναφτιάξει τη ζωή του. Σε γενικές γραμμές πάντως, το ζητούμενο είναι το παιδί να προσαρμοστεί στη νέα συνθήκη και ο γονιός με κατανόηση, διακριτικότητα, υπομονή και χρόνο, να διευθετήσει με τον καλύτερο τρόπο τέτοιου είδους προβλήματα.
Πότε και τι να του πω;
Η εξοικείωση του παιδιού με τον/την καινούργιο σύντροφο πρέπει να γίνει σταδιακά και προσεκτικά και να του επισημανθεί πως δεν πρόκειται για καινούργιο μπαμπά ή μαμά αλλά για τον νέο σύντροφο του μπαμπά ή της μαμάς. Οι γονεϊκοί ρόλοι δεν υποκαθίστανται και αυτό είναι σημαντικό να το γνωρίζουν και να το έχουν στο νου τους τα παιδιά. Εκ των πραγμάτων, η αναγγελία ενός καινούργιου προσώπου στη ζωή του παιδιού έτσι κι αλλιώς είναι κάτι που θα του προκαλέσει αναστάτωση, αμηχανία, ενθουσιασμό, περιέργεια και θα δημιουργήσει ένα εύρος αλλαγών στη συμπεριφορά του.
Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται ποια είναι η πιο κατάλληλη στιγμή. Αρχικά, μπορεί να ειπωθεί πως υπάρχει κάποιος πολύ σημαντικός άνθρωπος στη ζωή του γονιού, χωρίς να δοθούν ιδιαίτερες λεπτομέρειες, και αυτό γιατί δεν υπάρχει λόγος τα παιδιά να έχουν πλήρη πρόσβαση στην ιδιωτική ζωή των γονιών τους, αλλά μόνο στα κομμάτια που τα περιλαμβάνουν και τα αφορούν. Μια καλή χρονικά στιγμή να γίνει αυτό είναι όταν ο γονιός είναι σίγουρος ότι η νέα σχέση τον καλύπτει από όλες τις απόψεις και την αντιμετωπίζει με υπευθυνότητα ώστε να ενημερώσει το παιδί του για αυτή. Όταν ο ίδιος νιώσει έτοιμος για τα συναισθήματα αλλά και τις προθέσεις του νέου του συντρόφου, μπορεί να εξηγήσει στο παιδί πως έχει ανάγκη από κάποιο πρόσωπο στη ζωή του. Το σίγουρο είναι πως κάθε αλλαγή που προκύπτει στη ζωή των γονιών πρέπει να συζητιέται, να προετοιμάζεται και να είναι σταδιακή.
Όσον αφορά στον τρόπο που προτείνεται να ειπωθεί, σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο επιλογές.
Ο πρώτος τρόπος είναι ο επίσημος, ο οποίος είναι πιο αγωνιώδης και σχετικά δραματικός, και ο δεύτερος είναι ο πιο αυθόρμητος και αφελής, αλλά εκεί υπάρχει το ρίσκο το παιδί να μην πάρει στα σοβαρά το γεγονός και να μην το αντιμετωπίσει με τον απαιτούμενο σεβασμό, γι’ αυτό και το καινούργιο πρόσωπο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σύνεση και λεπτότητα.
Κι αν αντιδράσει άσχημα; Τι σημαίνει αυτό;
Όσες λιγότερες και σταδιακές πληροφορίες δίνονται στο παιδί, τόσο διευκολύνεται να κατανοήσει και να δεχθεί τη νέα τάξη πραγμάτων. Στην αρχή, είναι πιθανό να αντιδράσει, αφού πάντα τρέφει κάποια κρυφή ελπίδα επανασύνδεσης των γονιών του. Αυτό λοιπόν που οφείλει να κάνει η μητέρα ή ο πατέρας, είναι να του δώσει την ευκαιρία να εκφράσει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του χωρίς να το πιέσει να δεχτεί τον νέο σύντροφο αμέσως.
Αρνούμενα να δουν και να γνωρίσουν τον καινούργιο ή την καινούργια σύντροφο, τα παιδιά έχουν πολλές φορές μια συμπεριφορά επιθετική ή καταθλιπτική. Συνήθως οι αρνητικές συμπεριφορές είναι μέσο για να δείξουν πως έχουν θέση στην οικογένεια και πως δεν θα αφήσουν κανέναν να τους πάρει αυτό το ρόλο. Όταν νιώθουν ασφαλή, σίγουρα για την αγάπη των γονιών, οι οποίοι απαντούν σε όλες τις ερωτήσεις τους με ειλικρίνεια και δεν κρύβονται από αυτά, ενισχύονται οι ισχυροί δεσμοί της σχέσης τους.
Η αντίδραση του παιδιού εξαρτάται από την ηλικία του;
Η ηλικία του παιδιού παίζει σημαντικό ρόλο στο πώς θα αντιμετωπίσει τη νέα σχέση του γονιού. Τα μικρά παιδιά είναι πολύ πιο δεκτικά, αντίθετα με τους εφήβους, που μέσα από τη θέση της παντοδυναμίας τους νιώθουν να χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους και αντιδρούν πολύ πιο απόλυτα και επιθετικά.
Γενικότερα, τα παιδιά των χωρισμένων έχουν την τάση να προστατεύουν τους γονείς τους και αντίστοιχα οι γονείς που βγαίνουν από χωρισμό ή διαζύγιο να υπερπροστατεύουν τα παιδιά τους.
