Για τους φίλους του αστυνομικού μυθιστορήματος οι συστάσεις είναι μάλλον περιττές, καθώς η βιβλιοθήκη τους είναι γεμάτη από βιβλία της συγγραφέως. Το πιο πιθανό, βέβαια, είναι ότι οι περισσότεροι μάλλον δεν έχουν καταφέρει να διαβάσουν το σύνολο της συγγραφικού της έργου καθώς η Αγκάθα Κρίστι υπήρξε πολυγραφότατη.
Η πιο σημαντική συγγραφέας του είδους, Αγκάθα Κρίστι, γεννήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου του 1890 στο Ντέβον της Αγγλίας. Ο πατέρας της ήταν ένας γοητευτικός Αμερικανός, ο οποίος κατασπατάλησε όλη την περιουσία της οικογένειας. Έτσι το 1901 η εντεκάχρονη τότε Αγκάθα βρέθηκε φτωχή και υπό την προστασία μιας μάνας καταθλιπτικής αλλά και υπερβολικά κτητικής, που πίεζε την κόρη της να γράφει ποιήματα και ιστορίες προκειμένου να ξεπεράσει την έμφυτη ντροπαλοσύνη της.
Ένα καλοκαίρι όταν η Αγκάθα παραθέριζε με τη μητέρα της και τα δύο αδέρφια της στη Γαλλία, ένας ξεναγός καρφίτσωσε στο καπέλο της μία όμορφη πεταλούδα, η οποία δεν σταμάτησε να χτυπάει απελπισμένα τα φτερά της καθ' όλη τη διάρκεια του περιπάτου τους, μέχρι να ξεψυχήσει. Το συμβάν αυτό, όπως αναφέρει πολλά χρόνια αργότερα στην αυτοβιογραφία της, σημάδεψε την παιδική ηλικία της καθώς ήταν η πρώτη της επαφή με το «έγκλημα».
Το 1914 παντρεύτηκε με τον αξιωματικό της βασιλικής αεροπορίας Άρτσιμπαλντ Κρίστι, το όνομα του οποίου κράτησε έως το τέλος της ζωής της, παρά το γεγονός ότι χώρισαν λίγα χρόνια αργότερα. Μαζί του θέλησε να αναπληρώσει το χαμένο χρόνο. Όμως, ο Άρτσιμπαλντ, μετά τα πρώτα όμορφα έγγαμα χρόνια, προτίμησε τις παρτίδες γκολφ και το κυριότερο την αγκαλιά της Νάνσι Νιλ από την αγκαλιά της συζύγου του, η οποία είχε αρχίσει να παίρνει βάρος.
O Άρτσιμπαλντ ζήτησε διαζύγιο λίγες μόνο ημέρες μετά το θάνατο της αγαπημένης μητέρας της Αγκάθα, Κλάρα. Η Αγκάθα αντέδρασε με μια εξαφάνιση, η οποία δεν λύθηκε μέχρι σήμερα, σαράντα χρόνια μετά το θάνατό της. Στις 3 Δεκεμβρίου 1926 εξαφανίστηκε με το διθέσιο αυτοκίνητό της, το οποίο βρέθηκε άδειο ένα χιλιόμετρο μακριά από το σπίτι της. Για έντεκα ημέρες οι εφημερίδες και το ραδιόφωνο βοούσαν. Στις 14 Δεκεμβρίου ο ρεσεψιονίστ του Hydropathic Hotel Harrotage τηλεφώνησε στην αστυνομία πώς μια κυρία που μοιάζει με την εξαφανισμένη πίνει τον καφέ της στο εστιατόριο του ξενοδοχείου. Όταν ο Άρτσιμπαλντ Κρίστι εμφανίστηκε μπροστά της, η σύζυγός του του έδωσε το χέρι της και συστήθηκε: «Καλησπέρα σας, ονομάζομαι Τερέζα Νιλ!» Κανείς δεν πίστεψε την εξήγηση της οικογένειας, ότι η Αγκάθα Κρίστι έπαθε μερική αμνησία. Ήταν και το επώνυμο της ερωμένης του άνδρα της που υιοθέτησε για να «κρυφτεί», γεγονός που έκανε γνωστή την απιστία του σε όλη την Αγγλία. Η Αγκάθα Κρίστι ήξερε συνειδητά ή ασυνείδητα να εκδικείται.
Το 1928 παντρεύεται για δεύτερη και τελευταία φορά με τον κατά 14 χρόνια νεότερό της αρχαιολόγο Μαξ Μαλόουν. Τα ταξίδια της μαζί του στη Μέση Ανατολή θα της έδιναν υλικό για πολλές ιστορίες στο μέλλον, όπως το διάσημο Έγκλημα στο Νείλο. Η Αγκάθα απαντούσε αστειευόμενη στους δημοσιογράφους για το γάμο της: «Ένας αρχαιολόγος είναι ο καλύτερος σύζυγος που θα μπορούσε να έχει μια γυναίκα. Όσο περισσότερο μεγαλώνει αυτή, τόσο περισσότερο ενδιαφέρεται εκείνος γι' αυτήν».
Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε εθελοντικά στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, όπου και απέκτησε μια γνώση γύρω από τα δηλητήρια, κάτι που της φαινόταν ιδιαίτερα χρήσιμο όταν θα ξεκινούσε να γράφει μυστήρια. Το 1920 γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Η μυστηριώδης υπόθεση στο Στάιλς», στο οποίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά ο διάσημος και κεντρικός ήρωας των έργων της Ηρακλής Πουαρό. Ο Ηρακλής Πουαρό θα επανεμφανιστεί σε περίπου 40 έργα της, μέχρι το 1975, οπότε λύνει και το τελευταίο μυστήριό του στο «Αυλαία».
Η ηλικιωμένη συμπαθής γεροντοκόρη Τζέην Μάρπλ, η άλλη διάσημη ηρωίδα της, εμφανίζεται σε 17 βιβλία, η οποία εκεί όπου ο Πουαρό χρησιμοποιεί λογικές μεθόδους για να λύσει ένα μυστήριο, η δεσποινίς Μαρπλ χρησιμοποιεί το γυναικείο ένστικτό της και πονηριά. Η Μις Μαρπλ εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1930 στο «Ο Παραβάτης Της Έβδομης Εντολής» και κλείνει την καριέρα της το 1977, στο «Ρετρό Στην Ομίχλη».
Μπορεί να έγραψε 79 αστυνομικά μυθιστορήματα, 19 θεατρικά έργα και 6 νουβέλες με ψευδώνυμο, ωστόσο οι γνώμες διίστανται για το μέγεθος της διανοητικής της ικανότητας. Άλλοι συμφωνούν ότι επρόκειτο για μια γυναίκα διανοούμενη που μιλούσε για τις θεωρίες του Βίντγκενσταϊν και του Φρόιντ και άλλοι ότι επρόκειτο απλώς για μια πανούργα γυναίκα. Εκτιμάται ότι τα βιβλία της έχουν πουλήσει 1 δισεκατομμύριο αντίτυπα στα αγγλικά, και ένα ακόμη δισεκατομμύριο σε 103 άλλες γλώσσες.
Το 1955 η Αγκάθα είχε πλέον δημιουργήσει ανώνυμη εταιρεία στο όνομά της, την οποία αγόρασε η Booker Books στα τέλη της δεκαετίας του '60 (πρόκειται για την ίδια εκδοτική που είχε αγοράσει και τα δικαιώματα του Ian Fleming, δημιουργού του James Bond). Το 1971 η Βασίλισσα της Αγγλίας θα της απονείμει τον τίτλο της Μεγάλης Κυρίας (Dome Commander) της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και το 1976 έγινε πρόεδρος του Βρετανικού Κλαμπ Εξιχνίασης Εγκλημάτων. Τον Ιανουάριο του 1976 θα πεθάνει σε ηλικία 85 ετών στο Γουόλιγκφορντ της Οξφόρδης.
Η Αγκάθα Κρίστι υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει για πολλά χρόνια ακόμη γιατί τα βιβλία της είναι εδώ και ξέρουν πολύ καλά να συντηρούν το μύθος της...
Δέκα πράγματα για τη ζωή της
1. Ξεκίνησε να γράφει μυθιστορήματα όταν η μεγαλύτερη αδερφή της τής είπε ότι δε μπορούσε, επειδή η πλοκή ήταν πολύ μπερδεμένη και δεν πίστευε ότι η Αγκάθα θα κατάφερνε να την «υφάνει».
2. Η Αγκάθα Κρίστι εμπνεόταν τις ιστορίες της ενώ απολάμβανε το μπάνιο της στην βικτοριανή της μπανιέρα, μασουλώντας μήλα. Σταμάτησε αυτή τη συνήθεια όταν δεν της άρεσαν πια οι μπανιέρες που έφτιαχναν.
3. Μιλώντας κάποτε για το πώς κατάφερνε να βγάζει τόσα πολλά βιβλία, η Αγκάθα είχε αποκαλέσει τον εαυτό της «μια τέλεια μηχανή που φτιάχνει λουκάνικα». Επί πολλά χρόνια έβγαζε δύο βιβλία το χρόνο, συν ένα ακόμη που κυκλοφορούσε πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων.
4. Βοήθησε στη διαλέκαυνση ενός εγκλήματος μετά το θάνατό της. Ένα παιδί πέθαινε από μια ασθένεια που κανείς δε μπορούσε να προσδιορίσει, μέχρι που μία από τις νοσοκόμες θυμήθηκε το μυθιστόρημα της «The Pale Horse».
Ένας από τους χαρακτήρες του βιβλίου της Αγκάθα Κρίστι είχε πέσει θύμα δηλητηρίασης από θάλλιο και είχε τα ίδια συμπτώματα με αυτά του παιδιού που πέθαινε. Σε μια τελευταία προσπάθεια να ανακαλύψει τι συμβαίνει η νοσοκόμα εξέτασε τα επίπεδα θαλλίου στον οργανισμό του παιδιού και βρήκε ότι ήταν 10 φορές παραπάνω από το φυσιολογικό. Του χορηγήθηκε η κατάλληλη θεραπεία και ανάρρωσε πλήρως. Αργότερα βρέθηκε ότι κοντά στο σπίτι του γινόταν χρήση εντομοκτόνων, τα οποία περιείχαν τη συγκεκριμένη ουσία.
5. Μια φορά η Αγκάθα Κρίστι είχε εξαφανιστεί για 11 συνεχόμενες μέρες. Αυτό είχε συμβεί το 1926. Είχε πεθάνει πρόσφατα η μητέρα της και σαν να μην της έφτανε αυτό, ανακάλυψε και ότι ο άντρας της την απατούσε. Στις 3 Δεκεμβρίου του 1926 η Αγκάθα φίλησε την κόρη της για καληνύχτα, μπήκε στο αυτοκίνητό της και έφυγε. Το αυτοκίνητό της βρέθηκε μερικά μίλια μακριά, όμως εκείνη δεν ήταν πουθενά.
Έψαξαν στο βυθό των κοντινών λιμνών ενώ 15.000 εθελοντές «χτένισαν» την περιοχή. Όσοι είχαν πιστέψει ότι ο άντρας της ήταν ένοχος, εξεπλάγησαν όταν εκείνη εντοπίστηκε σώα και αβλαβής περίπου 10 ημέρες μετά σε ένα ξενοδοχείο με σπα στο Harrogate.
Η Αγκάθα Κρίστι ποτέ δεν αποκάλυψε το λόγο της εξαφάνισής της, κάτι που έκανε τις φήμες να οργιάσουν. Είχε πάθει αμνησία λόγω κάποιου ατυχήματος; Ήταν διαφήμιση για το επόμενό της βιβλίο; Προσπάθησε να εμπλέξει το σύζυγό της σε ανθρωποκτονία; Κανείς δε γνωρίζει. Πάντως ένα είναι σίγουρο. Ότι έκλεισε το δωμάτιο του ξενοδοχείου στο όνομα της ερωμένης του συζύγου της.
6. Η Αγκάθα και ο σύζυγός της Άρτσι ήταν από τους πρώτους Βρετανούς που δοκίμασαν να κάνουν σερφ.
Αυτό συνέβη στη Χαβάη το 1922. Ένας ερευνητής από το Βρετανικό Μουσείο για το Σερφ είχε πει ότι μόνο ένας άλλος Βρετανός είχε κάνει σερφ πριν από το ζεύγος Κρίστι: ο πρίγκιπας Εδουάρδος.
7. Εκτός από 66 μυθιστορήματα και άλλες 15 συλλογές διηγημάτων η Αγκάθα Κρίστι έγραψε έξι ακόμη ρομαντικά μυθιστορήματα με το όνομα Mary Westmacott. Αυτό όμως δεν ήταν το μοναδικό της ψευδώνυμο: αρχικά είχε υποβάλλει τα έργα της με το ψευδώνυμο «Monosyllaba».
8. Ένα από τα βιβλία της περιείχε τόσο αληθοφανή στοιχεία, που η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών (MI5) ξεκίνησε έρευνα. Στο μυθιστόρημα «N or M» που κυκλοφόρησε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ένας χαρακτήρας με το όνομα Major Bletchley ισχυρίζεται ότι γνωρίζει απόρρητα μυστικά της Μ. Βρετανίας για τον πόλεμο.
Ένας πολύ καλός φίλος της Αγκάθα Κρίστι, ο Dilly Knox, εργαζόταν σε κυβερνητική υπηρεσία στο Bletchley Park.
Έτσι τα μέλη της MI5 αναρωτήθηκαν αν τα πολεμικά μυστικά που γνώριζε ο χαρακτήρας του βιβλίου ήταν πραγματικά στοιχεία που είχε διαρρεύσει ο Knox.
Ο Knox τα αρνήθηκε όλα, όμως η μυστική υπηρεσία δεν πείστηκε. Αν η συγγραφέας δε γνώριζε τίποτα, γιατί είχε δώσει αυτό το όνομα το χαρακτήρα της; Ο Knox δέχτηκε να τη ρωτήσει και τελικά η MI5 ικανοποιήθηκε από την απάντησή της: «Bletchley; Αγαπητέ μου, είχε κολλήσει εκεί το τρένο μου από την Οξφόρδη στο Λονδίνο και πήρα την εκδίκησή μου δίνοντας το συγκεκριμένο όνομα σε έναν από τους λιγότερο αγαπητούς μου χαρακτήρες».
9. Ο διάσημος χαρακτήρας της Αγκάθα Κρίστι, ο ντετέκτιβ Ηρακλής Πουαρό, είναι ο μοναδικός που... τού έγραψαν νεκρολογία στους New York Times.
10. Ο δεύτερός της σύζυγος, ο Max Mallowan, ήταν ένας διακεκριμμένος βρετανός αρχαιολόγος. Της άρεσε να τον συνοδεύει στις ανασκαφές του και να τον βοηθά καθαρίζοντας αντικείμενα, να ταιριάζει τα θραύσματα με τα πήλινα αγγεία και να τα εισάγει σε καταλόγους.
Πηγές: arive.gr, newsbeast.gr