Οι θεραπευόμενοι συχνά με ρωτούν ‘τι να πάρω για το άγχος που με εμποδίζει να κοιμηθώ;’… ‘υπάρχουν κάποιες αντικαταθλιπτικές τροφές;’… ‘πώς θα βελτιώσω τη μάθηση – μνήμη – απόδοση με καλή διατροφή;’… ‘είναι αλήθεια πως οι ψυχώσεις επηρεάζονται από την έλλειψη θρεπτικών συστατικών;’…. ‘θα ξεπεράσω τις κρίσεις πανικού με συμπληρώματα βιταμινών;’….
Για τέτοιου τύπου ερωτήματα, υπάρχουν τα καλά νέα και τα κακά νέα:
Τα καλά νέα είναι ότι ναι, με τη δίαιτα που επιλέγουμε, μπορούμε να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας ν’ αντεπεξέλθει σε μια δύσκολη φάση, να χαλαρώσει, αλλά και να διατηρεί γενικά την υγεία του και την καλή του διάθεση. Τα κακά νέα είναι πως η καλή διατροφή, δεν συνιστά αυτοτελή θεραπεία, όταν ήδη έχουμε μια σοβαρή ψυχολογική διαταραχή ή ένα γνωστικό έλλειμμα.
Με απλά λόγια ας δούμε ένα παράδειγμα: ναι μπορεί να νιώθουμε ‘πεσμένοι’, ανήσυχοι, χωρίς ενέργεια και διάθεση, απαθείς, βαριεστημένοι ή ακόμα και ‘καταθλιπτικοί’ ως αποτέλεσμα μιας κακής διατροφής που στερείται συστηματικά βασικών θρεπτικών συστατικών.
Αλλά δυστυχώς όχι, δεν μπορούμε να θεραπεύσουμε μια εγκατεστημένη κατάθλιψη ούτε με συμπληρώματα, ούτε με υπερδοσολογία θρεπτικών συστατικών. Όσο καταπληκτική κι εμπλουτισμένη να είναι η διατροφή μας, από μόνη της δεν είναι αρκετή.
Αυτό οφείλεται στο ότι ο εγκέφαλος μας είναι έτσι φτιαγμένος που επηρεάζεται από την έλλειψη, αλλά δεν ωφελείται εξίσου από το πλεόνασμα.
Ο εγκέφαλος μας αποτελείται από πάρα πολλά νευρικά κύτταρα που λειτουργούν σε πολύπλοκα δίκτυα κι εκκρίνουν χημικές ουσίες που ρυθμίζουν αυτή τη λειτουργία. Οι περισσότερες επιστημονικές έρευνες μας λένε τι συμβαίνει εάν υπάρχει έλλειψη ενός θρεπτικού συστατικού στον οργανισμό, π.χ. ένα αμινοξύ, κάποια βιταμίνη.
Η λειτουργία του εγκεφάλου μας επηρεάζεται αρνητικά σχετικά σύντομα, για παράδειγμα η σκέψη μας μπορεί να μην είναι καθαρή, να μη λειτουργεί καλά η μνήμη και η μάθηση, μόνο μετά από ένα μήνα ανεπαρκούς πρόσληψης βιταμινών Β. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αν πάρουμε συμπληρώματα βιταμινών θα δούμε άμεσα θεαματική βελτίωση στις γνωστικές μας λειτουργίες.
Ούτε υπάρχουν μαγικές τροφές που θα μας κάνουν άμεσα πιο αποδοτικούς. Για παράδειγμα, υπάρχει πληθώρα τίτλων στο διαδίκτυο σχετικά με το πώς η σοκολάτα βελτιώνει τη μνήμη μέσω των αντιοξειδωτικών ουσιών που περιέχει. Η ποσότητα όμως που χρειάζεται ημερησίως για να παρατηρήσουμε κάποια αλλαγή, είναι αδύνατον να την φάει ένας φυσιολογικός άνθρωπος χωρίς να κάνει άλλη ζημιά στην υγεία του – μιλάμε για κιλά και όχι γραμμάρια σοκολάτας! Επιπλέον, τα ίδια αντιοξειδωτικά βρίσκουμε σε πολλά φρούτα και λαχανικά.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η τρυπτοφάνη, που διαφημίζεται ως αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης και της αϋπνίας. Η τρυπτοφάνη είναι απαραίτητη για την παραγωγή σεροτονίνης, ενός σημαντικού νευροδιαβιβαστή, που ελέγχει μεταξύ άλλων τη διάθεση. Αν λοιπόν η διατροφή μας δεν έχει αρκετή τρυπτοφάνη, η διάθεση μας θα επηρεαστεί αρνητικά. Και το αντίστροφο; Όχι απαραίτητα. Γιατί ακόμα κι αν έχουμε περίσσεια τρυπτοφάνης και κατ’ επέκταση σεροτονίνης, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα αξιοποιηθεί από τον εγκέφαλο με τον τρόπο που θα θέλαμε.
Προσωπικά θεωρώ πολύ σημαντικό να προσπαθούμε να διατηρήσουμε και να βελτιώσουμε την ψυχοσωματική μας υγεία με όσο πιο φυσικούς τρόπους μπορούμε. Η καλής ποιότητας τροφή είναι απαραίτητη για να λειτουργεί ο εγκέφαλός μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ενώ το σώμα μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά και με κάτι λιγότερο, το πνεύμα χρειάζεται και κάτι περισσότερο, ξεκινώντας από το πιάτο μας.
Όπως όμως σε όλα τα ζητήματα υγείας, η πρόληψη είναι ιδιαίτερα σημαντική!