Για την μελαγχολία της εποχής

Μπορεί να μην είμαστε έτοιμοι ακόμα να αποδεχθούμε πως το καλοκαιράκι αρχίζει να γίνεται μια μακρινή ανάμνηση, αλλά το φθινόπωρο είναι όλο και πιο κοντά μας. Τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό; 

Μια ανεξήγητη κακοκεφιά και κούραση μας κυριεύει. Μην ανησυχείτε είναι της εποχής. «Sad» όπως χαρακτηρίζουν οι Άγγλοι ένα θλιμμένο άτομο αλλά και όπως είναι και το ακρωνύµιο του ιατρικού όρου Seasonal Affective Disorder για τον ορισµό ενός τύπου κατάθλιψης που παρατηρείται κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Για τους περισσότερους ανθρώπους τα συµπτώµατα της εποχιακής διαταραχής της διάθεσης ξεκινούν το φθινόπωρο και µπορεί να συνεχιστούν µέχρι και τους χειµερινούς µήνες αφήνοντάς τους χωρίς ενέργεια και σε κακή διάθεση. Το µειωµένο φως και οι πιο ψυχρές θερµοκρασίες, καθώς προχωράει ο χειµώνας, επηρεάζουν αρνητικά τα επιρρεπή άτοµα.

Όχι άδικα, καθώς το καλοκαίρι είναι μια από τις πιο όμορφες εποχές του χρόνου. Τα πάντα είναι διαφορετικά. Οι άνθρωποι είναι πιο χαλαροί και ευτυχισμένοι αντιμετωπίζοντας τη ζωή από μια διαφορετική οπτική. Από την μεριά αυτή φαίνεται λογικό οι άνθρωποι να νοσταλγούν ήδη το καλοκαίρι που φεύγει και να καλωσορίζουν με μελαγχολία την εποχή που έρχεται.

Γιατί όμως να βιώνεται τόσο έντονα από πολλούς ανθρώπους και μάλιστα μικρής ηλικίας; Τα ακριβή αίτια της διαταραχής αυτής παραµένουν άγνωστα. Είναι πιθανό, όµως, γενετικοί λόγοι, η ηλικία και, ίσως, η φυσική χηµική σύνθεση του σώµατος να παίζουν όλα ρόλο στην εµφάνιση της διαταραχής. Επιπλέον, το µειωµένο φως κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειµώνα, µπορεί να διαταράξει το «βιολογικό µας ρολόι», δηλαδή τον εσωτερικό µηχανισµό του σώµατος που προσδιορίζει το πρόγραµµα του ύπνου. Η διατάραξη αυτή µπορεί µε τη σειρά της να οδηγήσει σε συναισθήµατα κατάθλιψης. Επίσης, η αλλαγή στην εποχή µπορεί να διαταράξει την ισορροπία της µελατονίνης, φυσικής ορµόνης του σώµατος που σχετίζεται µε το ρυθµό του ύπνου και τη διάθεση. Τέλος, η µικρότερη ηλιοφάνεια µπορεί να προκαλέσει µείωση της σεροτονίνης, χηµικής ουσίας του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστή) που επηρεάζει τη διάθεση, οδηγώντας πιθανώς σε κατάθλιψη.

Μπορεί λοιπόν να είναι ανησυχητικό;  

Η εποχιακή συναισθηµατική διαταραχή θεωρείται ένα είδος κατάθλιψης ή διπολικής διαταραχής και είναι µία επεισοδιακή, εποχιακή κατάσταση, δηλαδή τα συµπτώµατα εµφανίζονται και φεύγουν κάθε χρόνο την ίδια εποχή. Είτε τα συµπτώµατα εµφανιστούν το φθινόπωρο-χειµώνα είτε την άνοιξη-καλοκαίρι, µπορεί να είναι ήπια στην αρχή και να επιδεινώνονται µε το πέρασµα των µηνών κάθε εποχής. Δεν μοιάζει λοιπόν να είναι ανησυχητικό. Αντιθέτως, τείνει να είναι φυσιολογικό να έχουμε κάποιες μέρες που αισθανόμαστε πεσμένοι ψυχολογικά. Το θέμα είναι όταν φθάνει κανείς στο σημείο που η θλίψη της εποχής αρχίζει να γίνεται εμπόδιο στην κοινωνική του ζωή. Δεν έχει όρεξη για τίποτα και με δυσκολία μπορεί να επιστρέψει στη δουλειά του και τις υποχρεώσεις του. Τότε θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της εποχιακής διαταραχής της διάθεσης;

• απώλεια ενέργειας
• αίσθηµα κόπωσης
• κακή διάθεση
• συχνά ξεσπάσµατα κλάµατος
• ευερεθιστότητα
• άγχος
• κοινωνική απόσυρση
• δυσκολία στη συγκέντρωση κι επεξεργασία πληροφοριών
• διατάραξη ύπνου (αύξηση των ωρών ύπνου)
• χαµηλή ενεργητικότητα
• υπερφαγία, κυρίως υδατανθράκων και αύξηση βάρους.
• αυτοκτονικές τάσεις, σε βαριές περιπτώσεις.

Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε την εποχιακή κατάθλιψη;

• Φροντίστε τον εαυτό σας. Να ξεκουράζεστε αρκετά, να τρώτε τακτικά υγιεινά γεύµατα και να επιδιώκετε να έχετε χρόνο για προσωπική χαλάρωση.
• Διατηρήστε στοιχεία στο χώρο σας που σας θυμίζουν το καλοκαίρι ώστε να παρατείνετε την αγαπημένη σας εποχή. Ακόμα, φροντίστε να  ανοίγετε τις κουρτίνες και επιλέγετε να κάθεστε κοντά σε φωτεινά παράθυρα, στο σπίτι ή στο γραφείο.
• Βγαίνετε πιο συχνά. Κάνετε µακρινούς περιπάτους, ή καθίστε απλώς σε ένα παγκάκι και απολαύστε τον ήλιο. Ακόµα και όταν οι µέρες είναι κρύες ή συννεφιασµένες, το εξωτερικό φως βοηθάει. Κάντε μια βόλτα στη θάλασσα. Καθίστε στην παραλία και απολαύστε τη θέα.
• Βάλτε την άσκηση στο πρόγραμμά σας. Η σωµατική άσκηση βοηθάει στην ανακούφιση από τη πίεση και το άγχος που µπορεί να επιδεινώσουν τα συµπτώµατα της εποχιακής κατάθλιψης.
• Μην κλείνεστε στο σπίτι. Επικοινωνήστε με τους φίλους και πηγαίνετε μια βόλτα ή σε μια συναυλία.
• Μάθετε να διαχειρίζεστε το άγχος σας. Το συσσωρευµένο άγχος µπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, στην υπερβολική κατανάλωση φαγητού και γενικότερα σε συνήθειες που βλάπτουν την υγεία σας.
• Οργανώστε ένα ταξίδι. Μια σύντομη εξόρμηση που θα σας αλλάξει τη διάθεση.
• Βρείτε πράγματα που θα γεμίζουν το χρόνο σας και θα σας κάνουν να νιώθετε ευτυχία και πληρότητα.

Μην ξεχνάτε ζούμε στην πιο όμορφη χώρα του κόσμου!