Μια όμορφη αλληγορική, αντιρατσιστική ιστορία…

Strange Fruit, ένα διδακτικό αντιρατσιστικό animation

Ένα μοναδικό βίντεο για την προσωπική συνείδηση του καθενός απέναντι στον ρατσισμό.

Το animation παρουσιάζει το πόσο εύκολα μπορούμε να αποκτήσουμε φόβο και μίσος για τους αλλοδαπούς, καθώς και το πόσο εύκολα μπορεί να γίνουμε τελικά οι ίδιοι “ξένοι” και οι “άλλοι”.

Η ταινία ιστορεί την ειρηνική καθημερινότητα του πατέρα και του γιου που διακόπτεται από μια συνάντηση με ένα άγνωστο αγόρι διαφορετικού χρώματος.
Πρόκειται για μία αλληγορία που πραγματεύεται τα φαινόμενα του ρατσισμού ως επίκτητη πολιτιστική επιδημία και το ζήτημα της προσωπικής συνείδησης του καθενός από εμάς, σε σχέση με την εκπαίδευση που λαμβάνουμε από την οικογένεια και το περιβάλλον μας.

Σκηνοθέτες του βίντεο είναι οι Shimi Asresay και Hili Noy. Μεταξύ των βραβείων που έχουν κερδίσει είναι και η μαθητική διάκριση, στο 9ο Αnimfest της Αθήνας.

Δείξε μου τα μάτια σου να σου πω τι σκέφτεσαι…

Η διαστολή και τη συστολή της κόρης των ματιών, αποκαλύπτει το πόσο έντονα σκεφτόμαστε, πόσο ενθουσιασμένοι ή αηδιασμένοι αισθανόμαστε, αλλά και πολλά ακόμα. Παρακάτω αναφέρουμε κάποια ευρήματα της επιστημονικής έρευνας, που δείχνουν πώς οι αλλαγές στο μέγεθος της κόρης αποκαλύπτουν διάφορες πτυχές της σκέψης μας.

1. Σκέφτομαι έντονα

Κάντε μία εύκολη ερώτηση σε κάποιον και παρατηρήστε το μέγεθος της κόρης των ματιών του. Δεν θα διαπιστώσετε κάποια σημαντική διαφορά. Ζητήστε του να σας αναφέρει τους τρεις νόμους της θερμοδυναμικής, και παρατηρήστε πως μεγαλώνουν οι κόρες των ματιών του.

Αυτό συμβαίνει γιατί, όπως έχει δείξει η σχετική έρευνα, όσο πιο έντονα λειτουργεί το μυαλό μας, τόσο περισσότερο διαστέλλονται οι κόρες. (Hess and Polt – 1964)

2. Ο εγκέφαλός μου είναι υπερφορτωμένος

Συνεχίστε να παρατηρείτε τα μάτια του όταν εξηγεί τους νόμους της θερμοδυναμικής, και θα καταλάβετε σε ποιο σημείο θα “κολλήσει” το μυαλό του.

Ο Gary Poock διαπίστωσε στη μελέτη του το 1973, ότι όταν ο εγκέφαλος των συμμετεχόντων υπερφορτώθηκε, οι κόρες τους περιορίστηκαν .

3. Βλάβη του εγκεφάλου

Ο λόγος που οι γιατροί αναβοσβήνουν ένα φως μπροστά από τα μάτια των ασθενών, είναι για να ελέγξουν αν λειτουργεί κανονικά ο εγκέφαλος τους . Αυτό περιγράφεται με το ακρωνύμιο PERRL (the Pupils should be Equal, Round and Reactive to Light: οι κόρες θα πρέπει να είναι ίσες, στρόγγυλες και να αντιδρούν στο φως).

4. Μου κρατάς το ενδιαφέρον

Το μέγεθος των κορών των ματιών, μπορεί επίσης να σηματοδοτήσει εάν ο συνομιλητής σας βρίσκει ενδιαφέρον σε ότι λέτε.

Το 1977, οι White και Maltzman έκαναν μία μελέτη όπου οι συμμετέχοντες άκουσαν αποσπάσματα από τρία βιβλία: το ένα είχε ερωτικό περιεχόμενο, το δεύτερο συμπεριελάμβανε ακρωτηριασμό οργάνων, ενώ το τρίτο ήταν ουδέτερο.

Στην αρχή, οι κόρες των ματιών τους διευρύνθηκαν και στα τρία αποσπάσματα Όμως παρέμειναν μεγάλες μόνο για τα αποσπάσματα που είχαν ερωτικό περιεχόμενο ή περιελάμβαναν ακρωτηριασμό οργάνων.

Δείχνουμε ενδιαφέρον για κάτι καινούργιο,οι κόρες μας διαστέλλονται στην αρχή, αλλά παραμένουν έτσι μόνο αν συνεχίσουμε να βρίσκουμε ενδιαφέρον σε ότι ακούμε ή βλέπουμε.

5. Μου προκαλείς αηδία

Οι κόρες των ματιών συστέλλονται όταν νιώθουμε αηδία.

Το 1972, ο Hess έδειξε σε κάποιους ανθρώπους εικόνες τραυματισμένων παιδιών. Στην αρχή οι κόρες μεγάλωσαν εξαιτίας του σοκ, όμως στη συνέχεια μίκρυναν προσπαθώντας να αποφύγουν τις άσχημες εικόνες.

6. Πονάω

Αν έχετε βαρεθεί αυτό το άρθρο και θέλετε από αντίδραση να μου προκαλέσετε κάποιο πόνο, θα μπορούσατε πιθανώς να με χτυπήσετε με κάποιο αντικείμενο. Αν παράλληλα παρακολουθούσατε προσεκτικά τις κόρες των ματιών μου, θα διαπιστώνατε ότι μεγάλωσαν.

Το 1999, ο Chapman προκάλεσε μικρό ηλεκτροσόκ στα χέρια ανθρώπων και μέτρησε πόσο πολύ μεγάλωσαν οι κόρες των ματιών τους. Όταν η ένταση του ηλεκτροσόκ έφτασε στο μέγιστο, οι κόρες είχαν διαστολή κατά περίπου 0,2 χιλιοστά.

Αλλά αυτό συνέβη απλώς μ” ένα μικρό ηλεκτροσόκ. Φανταστείτε πόσο θα αυξηθούν, αν πάθουμε ηλεκτροπληξία.

7. Είμαι ναρκομανής

… και μπορείτε να καταλάβετε τον τύπο του ναρκωτικού, εξετάζοντας τις κόρες των ματιών.

Το αλκοόλ και τα οπιοειδή προκαλούν συστολή στις κόρες. Κάποια ναρκωτικά, όπως η αμφεταμίνη, κοκαΐνη, LSD, προκαλούν τις κόρες να διαστέλλονται.

Οι αστυνομικοί το γνωρίζουν αυτό και το χρησιμοποιούν κάποιες φορές. Εξετάζουν αν οι κόρες έχουν μικρύνει κατά 3 χιλιοστά, ή έχουν διαστολή μεγαλύτερη των 6,5 χιλιοστών ( Richman et al. 2004 ).

8. Η προσωπικότητά μου

Το παρακάτω δεν αφορά εξειδικευμένα τη διαστολή της κόρης, αλλά είναι χρήσιμο να αναφερθεί.

Αν κοιτάξετε προσεκτικά το έγχρωμο τμήμα της ήριδας του ματιού κάποιου ανθρώπου, μπορείτε να έχετε κάποιες ενδείξεις ως προς την προσωπικότητά του ( Larsson et al., 2007 ).

Κοιτάξτε προσεκτικά για «κρύπτες» στα μάτια (γραμμές που απομακρύνονται από την ίριδα, και έχουν την ένδειξη 1 στην παραπάνω εικόνα). Αποκαλύπτουν ένα ζεστό και τρυφερό άτομο.

Αν δείτε αυλάκια ( ένδειξη 3 στην εικόνα) τότε έχετε απέναντι σας ένα παρορμητικό άτομο.

Πάρα πολύ μικρές για να διαπιστώσουμε τις αλλαγές;

Όπως θα παρατηρήσατε από τα παραπάνω, η ίδια απόκριση της κόρης μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα. Γενικά, όταν οι κόρες διαστέλλονται στέλνουν ένα θετικό μήνυμα και όταν συστέλλονται στέλνουν αρνητικό μήνυμα.

Όμως μπορούμε πραγματικά να ανιχνεύσουμε αυτές τις μικροσκοπικές αλλαγές στο μέγεθος της κόρης των ματιών;

Σύμφωνα με μια μελέτη απεικόνισης fMRI, την αλλαγή στο μέγεθος της κόρης είναι δύσκολο να την παρατηρήσουμε, αλλά όπως φαίνεται μπορούμε να αντιληφθούμε υποσυνείδητα αυτές τις μικρές αλλαγές ( Demos et al., 2008 ).

Οπότε, καλό είναι οι όποιες αλλαγές στο μέγεθος της κόρης, να συνεκτιμώνται μαζί με άλλα λεκτικά και μη λεκτικά σήματα, ώστε να μην βγάλουμε λάθος συμπεράσματα.

Υπάρχει ελευθερία στον έρωτα;

Η έννοια ελεύθερος έρωτας συχνά συσχετίζεται με το ανοιχτό ζευγάρι, με τη σεξουαλικότητα χωρίς φραγμούς, όμως η αληθινή ελευθερία του έρωτα δεν έχει σχέση μ΄αυτό.

Πολλοί πιστεύουν ότι έχουν την αποκλειστική ιδιοκτησία του αγαπημένου προσώπου. Αν τύχει ένα άλλο πρόσωπο να φαντάζει σημαντικό, εκείνος που αγαπάει αισθάνεται ότι κινδυνεύει η θέση του. Ο φόβος αυτός προέρχεται από μια κακή αντίληψη του έρωτα, σάμπως ο έρωτας να είναι μετρήσιμος και να μην μπορεί να μοιραστεί. Όμως είναι γεγονός ότι δεν υπάρχει μέτρο για τον έρωτα.

Ο έρωτας ενός ζευγαριού θα έπρεπε να βασίζεται στη συνεργεία συντρόφων ζωής. Μια σχέση στενή, βαθιά, που τρέφεται από παλιά βιώματα, ένας κοινός δρόμος στον οποίο δύο πρέπει αν αισθάνονται ελεύθεροι και ικανοί να αγαπούν.

Το να περιορίζουμε την ικανότητά μας να αγαπάμε σε ένα μόνο πρόσωπο, αφήνοντας απ’ έξω τον υπόλοιπο κόσμο, κάνει τη σπίθα να καταπνίγεται και μαζί της κι εμάς. Γι΄αυτό κάθε εξαρτημένος έρωτας κάνει να υποφέρουν και τα δύο μέλη του ζευγαριού και γεννάει μια ατελείωτη σειρά προστριβών και μαχών για το ποιο θα έχει την εξουσία. Όταν η σχέση βασίζεται στην εξάρτηση, τα δύο μέλη προσπαθούν να κυριαρχήσουν το ένα στο άλλο, σαν αυτό να τους παρέχει τη βεβαιότητα ότι δε θα χάσουν ό,τι κατέχουν.

Με την ικανότητα μας να αγαπάμε συμβαίνει το ίδιο όπως και με άλλες μορφές πλούτου, συμπεριλαμβανομένου του χρηματικού. Όπως το χρήμα πρέπει να κυκλοφορεί για την καλή υγεία του οικονομικού συστήματος, έτσι και η τρυφερότητα, η φιλία και η ανθρώπινη ζεστασιά πρέπει να κυκλοφορούν για να κρατάνε την καρδιά σε καλή φόρμα.

Αγαπάμε σημαίνει επιτρέπουμε στον άλλο να είναι αυτός που είναι και στον εαυτό μας να ολοκληρωθεί εντός και εκτός της σχέσης μας, με την πίστη ότι μας ενώνει ένας μακρύς δρόμος προς τα μπροστά.

6 λόγοι για να δίνεις περισσότερες αγκαλιές

Παραδέξου το: Τίποτα καλύτερο από μια ζεστή αγκαλιά! Μάλιστα, εκτός από το αίσθημα γαλήνης και συντροφικότητας, σε οφελεί πολλαπλά! Μάθε πώς

Είτε κουρνιάζεις στην αγκαλιά σου συντρόφου σου, είτε απολαμβάνεις τη ζεστή αγκαλιά φίλων ή και της μανούλας, το σίγουρο είναι πως πλημμυρίζεις από όμορφα συναισθήματα και γαλήνη. Εκτός αυτών όμως, η αγκαλιά μας προσφέρει ποικίλα άλλα οφέλη! Μάθε τα κάνοντας κλικ στην επόμενη σελίδα και ξεκίνα να δίνεις και να αποζητάς περισσότερες αγκαλιές. Κάνουν καλό!

Γιατί να δίνεις αγκαλιές πολλές

1. Σε κάνει να νιώθεις καλά

Η αγκαλιά δεν είναι απλά μια κίνηση των χεριών. Όταν αγκαλιάζουμε κάποιον, η οξυτοξκίνη (γνωστή κι ως ορμόνη της αγκαλιάς) απελευθερώνεται και μας κάνει να νιώσουμε όμορφα και τρυφερά. Η χημική αυτή ουσία είναι αυτή στην οποία οφείλονται οι κοινωνικοί δεσμοί αλλά και το δέσιμο ενός ζευγαριού. Στην ουσία πρόκειται για ένα νευροπεπτίδιο που δημιουργεί αφοσίωση, εμπιστοσύνη και δέσμευση και καθορίζει τους δεσμούς με άλλους ανθρώπους.

2. Περισσότερες αγκαλιές = μείωση της αρτηριακής πίεσης

Οι ορμόνες που απελευθερώνονται στο σώμα μετά από μια αγκαλιά δεν προκαλούν μόνο θετικά συναισθήματα αλλά προάγουν και τη σωματική υγεία. Όταν κάποιος μας αγκαλιάζει, ενεργοποιούνται υποδοχείς που στέλνουν σήμα στο πνευμονογαστρικό νεύρο , μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την μείωση της αρτηριακής πίεσης.

3. Μπορεί να διώξει τους φόβους σου

Κάθε φορά που νιώθεις μια ανησυχία ή φοβίες αναζητάς το αγαπημένο σου αρκουδάκι που έχεις από τα παιδικά σου χρόνια; Αυτή η πρακτική εξηγείται κι επιστημονικά, αφού όπως έχει δείξει η έρευνα, αγκαλιάζοντας ακόμη κι ένα αρκουδάκι, όντως βοηθά στην καταπολέμηση των φόβων μας. Το ίδιο συμβαίνει και με τις φευγαλέες και φαινομενικά ασήμαντες διαπροσωπικές επαφές μας που περιλαμβάνουν εναγκαλισμό. Όπως λένε οι επιστήμονες, όσο περίεργο κι αν σου ακούγεται, μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά υπαρξιακές ανησυχίες και άγχη.

4. Κάνει καλό στην καρδιά

Σύμφωνα με μελέτες,  η αγκαλιά κάνει καλό και στην καρδιά! Έρευνα του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας είναι ενδεικτική: Οι συμμετέχοντες που δεν είχαν κανένα εναγκαλισμό με τους συνεργάτες τους κατά τη διάρκεια του πειράματος, είχαν περισσότερους παλμούς ανά λεπτό σε σύγκριση με όσους έδωσαν έστω και μια τυπική αγκαλιά.

5. Μειώνεται το αίσθημα της μοναξιάς

Σύμφωνα με ερευνητές του πανεπιστημίου του Οχάιο, το αγξκάλιασμα και η σωματική επαφή γίνονται ολοένα και σημαντικότερα με την ηλικία. Όσο μεγαλώνουμε γινόμαστε πιο εύθραστοι σωματικά, οπότε η επαφή γίνεται ολοένα και σημαντικότερη για την καλή υγεία. Μελέτες, άλλωστε, έχουν δείξει πως η μοναξιά, ιδιώς όταν περνούν τα χρόνια, αυξάνει το άγχος, με ποικίλες επιπτώσεις και στην υγεία. Αγκαλιάζοντας κάποιον, αμέσως αισθάνεσαι πιο κοντά σε αυτό το πρόσωπο και το αίσθημα μοναξιάς μειώνεται.

6. Είναι φυσικό αγχολυτικό

Μια αγκαλιά και μόνο είναι ικανή να μειώσει τα επίπεδα της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης, που παράγεται στο σώμα μας. Μας απελευθερώνει επίσης από την ένταση καθώς στέλνει «κατευναστικά» μηνύματα στον εγκέφαλο. Μάλιστα, όπως έχει αποδειχτεί, τα μωράκια που δέχονται πολλές αγκαλιές βιώνουν λιγότερο άγχος αργότερα στην ενήλικη ζωή.

Εμπνευση για παντρεμένους και μη

Μ΄ενοχλούν πολύ τα στερεότυπα. Ντε και καλά όλοι οι άνθρωποι πρέπει να χωράνε σ΄ένα κουτάκι και τίποτα να μην περισσεύει απ΄έξω. Ένα από τα πιο εκνευριστικά και κυρίαρχα στερεότυπα είναι αυτό του παντρεμένου ζευγαριού, που παρουσιάζεται ως βαριεστημένο, νωθρό, μίζερο και “συμβιβασμένο”.

Πόσο ανόητο, πόσο υποτιμητικό, πόσο λίγο για να περιγράψει την προσωπική ιστορία, την καρδιά που ξοδεύoυν δυο άνθρωποι μέσα σε μια σχέση, όποια κι αν είναι η εξέλιξη και η έκβασή της.

Δεκαπέντε αποφθέγματα – διαμάντια για το γάμο, για να εμπνευστούν οι παντρεμένοι και, γιατί όχι, να δουν το γάμο διαφορετικά κι αυτοί που καταφεύγουν με ευκολία στα κλισέ:

1. «Δεν μπορείς να κάνεις κανένα να σ΄ αγαπήσει. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να γίνεις κάποιος που αξίζει ν΄ αγαπηθεί. Από κει και πέρα ο καθένας κάνει τις επιλογές του» - Omer Washington

2. «Οι αλυσίδες δεν μπορούν να κρατήσουν ένα γάμο. Είναι τα χιλιάδες νήματα που υφαίνονται μέσα στα χρόνια που κρατούν τις σχέσεις ζωντανές και τους ανθρώπους ενωμένους»- Σιμόν Σινιορέ

3. «Πολλοί άνθρωποι σ’ αγαπούν πολύ, αλλά δεν ξέρουν πώς να το δείξουν»- Omer Washington

4. «Ενας επιτυχημένος γάμος προϋποθέτει ότι θα ερωτευτείς πολλές φορές το ίδιο πρόσωπο»- Mignon Mc Laughlin

5. «Δυο άνθρωποι μπορεί να μαλώνουν αλλά να αγαπιούνται. Δυο άνθρωποι που πάντα συμφωνούν μπορεί να μην αγαπιούνται» - Omer Washington

6. «Ενας καλός γάμος είναι η συνύπαρξη δυο ανθρώπων που συγχωρούν ο ένας τον άλλο»- Ruth Bell Graham

7. «Ο  καλός γάμος ξεκινά όταν παντρεύεσαι αυτόν που αγαπάς. Γίνεται όμως αληθινά ευτυχισμένος όταν αγαπήσεις αυτόν που έχεις παντρευτεί» – Tom Mullen

8. «Κάθε διαζύγιο είναι ο θάνατος ενός μικρού πολιτισμού» – Pat Conroy

9. «Οταν παίρνεις διαζύγιο γιατί ο έρωτας έχει πεθάνει είναι σαν να πουλάς το αμάξι σου γιατί ξέμεινε από καύσιμα» – Diane Sollee

10. «Με ρωτάνε ποιο είναι το μυστικό του γάμου μου. Είναι το εξής: η γυναίκα μου λέει πως αν κάποια στιγμή αποφασίσω να φύγω, θα έλθει κι εκείνη μαζί μου» – Jon Bon Jovi

11.  «Eίναι συχνά απαραίτητο οι σύζυγοι να μαλώνουν. Ετσι γνωρίζουν ο ένας τον άλλο καλύτερα» – Γκαίτε

12. « Ο γάμος είναι η τελευταία σπουδαία  μας ευκαιρία να μεγαλώσουμε» – Joseph Βarth

13.  “O έρωτας δεν αυτοκτονεί. Εμείς τον σκοτώνουμε. ‘Η, ακόμα χειρότερα, τον αφήνουμε να πεθάνει από ασιτία» – Diane Sollee

14.  «Πολλοί γάμοι θα πήγαιναν καλύτερα αν οι σύζυγοι αντιλαμβάνονταν ότι βρίσκονται στην ίδια πλευρά» – Zig Ziglar

15. «Το ν΄αγαπάς κάποιον βαθιά σου δίνει δύναμη. Το ν΄αγαπιέσαι από κάποιον βαθιά σου δίνει κουράγιο» – Lao Tzu

Γιατί τα ετερώνυμα ΔΕΝ πρέπει να έλκονται

Στις ρομαντικές ταινίες, τα φαινομενικά αταίριαστα ζευγάρια καταφέρνουν πάντα να…

ξεπερνούν τις δυσκολίες και να γεφυρώνουν τις διαφορές τους.

Οι επιστήμονες όμως δηλώνουν πως αυτό

δε συμβαίνει στην πραγματική ζωή και μάλιστα έχουν τα στοιχεία να το αποδείξουν!

Μελετώντας τα επίπεδα αυτοελέγχου σε ζευγάρια, οι ερευνήτριες Hristina Dzhogleva και
Cait Poyner Lamberton διαπίστωσαν πως ένας «αποτυχημένος» ερωτικός συνδυασμός μπορεί να οδηγήσει τον έναν από τους δύο συντρόφους σε κακές διατροφικές, οικονομικές και όχι μόνο επιλογές.

Ο λόγος είναι ότι όταν ο ένας εκ των δύο συντρόφων παρουσιάζει χαμηλά επίπεδα αυτοελέγχου φαίνεται πως παρασέρνει και το έτερόν του ήμισυ.

Εάν για παράδειγμα ο ένας από τους δύο είναι λίγο… τεμπέλης και αποφεύγει τη γυμναστική τότε και ο άλλος είναι πολύ πιθανό να αμελήσει τη φυσική του κατάσταση.

Σπανίως μια τέτοια κατάσταση θα μπορούσε να έχει αίσιο τέλος, σύμφωνα με όσα σημειώνουν οι ερευνήτριες από το Κολλέγιο της Βοστόνης.

Οι ερευνήτριες μελέτησαν ένα σύνολο από παντρεμένα ζευγάρια και νεαρούς φοιτητές. Οι κατηγορίες των ζευγαριών ήταν τρεις: δύο σύντροφοι με υψηλά επίπεδα αυτοελέγχου, δύο σύντροφοι με χαμηλά επίπεδα αυτοελέγχου και σύντροφοι με «μεικτά» επίπεδα αυτοελέγχου (ένας με υψηλά και ένας με χαμηλά).

Αξιολόγησαν τη συμπεριφορά και τις αποφάσεις των ζευγαριών τόσο στο εργαστήριο όσο και σε πραγματικές συνθήκες.

Δεν ήταν παράδοξο που τα εγκρατή ζευγάρια κατάφερναν να τρώνε υγιεινά και να αποταμιεύουν χρήματα, ενώ τα ζευγάρια χωρίς αυτοέλεγχο έκαναν ακριβώς το αντίθετο.

Το αξιοσημείωτο όμως ήταν ότι η συμπεριφορά των «μεικτών» ζευγαριών έμοιαζε κατά πολύ με αυτή των ζευγαριών με παντελή έλλειψη αυτοελέγχου.

Ο βασικός λόγος πίσω από αυτό το φαινόμενο είναι ότι ο σύντροφος που διαθέτει περισσότερο αυτοέλεγχο ενδιαφέρεται περισσότερο να συνεχίσει η σχέση παρά να παραμείνει σταθερός στις απόψεις, τον τρόπο ζωής και τη νοοτροπία του.

Χωρισμός ή συμβιβασμός για χάρη των παιδιών;

«Πώς να διαχειριστείς το διαζύγιο σε σχέση με τα παιδιά;»

Οι πιο συχνές ερωτήσεις σας στο mail μου και στα social media είναι οι εξής:

«Τελικά τι είναι καλύτερο; Να χωρίζεις ή να μένεις στη σχέση για χάρη των παιδιών;…»
Τι χρειάζονται τα παιδιά και ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος και χρόνος να χωρίσει κανείς;

Έχω εντοπίσει τις εξής κρίσιμες/δύσκολες περιόδους στη σχέση:

Ο ερχομός ενός παιδιού (ή ενός δεύτερου παιδιού)
Η αλλαγή συνθηκών επιβίωσης (πχ μετάθεση, απόλυση, προαγωγή)
Η φυγή των παιδιών από το σπίτι (συνήθως για σπουδές)
Απιστία, εξωσυζυγική σχέση (αν και συνήθως είναι η συνέπεια των παραπάνω)

Τι δείχνουν οι έρευνες;
Η επιστημονική άποψη υποστηρίζει ότι ο χωρισμός του ζευγαριού είναι προτιμότερος, αν το παιδί ζει σε περιβάλλον αστάθειας, ανασφάλειας και βίας . Αν δηλαδή ένα ζευγάρι έχει πολύ συχνούς καβγάδες, αν ο χωρισμός τους είναι μια απειλητική σκέψη η οποία ανακύπτει κάθε λίγο, αν το παιδί γίνεται αποδέκτης ή παρατηρητής λεκτικής ή σωματικής βίας, τότε ο χωρισμός έρχεται να λυτρώσει το παιδί και να του προσφέρει ένα υγιές και σταθερό περιβάλλον.

Από την άλλη, μπορεί να μην υπάρχουν έντονες εξάρσεις αλλά οι δυο γονείς να έχουν αποξενωθεί συναισθηματικά, κάτι που έχει τεράστια συνέπεια στην ψυχική τους κατάσταση. Έχω δει ανθρώπους με έντονα καταθλιπτικά συμπτώματα όσο είναι στην δυσλειτουργική σχέση, οι οποίοι πραγματικά μεταλλάσσονται όταν βγαίνουν από εκείνη. Πόσο ένας δυστυχισμένος άνθρωπος μπορεί να είναι αφοσιωμένος γονιός;

Το γονεϊκό παιδί
Γονεϊκό ονομάζεται το παιδί που έχει αναλάβει έναν γονεικό ρόλο, συνήθως εξαιτίας της απουσίας του ενός γονέα ή της ανάγκης «συντρόφου» του άλλου. Αν δηλαδή μια μητέρα δεν λαμβάνει συναισθηματική ή οικονομική υποστήριξη από τον σύντροφό της, την περιμένει από το παιδί της. Το παιδί αυτό λοιπόν δεν μεγαλώνει σαν παιδί, αλλά σαν ενήλικας. Είναι μια μορφή κακοποίησης, καθώς η μητέρα δεν σκέφτεται τι να προσφέρει εκείνη στο παιδί της, αλλά το τι χρειάζεται εκείνη από αυτό. Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν, θεωρώ ότι είναι πολύ καλύτερο η μητέρα να πάρει τη ζωή στα χέρια της, και αν αυτό συνεπάγεται χωρισμός, να χωρίσει και γιατί όχι, να ξαναφτιάξει τη ζωή της. Μια ευτυχισμένη γυναίκα, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να είναι και καλή μητέρα.

Η σχέση δουλεύεται
Ο χωρισμός φαίνεται μια υγιής λύση όταν το ζευγάρι νιώθει πως έχει κάνει ό,τι προσπάθεια μπορούσε για να ζώσει τη σχέση του και δεν τα κατάφερε. Πολλές φορές, η έναρξη της σχέσης είναι τέτοια που δεν διασφαλίζει το μέλλον της. Για παράδειγμα, ένας γάμος επειδή προέκυψε εγκυμοσύνη χωρίς να υπήρχε πριν τέτοια διάθεση ή ένα γάμος σε πολύ μικρή ηλικία.

Υπάρχουν όμως και οι φορές που το ζευγάρι απογοητεύεται πολύ εύκολα. Η πρώτη μεγάλη κρίση μπορεί να είναι ικανή να χωρίσει το αντρόγυνο, γιατί έχουν μεγάλες προσδοκίες. Φαντάζονται τη σχέση ιδανική και απογοητεύονται πολύ εύκολα όταν η καθημερινότητα και η πραγματικότητα τους διαψεύσει. Σε αυτά τα ζευγάρια προτείνω ανεπιφύλακτα τη θεραπεία ζεύγους, καθώς έχω δει στην πράξη πραγματικές και εντυπωσιακές αλλαγές. Τα ζευγάρια αποκτούν τέτοιες δεξιότητες οι οποίες αλλάζουν τον τρόπο που επικοινωνούσαν. Επίσης, η θεραπεία τους κάνει να πιστέψουν ξανά στη σχέση τους και να κάνουν καινούρια όνειρα. Η σχέση ξαναγεννιέται και αποκτά πάλι νόημα.

Πώς να χειριστείς το διαζύγιο σε σχέση με τα παιδιά;
Τα παιδιά χρειάζονται ειλικρίνεια, ανεμελιά, απενoχοποίηση, σταθερότητα, ασφάλεια.

Ειλικρίνεια
Πείτε τους την αλήθεια, στο σημείο που ρωτούν. Δηλαδή, «ο μπαμπάς και η μαμά δεν θα μένουν μαζί, εσείς θα μένετε με τη μαμά στο σπίτι μας (συνήθως) απλά ο μπαμπάς θα μείνει σε κάποιο άλλο σπίτι εδώ κοντά (το ιδανικό), έτσι ώστε να είναι κοντά μας και να έρχεται και να πηγαίνουμε όποτε το χρειαζόμαστε». Ενθαρρύνετε τα να ρωτήσουν ό, τι θέλουν.

Συνήθως ρωτούν «γιατί χωρίζετε;» ή «δεν αγαπιέστε;» ή «εμείς μπορούμε να μένουμε με τον μπαμπά;». Απαντήστε με λίγα σαφή λόγια (εξαρτάται βέβαια και από την ηλικία του παιδιού). Πείτε τους ότι χωρίζετε γιατί πλέον αγαπιέστε σαν φίλοι και όχι σαν αντρόγυνο. Μην μπαίνετε σε λεπτομέρειες. Πείτε τους ότι οι λόγοι που χωρίζετε είναι καθαρά δικοί σας και δεν έχουν καμία σχέση με τα παιδιά. Αν εκφράσουν την ανάγκη να μείνουν με τον μπαμπά, απαντήστε ότι θα μπορούν να μένουν όσο συχνά θέλουν, αρκεί να το προγραμματίζουν από πριν.

Ανεμελιά
Το διαζύγιο αντί για σωτηρία, μπορεί να γίνει εφιάλτης για τα παιδιά, μόνο αν κάποιος από τους γονείς τα χρησιμοποιεί για να κερδίσει αυτά που χρειάζεται από τον ή την πρώην σύντροφό του. Επίσης, τα παιδιά χάνουν την ανεμελιά τους αν γίνονται θύματα γονικής αλλοτρίωσης. Αν δηλαδή ένας από τους δυο γονείς ακυρώνει, απορρίπτει και διαβάλει τον άλλον στο παιδί, με αποτέλεσμα το παιδί να αποφεύγει τον γονέα, ακόμη και να τον μισεί. Δυστυχώς, το θύμα σε αυτή την περίπτωση είναι μόνο το παιδί, όπου αν ο γονέας που απορρίπτει είναι του ίδιου φύλου, καταστρέφεται η αυτοεκτίμησή του και αν είναι άλλου φύλου, καταστρέφεται η ικανότητά του να αγαπήσει στο μέλλον έναν άντρα ή γυναίκα αντίστοιχα.

Απενoχοποίηση
Η εγωκεντρική φύση του παιδιού το κάνει αν νιώθει υπεύθυνο για ό,τι συμβαίνει γύρω του, καλό ή κακό. Έτσι, αν το διαζύγιο παρουσιαστεί από εσάς σαν κάτι τραγικό και λυπηρό, το παιδί θα νιώσει ένοχο και υπεύθυνο. Μπορεί να προσπαθήσει να σας τα βρει ακριβώς επειδή θέλει να «διορθώσει» τα πράγματα. Χρειάζεται να μεταδώσετε στο παιδί την αίσθηση ότι όλο αυτό γίνεται για καλό και ότι θα είστε πολύ καλύτερα σαν οικογένεια, κάτι που θα διαπιστώσει και το ίδιο με τον χρόνο. Το να πείτε στο παιδί ότι «δεν φταις» και παρόλ? αυτά το περιβάλλον του να είναι αρνητικό και δυσάρεστο, δεν θα αλλάξει την ενοχή που θα νιώθει.

Σταθερότητα
χρειάζεται να συμφωνήσετε με τον σύντροφός σας τις ημέρες και ώρες που θα βλέπει τα παιδιά. Αυτές θα πρέπει να είναι σταθερές και όχι να αλλάζουν ανάλογα με το πρόγραμμά σας. Ο μπαμπάς καλό είναι να μιλάει σε σταθερή βάση στο τηλέφωνο (ή skype) με τα παιδιά του και εκείνα να νιώθουν ελεύθερα να εκφράσουν την επιθυμία τους να τον συναντήσουν. Το πρόγραμμα χρειάζεται να είναι σταθερό και να μην αλλάζει εκτός απροόπτου.

Ασφάλεια
Το παιδί θα νιώσει ασφάλεια αν δει στο πέρασμα του χρόνου ότι αυτά που του λένε και του υπόσχονται οι γονείς του , γίνονται και στην πράξη. Επίσης, χρειάζεται να υπάρχουν τα όρια που έχουν ανάγκη τα παιδιά για να νιώσουν ασφάλεια, και όχι αυτά τα αλλάζουν επειδή οι γονείς λυπούνται για την κατάσταση.

Οι έρευνες δείχνουν ότι ένα ζευγάρι που πιστεύει στην σχέση, δεν οδηγείται στον χωρισμό. Ο καθένας μας έχει τα δικά του κριτήρια, όρια, αντοχές και προτεραιότητες. Ωστόσο, σε ένα διαζύγιο, η ψυχική υγεία του παιδιού χρειάζεται να μπει σε προτεραιότητα και παράλληλη να δώσει κίνητρο στους γονείς να ορθοποδήσουν και να συνεργαστούν.

Σάντυ Κουτσοσταμάτη

Οι επτά λόγοι που οι άνθρωποι φοβούνται ν’ αγαπήσουν – η τρωτότητα και η εξάρτηση είναι από τους βασικότερους

«I’ ll never fall in love again» τραγουδούσε στα 60s ο Τομ Τζόουνς. Όντως, πολλοί είναι αποφασισμένοι πως δεν θα «ξαναλαβωθούν» από το βελάκι του φτερωτού θεού. Δεν θα ξαναερωτευθούν και, κατ’ επέκταση, δεν θα ξαναγαπήσουν. Ο προφανής λόγος είναι για να μην ξαναπληγωθούν. Πολλοί εξ ημών και υμών έχουν αποφασίσει πως θα διάγουν βίο… άσωτο χωρίς να δεθούν ξανά με κανέναν γιατί η προσωπική τους ισορροπία είναι το Α και το Ω.

Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες-κλειδιά που μας «σπρώχνουν» μακριά από τον έρωτα.

Η Λίζα Φαϊρστόουν, »γκουρού» της ψυχολογίας και συγγραφέας, που γράφει για την ηλεκτρονική «βίβλο» της ψυχολογίας psychologytoday.com δίνει τις απαντήσεις.

Ξεκινώντας με το ερώτημα «γιατί διαλύονται οι σχέσεις», αναλύει: Ο πρώτος λόγος που φοβόμαστε να ξαναγαπήσουμε είναι γιατί έτσι αισθανόμαστε πιο τρωτοί. Μια νέα σχέση είναι ένα ‘μη χαρτογραφημένο έδαφος‘, εξηγεί. Οι φόβοι μας, είναι επόμενο, πως θα ξεπηδήσουν και οι άμυνές μας θα αμβλυνθούν όσο θα ερχόμαστε πιο κοντά στον άλλον. Οι συνήθειές μας αλλάζουν και έχουμε την αίσθηση πως όσο πιο πολύ δενόμαστε, τόσο περισσότερο πληγωνόμαστε.

Ο δεύτερος είναι πως μια νέα αγάπη, αναπόφευκτα, κάνει το μυαλό να γυρνάει σε παλιά «χτυπήματα», στις «λαβωματιές» που έχουμε δεχθεί από προηγούμενους έρωτες. Οι αρνητικές προσλαμβάνουσες του παρελθόντος αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα επανέρχονται στον εγκέφαλο και μας ανησυχούν σχετικά με τον βαθμό στον οποίο θα πρέπει να είμαστε εξωστρεφείς, άρα και ν’ αποκαλύπτουμε τα «θέλω» μας στον/τη σύντροφό μας.

Τρίτον, η αγάπη σε κάνει να μπαίνεις σε -εκ νέου-διαδικασία αυτοεκτίμησης. Τα ερωτήματα του τύπου «αυτά που κάνουν την ικανοποιούν;», «θέλει όντως αυτά από μένα ή δεν τον γεμίζω;» μάς αγχώνουν. Αρνητικές εμπειρίες που σχετίζονται ενδεχομένως και με κακή συμπεριφορά του ενός γονέα προς τον άλλον έχουν καταγραφεί στις εμπειρίες που μας έχουν σημαδέψει και, τελικά, μας αποτρέπουν απ’ το να ενδώσουμε ξανά στην αγάπη.  Ο τέταρτος και εξαιρετικά σημαντικός λόγος είναι πως όσο πιο πολύδιασκεδάζεις με τον σύντροφό σου, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να βιώσεις πραγματικό πόνο αν η σχέση διαλυθεί, άρα και να μη θελήσεις εφεξής να ξαναποντάρεις σε σοβαρό δεσμό που, εκ των πραγμάτων, ταυτίζεται με την αγάπη.

Ο πέμπτος λόγος/παράγοντας-κλειδί που ενισχύει τους φόβους μας είναι ότι συχνά η αγάπη δεν είναι «ισότιμη». Πώς ακριβώς το εξηγεί η Φαϊρστόουν; Ένας εκ των δύο πάντα αγαπάει περισσότερο. Ο φόβος πως θα χαθεί η μία προσωπικότητα μέσα στην άλλη, πως θα ‘ρουφήξει’ ο ένας τον άλλον (αυτόν που αγαπάει περισσότερο), έρχεται και κατασπαράζει την όποια διάθεση «αυτοδιάθεσης». Το γεγονός δηλαδή πως όσο πιο πολύ αγαπάς τόσο περισσότερο εξαρτάσαι από τον άλλον, μας απωθεί απ’ το να βιώσουμε την αγάπη.

Ο έκτος λόγος είναι πως μ’ ένα νέο έρωτα αλλάζουν οι συνισταμένες-οι σχέσεις με την οικογένειά σου. Αν δεν υπάρξουν αμοιβαία συναισθήματα εκτίμησης και σεβασμού, είναι πολύ δύσκολο να κρατήσεις ισορροπίες. Το γεγονός πως μπορεί να χρειαστεί να πάρεις κάποιες φορές το μέρος του ενός ή του άλλου σε απομακρύνει. Ακόμα, το ενδεχόμενο οι στενοί συγγενείς του ενός ή του άλλου να επιθυμήσουν να παρέμβουν στα προσωπικά σας, σε ωθεί μακριά απ’ τον έρωτα.

Ο έβδομος παράγοντας είναι πως η αγάπη ξαναφέρνει στο φως αμφιβολίες που σχετίζονται με την κοσμοθεωρία σου: όσο πιο σημαντικό θεωρούμε έναν άνθρωπο για εμάς, τόσο περισσότερο φοβόμαστε μην του συμβεί κάτι, με αποτέλεσμα ν’ απογειώνεταιτο άγχος και να μην μπορούμε ν’ αντεπεξέλθουμε στην πραγματικότητα, χάνοντας το «ζουμί» της σχέσης. Οι φόβοι, για εμάς, μπορεί να εκλογικεύονται, ωστόσο, το άγχος παραμονεύει, ολοκληρώνει η Δρ. Φαϊρστόοουν.

Ρεζουμέ; «Seize the day». Αδράξτε τη μέρα και μην σκέφτεστε το μέλλον! Απολαύστε τη στιγμή με τον άνθρωπό σας, συνεχίστε να είστε ειλικρινείς απέναντί του.

Αγαπιόμαστε αλλά δε συνεννοούμαστε!

Υπάρχει «χημεία», υπάρχει έρωτας, υπάρχει ενδιαφέρον, υπάρχει διάθεση του ζευγαριού να είναι μαζί, όμως ταυτόχρονα υπάρχουν πολλοί καβγάδες, έλλειψη συνεννόησης και επικοινωνίας. Μήπως το σενάριο σας είναι γνωστό; Οι δυσκολίες ή τα λάθη στη επικοινωνία αποτελούν ένα από τα συχνότερα προβλήματα στην κοινή ζωή δύο ανθρώπων.
Ποια είναι τα λάθη της επικοινωνίας;
Μονόλογος
Ένα από τα πιο συχνά λάθη που γίνονται στην επικοινωνία είναι η ανυπαρξία διαλόγου! Πώς γίνεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο, όταν δύο άνθρωποι κάθονται μαζί για να συζητήσουν, για να κάνουν διάλογο; Τις περισσότερες φορές αυτό που τελικά συμβαίνει είναι ότι οι άνθρωποι δεν κάνουν διάλογο, αλλά μονόλογο. Αυτό σημαίνει ότι καθένας εκθέτει τις απόψεις του, τις υποστηρίζει με σθένος, επιμένει σε αυτές, προσπαθεί να πείσει τον άλλον ότι είναι σωστές και χρήσιμες, αλλά… δεν ακούει τι έχει να του πει ο/η σύντροφός του. Όταν όμως δύο άνθρωποι μονολογούν, αυτό δεν αποτελεί διάλογο, αλλά δύο μονόλογους. Το να εκφράσει κανείς τη γνώμη του χωρίς να ακούσει τη γνώμη του συντρόφου του, όχι μόνο μπορεί να καταλήξει σε λανθασμένη απόφαση (γιατί δεν έχουν ληφθεί υπόψη συγκεκριμένα στοιχεία), αλλά οδηγεί και στο αίσθημα της πίκρας και της απογοήτευσης που γεννιέται όταν κανείς έχει την αίσθηση ότι δεν είναι σημαντικός για τον άλλον και δεν εισακούγεται.
Υποθέσεις
Ένα άλλο συχνό επικοινωνιακό λάθος είναι οι υποθέσεις που κάνει κάποιος. Πολλές φορές ξεκινάει κανείς μια συζήτηση λέγοντας στον εαυτό του «να δεις που ο άλλος θα πει αυτό, κι εγώ θα του απαντήσω εκείνο», ή «ξέρω ότι σκέφτεται το τάδε πράγμα». Όμως, όσο καλά και αν ξέρουμε τον άλλον, το τι θα μας πει το μαθαίνουμε όταν το λέει, και δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε από πριν, μόνο να το υποθέσουμε. Το πρόβλημα είναι ότι κάνουμε υποθέσεις σχετικά με το τι θα μας πει ο άλλος βασισμένοι στους δικούς μας φόβους και ανασφάλειες. Το αποτέλεσμα είναι ότι εύκολα μπορεί να γίνουμε επιθετικοί ή αρνητικοί, αντιδρώντας προκαταβολικά σε αυτό που υποθέτουμε ότι θα μας πει ο άλλος και όχι σε αυτό που πραγματικά λέει.
Στο εδώλιο του κατηγορουμένου
Σε άλλες περιπτώσεις το ένα μέλος του ζευγαριού εκφράζει γνώμη διαφορετική από αυτή του συντρόφου του, ο οποίος θεωρεί ότι ο άλλος τον έχει καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου και τον κατηγορεί για κάτι. Όταν κάποιος δεν είναι σίγουρος για τον εαυτό του, έχει πολλές αμφιβολίες, ή δεν ξεκαθαρίζει βασικά θέματα με τον/την σύντροφό του, καταλήγει να βασανίζεται από μπερδεμένες καταστάσεις οι οποίες θα ήταν πιο ξεκάθαρες αν υπήρχε καθαρή επικοινωνία.
Αυτοκόλλητοι και… στη σκέψη
Το αμέσως προηγούμενο σφάλμα επικοινωνίας σχετίζεται και με τη λανθασμένη πεποίθηση που έχουν πολλοί άνθρωποι, ότι για να είναι ένα ζευγάρι ταιριαστό κι ευτυχισμένο θα πρέπει πάντα να έχει την ίδια άποψη και γνώμη. Αυτό βέβαια δεν ισχύει, αφού η διαφορετική άποψη και γνώμη δε σημαίνει διαφωνία και καυγά, αλλά δείχνει ότι καθένας έχει διαφορετική προσωπικότητα και τρόπο σκέψης. Βέβαια, καλό είναι να υπάρχει συμφωνία σε ορισμένα θεμελιώδη ζητήματα, ή να υπάρχει διάθεση να βρεθεί η μέση οδός, αλλά, παρόλα αυτά, οι διαφορετικές απόψεις του ζευγαριού μπορεί να είναι μια πολύ υγιής στάση.
Αγνοια των κανόνων της διαφωνίας
Πράγματι, πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν πώς… να διαφωνούν! Σαφέστατα, διαφωνώ δε σημαίνει ότι προσβάλλω, μειώνω, απαξιώνω, κατηγορώ, βρίζω τον άλλον ή φωνάζω και καυγαδίζω μαζί του. Διαφωνώ σημαίνει ότι έχω συγκεκριμένες ιδέες ή απόψεις πάνω σε ένα ζήτημα, τις οποίες εκθέτω, αφού έχω ακούσει με προσοχή και τις απόψεις του άλλου. Στη διαφωνία χρησιμοποιεί κανείς επιχειρήματα και δεδομένα, και σε καμία περίπτωση δεν προσπαθεί να μειώσει το συνομιλητή του.
Έλεγχος και επιβολή
Αλλοτε πάλι οι άνθρωποι πέφτουν στην παγίδα του να θέλουν να επιβάλουν την άποψή τους, να επιθυμούν να ελέγξουν τη συζήτηση και -κατ? επέκταση- και τη σχέση. Το αποτέλεσμα είναι να μη μπορεί να γίνει σωστός διάλογος, αφού πίσω από αυτό που λέει το άτομο κρύβεται η ανάγκη του να ελέγξει το συνομιλητή του.
Απόλυτη άποψη
Ακόμα και όταν κανείς πιστεύει ότι έχει δίκιο, καλό είναι να μπορεί να ακούσει και μια άλλη γνώμη, να θεωρήσει ένα ζήτημα από άλλη οπτική γωνία. Όταν κάποιος είναι απόλυτος και δε βάζει νερό στο κρασί του, είναι σαν να έχει ένα περιορισμένο οπτικό πεδίο στη ζωή του και να τα βλέπει όλα άσπρο-μαύρο, κάτι που είναι περιοριστικό, αφού του στερεί όλες τις ενδιάμεσες αποχρώσεις του γκρίζου.
Τρόποι βελτίωσης της επικοινωνίας
Είναι σημαντικό να μάθει κανείς να συνυπάρχει με ανθρώπους που έχουν διαφορετική γνώμη, γιατί είναι και αυτός ένας τρόπος να εμπλουτίσει το πεδίο του και τη σκέψη του. Για να το πετύχει αυτό, το άτομο θα πρέπει να αναλογιστεί για ποιο λόγο κάνει τη συζήτηση: θέλει να κουβεντιάσει γενικά για ένα θέμα; Πρέπει να παρθεί μια απόφαση; Χρειάζεται να γίνει κάτι; Θέλει να μάθει κάτι; Θέλει να δείξει στο συνομιλητή του τη προσωπική του άποψη;
Όποια και αν είναι η περίπτωση, θα πρέπει κανείς να ξεκινήσει με διάθεση να ακούσει τον άλλον. Ακόμα, σημαντικό είναι να μη διακόπτει τον άλλον και να τον αφήνει να ολοκληρώσει τη σκέψη του. Ένα άλλο σημείο είναι ότι θα πρέπει κανείς να έχει επιχειρήματα και να μην προσπαθεί να ασκήσει συναισθηματικό εκβιασμό στον άλλον
Χρειάζεται κανείς να υπενθυμίζει στον εαυτό του ότι μπορούμε να συνυπάρχουμε με άλλους ακόμα και αν έχουμε διαφορετικές απόψεις ή γούστα, μια που αυτό εμπλουτίζει και τους δύο συνομιλητές. Καλό είναι να ξεκινάμε τη συζήτηση με το «εγώ» και όχι με το «εσύ», το οποίο συχνά κάνει τον άλλον να αισθανθεί ότι κατηγορείται για κάτι. Όταν υπάρχει καλή διάθεση ανάμεσα σε δύο άτομα να επικοινωνήσουν και μέσα από τη συζήτηση να αποκαλύψουν κομμάτια του εαυτού τους ο ένας στον άλλον, τότε μπορούν με εξάσκηση και καλοπροαίρετα να μπουν στη διαδικασία του αληθινού διαλόγου.

Μονογαμία και πολυγαμία: η βιολογία της απιστίας και της ζήλιας

“Νο woman, no cry” -Bob Marley

ΑΝΤΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ είναι διαφορετικοί, όχι μόνο στην εμφάνιση αλλά και στη συμπεριφορά. Οι άντρες είναι πιο επιθετικοί, τους αρέσει η μοναξιά, ενώ στη σεξουαλική τους συμπεριφορά έχουν τη μόνιμη τάση να αναζητούν διαρκώς νέες ερωτικές συντρόφους. Οι γυναίκες είναι πιο «κοινωνικές», τους αρέσει η παρέα και η συζήτηση, ενώ επιζητούν σταθερούς και μόνιμους ερωτικούς δεσμούς με αυστηρή επιλογή των ερωτικών συντρόφων. Οι διαφορές αυτές, οι οποίες αντανακλώνται και στον «διαφορετικό» εγκέφαλο των δύο φύλων, οφείλονται πιθανώς στους διαφορετικούς αναπαραγωγικούς τους ρυθμούς: οι άντρες μπορούν να αφήσουν πολύ περισσότερους απόγονους από τις γυναίκες λόγω της διαφοράς του αριθμού των σπερματοζωαρίων και των ωαρίων. Οι άντρες λοιπόν έχουν μια τάση προς την πολυγαμία, ενώ οι γυναίκες προς τη μονογαμία. Η πολυγαμική διάθεση ωστόσο των ανδρών δεν θα είχε επιζήσει ως τις μέρες μας εάν δεν υπήρχαν «διαθέσιμες» γυναίκες. Πράγματι, πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες επιδεικνύουν μια πιο πολύπλοκη και «εύστροφη» σεξουαλική συμπεριφορά, αναζητώντας συντρόφους που διαθέτουν «καλά γονίδια», τα οποία μπορεί να μεταφράζονται είτε σε κοινωνική ισχύ και γόητρο είτε σε φυσικά προσόντα. Συχνά μάλιστα δεν διστάζουν να εφαρμόσουν τη στρατηγική της Έμμας Μποβαρύ, εκμεταλλευόμενες και τα δύο, επιζητώντας μόνιμους δεσμούς με ισχυρούς άντρες, που εξασφαλίζουν την επιβίωση των παιδιών τους, και περιστασιακούς δεσμούς με όμορφους και έξυπνους νέους, που εξασφαλίζουν τα «καλά» γονίδια των -νόθων- παιδιών τους. Οι άντρες, μπροστά στον κίνδυνο να μεγαλώσουν παιδιά που φέρουν γονίδια άλλων, δεν έχουν άλλο όπλο από τη ζήλια, που σε συνδυασμό με την αυξημένη επιθετικότητά τους, μπορεί να τους οδηγήσει σε καταστροφικές συμπεριφορές.

Όταν οι μύγες κάνουν έρωτα και όχι πόλεμο …

Όπως έχουμε δείξει στα πρώτα κεφάλαια τούτου του βιβλίου, το ζευγάρωμα των ζώων δεν είναι μια ήρεμη, ειρηνική και ρομαντική συνεύρεση αλλά συντελείται σε ένα εξελικτικό πεδίο βίας,

μάχης και ανταγωνισμού. Πολλές φορές μάλιστα ο ανταγωνισμός των αρσενικών για την πρόσβαση στα θηλυκά μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Οι αρσενικοί θαλάσσιοι ελέφαντες είναι λιγότεροι από τους θηλυκούς επειδή πολλά αρσενικά ζώα σκοτώνονται στη διεκδίκηση της κορυφής της ιεραρχίας, η οποία οδηγεί στο ζευγάρωμα. Ο ανταγωνισμός αυτός μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες και για τα θηλυκά: Οι αρσενικές φρουτόμυγες (Drosophila melanogaster), για παράδειγμα, μέσα στο πλαίσιο του ενδοφυλετικού ανταγωνισμού, έχουν αναπτύξει ένα τοξικό σπέρμα που σκοτώνει τα σπερματοζωάρια του ανταγωνιστή τους αλλά βλάπτει τις θηλυκές.

Μετά το ζευγάρωμα, η θηλυκιά μύγα αποθηκεύει σε ειδικά θυλάκια αρκετή ποσότητα σπέρματος μέχρι τα αυγά της να ωριμάσουν για τη γονιμοποίηση. Το σπέρμα όμως αυτό μπορεί να αντικατασταθεί από ένα επόμενο ζευγάρωμα. Για να κερδίσει τη μάχη απέναντι στους επίδοξους ανταγωνιστές της, η αρσενική μύγα εφοδιάζει το σπερματικό της υγρό με 60 περίπου πρωτεΐνες, οι οποίες αυξάνουν τις πιθανότητες να παραμείνει το σπέρμα στα θυλάκια της θηλυκιάς. Ορισμένες καταστέλλουν τη γενετήσια ορμή της θηλυκιάς, άλλες αυξάνουν το ρυθμό ωρίμανσης των αυγών της, ενώ άλλες είναι τοξικές για το σπέρμα άλλων μυγών. Επειδή όμως το σπερματικό αυτό υγρό είναι επικίνδυνο και για την ίδια τη θηλυκιά μύγα, εκείνη έχει αναπτύξει ορισμένες χημικές ουσίες που το εξουδετερώνουν.

Πριν από μερικά χρόνια, ο William Rice, εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ, κατάφερε να αποσυνδέσει τις αρσενικές και τις θηλυκές μύγες από αυτή την αλληλεξάρτηση, από τον «συνεξελικτικό τους χορό», όπως τον αποκάλεσε. Εξανάγκασε τις θηλυκές να παραμείνουν εξελικτικά σταθερές, ενώ οι αρσενικές συνέχιζαν τις προσαρμοστικές τους κινήσεις. Με ένα ευφυέστατο πείραμα και χρησιμοποιώντας ειδικά κατασκευασμένα χρωματοσώματα, κατάφερε να περνά στους αρσενικού ς απογόνους τα γονίδια μόνο των αρσενικών γονέων τους, καθιστώντας τις θηλυκές απλές «μηχανές εναπόθεσης αυγών». Κατά συνέπεια, οι αρσενικές μπορούσαν να ακολουθούν τον δικό τους εξελικτικό δρόμο, ανεξάρτητα από τις θηλυκές.

Το αποτέλεσμα ήταν ο χορός να καταλήξει σε φονική μάχη.

Ο Rice ανακάλυψε ότι γρήγορα οι αρσενικές μύγες εκμεταλλεύτηκαν τις μη προσαρμοζόμενες θηλυκές. Μετά από 40 γενιές έγιναν «υπεραρσενικές», με πολύ τοξικό σπερματικό υγρό που μείωνε τη ζωή των θηλυκών, με έντονα επιθετική συμπεριφορά ζευγαρώματος και, βέβαια, με περισσότερους απογόνους πίσω τους.

Η μελέτη του Rice ήταν η πρώτη απτή πειραματική απόδειξη της μάχης των φύλων, που είδαμε στο Κεφάλαιο 2, επιβεβαιώνοντας ότι τα αναπαραγωγικά ενδιαφέροντα αρσενικών και θηλυκών όχι μόνο είναι διαφορετικά αλλά μπορεί να καταλήξουν σε «φυλετικό κανιβαλισμό». «Τα δύο φύλα φαίνονται να συνεξελίσσονται στο χρόνο», λέει ο Rice, «όπως ο ξενιστής οργανισμός και τα παράσιτα ή όπως ο θηρευτής και το θήραμα.» Ο φυλετικός ανταγωνισμός μπορεί πολλές φορές να γίνει η κινητήρια δύναμη στο δρόμο της εξέλιξης, αν και στην ουσία πρόκειται για ένα δρόμο που οδηγεί η Κόκκινη Βασίλισσα: αρσενικά και θηλυκά τρέχουν με ξέφρενους ρυθμούς για να παραμείνουν ακίνητα σε μια μόνιμη και σταθερή σεξουαλική αλληλεξάρτηση.

Τι συμβαίνει όμως όταν τα ίδια τα αρσενικά (ή σπανιότερα τα θηλυκά) αλληλοεξοντώνονται στις ενδοφυλετικές τους μάχες;

Οι εξελικτικοί βιολόγοι πιστεύουν πως επειδή τα αρσενικά με τα καλύτερα γονίδια κερδίζουν αυτές τις μάχες, το κέρδος υπερκαλύπτει τις ζημιές από αυτές τις στρατηγικές.

Μια πρόσφατη ωστόσο μελέτη του Brett Holland, μεταπτυχιακού σπουδαστή που συνεργάζεται με τον Rice, την οποία παρουσίασε το 1998 στην ετήσια συνάντηση της Εταιρείας για τη Μελέτη της Εξέλιξης, δείχνει ότι η άποψη αυτή μπορεί vq μην είναι σωστή. Όταν οι ερευνητές ανάγκασαν τις μύγες να συμπεριφερθούν μονογαμικά, επιτρέποντας στην εξέλιξη να τις κάνει λιγότερο ανταγωνιστικές και να τις αφοπλίσει από το τοξικό σπέρμα, βρήκαν ότι ο μονογαμικός πληθυσμός άφησε περισσότερους απογόνου ς από τον πολυγαμικό. Ο Holland μετέτρεψε τις πολυγαμικές μύγες σε μονογαμικές απομονώνοντας ζευγάρια αρσενικών και θηλυκών σε χωριστά φιαλίδια. Ανακάτευε τους απογόνους όλων των ζευγαριών και επέλεγε τυχαία τα καινούργια ζευγάρια. Έπειτα από τριάντα δύο γενιές οι αρσενικές μύγες είχαν αρχίσει να χάνουν τα όπλα τους. Σε σχέση με τους απογόνου ς των μυγών που έπρεπε να ανταγωνίζονται για τις θηλυκές, οι απόγονοι των μονογαμικών μυγών είχαν λιγότερο τοξικό σπέρμα και δεν έβλαπταν τις θηλυκές. Οι θηλυκές, επίσης, παρήγαγαν λιγότερες ουσίες για την εξουδετέρωση του τοξικού σπέρματος και ήταν πιο δεκτικές στο ζευγάρωμα.

Η στροφή προς τη συνεργασία κατά τη μονογαμική σχέση ήταν αναμενόμενη, όπως πιστεύει ο Holland, επειδή «οτιδήποτε κάνει η αρσενική μύγα που βλάπτει τη θηλυκιά, βλάπτει και τον εαυτό της». Οι ερευνητές όμως δεν γνωρίζουν ποια θα ήταν τα αποτελέσματα σε έναν ολόκληρο πληθυσμό, αν και η συνεργασία ανταμείφθηκε γενναία: οι μονογαμικές μύγες άφησαν κατά μέσο όρο 28% περισσότερους απογόνους από τις πολυγαμικές, ακόμα κι όταν οι «αφοπλισμένες» αρσενικές ανταγωνίζονταν μεταξύ τους.

  Από το βιβλίο του Ευάγγελου Καφετζόπουλου «Ο σεξουαλικός πίθηκος» εκδόσεις κάτοπτρο. 

Ο Paulo Coelo εξηγεί τους φόβους της ζωής

Κάποιοι που παραπονιούνται για έλλειψη ιδεών, ενός καινοτόμου σχεδίου, κρύβουν μια λαχτάρα για σταθερότητα που είναι βαθιά ανθρώπινη, όσο παράλογο κι αν είναι να επιδιώκεις τη σταθερότητα σ’ έναν ασταθή κόσμο.

Η κοινωνία μας στηρίζεται στην κίνηση: το χρήμα αλλάζει συνεχώς χέρια, οι υπολογιστές απαρχαιώνονται κάθε δύο χρόνια, οι μόδες διαδέχονται η μία την άλλη με ταχύτητα αστραπής. Μας τρομάζει η σύλληψη νέων ιδεών, η εξέλιξη, η έξοδος από τα παλιά χαρακώματα επειδή φοβόμαστε να μην κάνουμε λάθος ή να μην πάρουμε λανθασμένες αποφάσεις.

Όμως ο φόβος της αποτυχίας είναι χειρότερος από την ίδια την αποτυχία. Ο λόγος είναι πως η αποτυχία μας μαθαίνει και μας βοηθά να βελτιωθούμε. Αντίθετα, ο φόβος μας αδρανοποιεί.

Ο Paulo Coelo κάνει τις εξής σκέψεις γύρω από τον φόβο μας να διακινδυνεύσουμε:

«Ο άνθρωπος που φοβάται να αναλάβει κινδύνους είναι αξιολύπητος. Ίσως ο άνθρωπος αυτός να μην απογοητευτεί ή να μην αποκαρδιωθεί ποτέ, μπορεί να μην υποφέρει όπως υποφέρουν όσοι κυνηγούν ένα όνειρο. Όταν όμως θα κοιτάζει πίσω στη ζωή του, το μόνο που θα εξακολουθεί να έχει θα είναι οι χτύποι της καρδιάς του.»

10 σοφά λόγια από τον Albert Einstein

“Κάθε μέρα υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι η εσωτερική και εξωτερική ζωή μου βασίζονται σε κόπους άλλων ανθρώπων, ζωντανών και νεκρών, και θα πρέπει να καταβάλλω δυνάμεις, προκειμένου να δώσω στο ίδιο μέτρο με αυτά που έχω λάβει και συνεχίζω να λαμβάνω.” – Albert Einstein.

Ο Albert Einstein ήταν ένας καταπληκτικός φυσικός. Ανακάλυψε τόσες πολλές οικουμενικές αρχές και εξισώσεις, που ήταν πολύ μπροστά από κάθε άλλον συνάδελφο επιστήμονα της εποχής του. Αλλά είναι επίσης γνωστός και για ένα άλλο πράγμα. Κάτι το οποίο έκανε τους ανθρώπους να τον λένε μεγαλοφυΐα. Τα λόγια του. Ο καθηγητής Einstein, ήταν ένας φιλόσοφος που καταλάβαινε ξεκάθαρα τους νόμους της επιτυχίας και τους εξηγούσε με την ίδια ευκολία που εξηγούσε και τις εξισώσεις του. Ορίστε μια λίστα με δέκα, από τα εκατοντάδες, υπέροχα πράγματα που έχει πει. Δέκα χρυσά μαθήματα που μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις στην καθημερινή σου ζωή.
01.  Ένα άτομο που δεν έχει κάνει ποτέ λάθος, ποτέ δεν προσπάθησε για κάτι.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν δοκιμάζουν νέα πράγματα λόγω του φόβου της αποτυχίας. Η αποτυχία δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβάσαι. Συχνά οι χαμένοι είναι αυτοί που μαθαίνουν περισσότερα για την νίκη, από ότι οι νικητές. Τα λάθη μας, πάντα μας δίνουν ευκαιρίες να μάθουμε και να αναπτυχθούμε.
02.  Η μόρφωση είναι αυτό που απομένει, όταν κάποιος ξεχάσει αυτά που έμαθε στο σχολείο.

Σε 30 χρόνια από τώρα, πιθανότατα δεν θα θυμάσαι ποια κεφάλαια έκανες στο μάθημα της φυσικής. Θα θυμάσαι μόνο ότι μαθαίνεις στην πορεία. Τα μαθήματα ζωής θα μείνουν για πάντα μαζί σου. Η αληθινή εκπαίδευση ξεκινάει από μέσα σου.
03.  Είμαι αρκετά καλλιτέχνης για να μπορώ να ζωγραφίζω ελεύθερα στην φαντασία μου. Η φαντασία είναι πιο σημαντική από την γνώση. Η γνώση είναι περιορισμένη. Η φαντασία περικυκλώνει τον κόσμο.

Όταν αναλογιστείς πόσο μακριά, εμείς οι άνθρωποι, έχουμε φτάσει, από την προϊστορική εποχή των σπηλαίων στις τρομερές τεχνολογικές εξελίξεις, θα αισθανθείς την δύναμη της φαντασίας. Αυτό που έχουμε σήμερα, χτίσθηκε από την φαντασία των προγόνων μας. Αυτά που θα έχουμε στο μέλλον, θα χτισθούν από την φαντασία την δικιά μας.
04.  Το μυστικό της δημιουργικότητας είναι να ξέρεις πως να κρύβεις τις πηγές σου.

Η δημιουργικότητα και η μοναδικότητα συχνά εξαρτώνται από το πόσο καλά θα κρύψουμε τις πηγές μας. Μπορείς να εμπνευστείς και να επηρεαστείς από άλλους σπουδαίους ανθρώπους, αλλά όταν θα είσαι στην σκηνή με όλο το πλήθος να σε παρακολουθεί, πρέπει να γίνεις μια μοναδική, ατομική δύναμη που έχει μάθει διαφορετικά πράγματα, από διαφορετικούς ανθρώπους.
05.  Η αξία ενός ανθρώπου θα πρέπει να εξετάζεται με βάση ότι δίνει και όχι ότι μπορεί να λάβει. Προσπάθησε να μην γίνεις ένας άνθρωπος της επιτυχίας, αλλά ένας άνθρωπος της αξίας.

Αν σκεφτείς τους 5 κορυφαίους ανθρώπους στον κόσμο, θα δεις ότι έχουν προσθέσει κάτι που έχει αξία για τον κόσμο. Όταν ο σκοπός σου είναι η συμβολή και η προσθήκη αξιών στον κόσμο, θα ανεβαίνει υψηλότερα και το επίπεδο ζωής σου.